بازداشتهای سازمانیافته جمهوری اسلامی در روزهای گذشته به فعالان حوزه آیتی رسیده و دستکم پنج کارشناس اینترنت و آیتی که از منتقدان و مخالفان «طرح صیانت» و قطع اینترنت در اعتراضات هستند بازداشت شدند.
با گذشت ۲۰ روز از آغاز خیزش سراسری مردم ایران علیه جمهوری اسلامی و در حالی که قطع اینترنت و اجرای سانسور و فیلترینگ، مانند سالهای گذشته، با آغاز اعتراضات در دستور کار قرار گرفت، شماری از فعالان حوزه آیتی و اینترنت بازداشت شدند.
آرین اقبال، محسن طهماسبی، عادل طالبی، حسین درواری و امیرعماد میرمیرانی پنج فعال حوزه آیتی و اینترنت هستند که در روزهای گذشته بازداشت شدند.
حسین درواری کارشناس آیتی و تکنولوژی صبح روز یازدهم مهر ۱۴۰۱ با هجوم نیروهای امنیتی به منزل و توقیف تمامی دستگاههای الکترونیک دستگیر و به نقطهی نامعلومی منتقل شد.
ساعاتی بعد خبر بازداشت حسین درواری و محسن طهماسبی از دیگر فعالان حوزه اینترنت منتشر شد. یک روز بعد، سهشنبه ۱۲ مهرماه، آرین اقبال کارشناس حوزه فناوری اطلاعات و شبکههای کامپیوتری بازداشت شد.
امیرعماد میرمیرانی از فعالان حوزه اینترنت که با نام «جادی» نیز شناخته میشود روز چهارشنبه ۱۳ مهرماه بازداشت شد.
گزارشها نشان میدهد بازداشت همه این فعالان با خشونت و تفتیش خانه و ضبط کلیه وسایل الکترونیک آنها بوده است.
علی درورای برادر حسین درواری در یک رشته توئیت درباره بازداشت برادرش توضیحاتی داده بود اما ساعاتی بعد این توئیت را پاک کرد که پیشبینی میشود با فشار و تهدید نهادهای امنیتی صورت گرفته باشد.
بر اساس این رشته توئیت که با عبارت «#برای برادر عزیزم #حسین_درواری» آغاز شده بود آمده بود حسین درواری با هجوم نیروهای امنیتی به منزل همچون «عملیات گستردهی یک تیم نظامی علیه دستگیری یک گروه تروریستی» و توقیف تمامی دستگاههای الکترونیکی دستگیر و به نقطهی نامعلومی منتقل شد.
علی درواری توضیح داده بود که خانه آنها چهار روز پیش از بازداشت برادرش در زمانهای مختلف توسط یک پهپاد رصد میشده و علاوه بر آن افرادی با ماشین و لباس شخصی خانه آنها را زیر نظر داشتهاند. دو روز پیش از بازداشت حسین نیز فردی از نهادهای امنیتی با پدر آنها تماس گرفته و درباره حسین پرس و جو کرده بودند.
در این رشتهتوئیت همچنین تأکید شده بود که مشخص نیست حسین توسط کدام نهاد امنیتی و به چه اتهامی بازداشت شده و هیچ نهاد و سازمان امنیتی نیز پاسخگو نیست.
امیرعماد میرمیرانی معروف به «جادی» از چهرههای محبوب در اینستاگرام بود که ویدئوها و مطالبی درباره دنیای تکنولوژی، کامپیوتر، اینترنت و حتی رمزارز منتشر میکرد.
«جادی» همچنین پادکستی با عنوان «رادیو گیک» در پلتفرمهای مختلف منتشر میکرد که به مسائل مختلف مربوط به تکنولوژی و فناوری از سراسر دنیا میپرداخت.
بر اساس گزارشها، یکی از اعضای خانواده امیرعماد میرمیرانی در اینستاگرام با اعلام خبر بازداشت او نوشته که «امروز ساعت ۲ زنگ در را زدند و گفتند که نشتی علمک گاز داریم. وقتی رفتیم دم در، بهمون حمله کردند. با زور و ارعاب و تهدید شوکر و اسلحه وارد شدند. بدون نشون دادن حکم ورود به منزل یا حکم بازداشت. جادی را با خودشون بردند.»
نقطه مشترک همه کارشناسان بازداشت شده انتقادها و مخالفتهای آنها با طرح صیانت و فیلتر اینترنت و شبکه اینترنت داخلی است. همچنین حساب کاربری این کارشناسان در شبکههای اجتماعی پس از بازداشت محدود یا از دسترس خارج شده است.
امیرعماد میرمیرانی بارها در نقد طرح صیانت و عملکرد شرکتهایی چون «ابرآوران» که عاملان قطع اینترنت و محدودسازی آن هستند ویدئو و نوشتههایی منتشر کرده بود.
️آرین اقبال نیز از دیگر کارشناسانی است که همواره در گفتگو با رسانههای داخلی مواضع شفافی در نقد رویارویی جمهوری اسلامی با اینترنت داشته است. او یک روز پیش از بازداشت در یکی از آخرین مصاحبههایش درباره رفع فیلترینگ واتساپ و مهاجرت کاربران آن به تلگرام گفته بود: «در حالی که گفته میشود فیلترینگ واتساپ برای بعضیها برطرف شده و برای برخی دیگر همچنان پابرجاست، این اتفاق نه تنها به معنای رفع فیلترینگ نیست؛ بلکه تنها نشاندهنده اختلالی در سیستم فیلترینگ کشور است.»
او افزوده بود که «این روزها کاربران زیادی بر اثر فیلترینگ واتساپ، به تلگرام روی آوردهاند. اگر قرار بر فیلترینگ دائمی واتساپ باشد، کاربران میان این دو پیامرسان، تلگرام را انتخاب میکنند؛ چرا که این پیامرسان کیفیت بالاتر و ویژگیهای بهتری نسبت به واتساپ دارد.»
قطع اینترنت، فیلتر شبکههای اجتماعی و وبسایتها یکی از ابزارهای سرکوب جمهوری اسلامی هنگام اعتراضات مردمی است. سالهاست علی خامنهای خواستار فیلتر و محدودسازی بیشتر اینترنت شده است. در خیزش اخیر مردمی که از ۲۶ شهریور آغاز شد نیز اینترنت موبایل بطور سراسری قطع شد، اینترنت خانگی با اختلال شدید روبرو و اینستاگرام، واتسآپ، لینکدین، گوگلپلی و اپاستور هم فیلتر شد.
قطع اینترنت و فیلتر پلتفرمها سبب زیان گستردهای به کسب و کارهای اینترنتی شده است. بر اساس گزارشها با فیلتر اینستاگرام و واتسآپ درآمد دستکم ۱۱ میلیون نفر در کشور با تهدید جدی روبرو شده و کسب و کارهایی که سالها با رکود تورمی اقتصاد درگیر بودند، حالا با زیان بیشتری نسبت به گذشته روبرو شدند.
محمدجعفر منتظری دادستان کل کشور نیز به تازگی در سخنانی واتساپ و اینستاگرام را از عوامل «انحراف» جوانان و نوجوانان معترض ارزیابی کرد و به تلاش برای فیلتر و محدودسازی بیشتر اینترنت تأکید کرد. او گفت «کاش آن زمان که مقام معظم رهبری بحث مقابله با تهاجم فرهنگی در فضای مجازی و ایجاد شبکه ملی اطلاعات را مورد تاکید قرار داده بودند، اقدام میکردیم!» وی مدعی شد که عدم توجه به خواسته خامنهای برای محدودسازی بیشتر اینترنت «امروز ما را به اینجا رسانده که در واتساپ و اینستاگرام شاهد برگزاری کلاسهایی برای جرم و جنایت، بی عفتی و هرزگی باشیم.»
دادستان کل کشور با اشاره به محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات دولت روحانی و کارمند سابق وزارت اطلاعات، افزوده بود که «امروز فردی که در گذشته مسئولیت ایجاد این شبکه را برعهده داشته است، در توئیتی فیلتر کردن اینترنت را زیر سوال برد، ای کاش جلسه و مناظرهای بود تا من با شواهد مبین ثابت میکردم که او در این جنایت دست دارد.»
به نظر میرسد پس از اعتراضات سراسری روزهای گذشته، جمهوری اسلامی قصد دارد تلاش خود را برای بیشتر محدود کردن هرگونه محرکی بر افکار عمومی انجام دهد. به همین دلیل است که بجز صدها نفری که در طول اعتراضات در شهرهای مختلف و در خیابان بازداشت شدند، بازداشت سازمانیافتهای در میان روزنامهنگاران، وکلا، فعالان صنفی، ورزشکاران، و حالا فعالان حوزه آیتی و اینترنت آغاز شده است.