احمد رأفت – جاستین ترودو نخست وزیر کانادا سرانجام پس از چهار سال تلاش ایرانیان ساکن این کشور و به ویژه خانوادههای قربانیان سرنگونی هواپیمای شرکت هواپیمائی «اوکراین اینترنشنال» توسط دو موشک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در سحرگاه ۱۸ دیماه ۹۸ (۸ ژانویه ۲۰۲۰) که در آن همهی ۱۷۶ سرنشین این پرواز جان خود را از دست دادند، پذیرفت تدابیری علیه حضور اعضای ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در کانادا و پولشویی در این کشور اتخاذ کند.
بنا بر آنچه جاستین ترودو با اشاره به شنیدن صدای ایرانیان از جمله جامعه ایرانیان کانادا، در عصر روز جمعه اعلام کرد ده هزار نفر از اعضای ارشد و میانی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست ویژه قرار خواهند گرفت و برای همیشه ورودشان به خاک کانادا و انجام هرگونه تراکنش مالی در این کشور برای آنها ممنوع خواهد بود. جاستین ترودو در یک کنفرانس رسانهای مشترک با کریستینا فریلد، یکی از معاونیناش، گفت احتمال اینکه در آینده کلیت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروههای تروریستی قرار گیرد را رد نمیکند. در کانادا نیروی «قدس» وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از مدتها پیش در فهرست تروریستی قرار دارد.
کریستینا فریلد البته گفت «ما عملا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست گروههای تروریستی قرار دادهایم.» معان نخست وزیر کانادا افزود «طبق قوانین منع ورود و مهاجرت اعضای سپاه و در سطح گستردهتری مقامات ارشد جمهوری اسلامی به معنای تلقی کردن سپاه به عنوان یک گروه تروریستی است.» نخست وزیر کانادا افزود کشورش از ابزار قدرتمندی برای فشار بر «رژیم بیرحم جمهوری اسلامی» برخوردار است و «تحریمها علیه آن را ادامه خواهد داد.» جاستین ترودو اشاره کرد که دولت او ۷۶ میبلیون دلار کانادایی «برای اجرای تحریمها و توقیف دارائیهای افراد تحریم شده اختصاص خواهد داد.»
موضوع قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروههای تروریستی برای اولین بار در سال ۲۰۱۸ میلادی در پارلمان این کشور مطرح شد. فرخ زندی استاد دانشگاه ایرانی- کانادایی به کیهان لندن میگوید «در آن سال این طرح با آرای تمام احزاب حاضر در پارلمان به استثناء یک حزب به تصویب رسید و برای اجرائی شدن به مجلس سنا فرستاده شد، ولی متاسفانه در آنجا باقی ماند و هرگز به تصویب نرسید.» این استاد دانشگاه در ادامه گفتگو با کیهان لندن می افزاید «اگرچه تقاضای ما مبنی بر قرار دادن کلیت سپاه پاسداران در فهرست گروههای تروریستی مورد قبول واقع نشد، ولی به هر حال اکنون گامی مثبت برداشته شده است.» فرخ زندی معتقد است که اگر «قانون موسوم به ماگنیتسکی به اجرا گذاشته شود، انوقت بخش عمده خواستهای جامعه ایرانیان در کانادا برآورده خواهد شد.»
بر پایه قانون ماگنیتسکی که در سال ۲۰۱۲ به تصویب کنگره آمریکا و امضای رئیس جمهور وقت آن کشور باراک اوباما رسید، کلیه کسانی که متهم به نقض حقوق بشر هستند نه تنها حق ورود به آمریکا را نخواهند داشت، بلکه کلیه اموال آنها نیز ضبط خواهد شد. در سال ۲۰۱۵ کانادا نیز طرح مشابهی را به اجرا درآورد و در سال ۲۰۲۰ پارلمان اروپا نیز قانون ماگینتسکی خودش را به تصویب رساند. با وجود این باز هم بسیاری از ناقضان حقوق بشر تا زمانی که نام آنها در فهرستهای تحریمی قرار نگیرد، خواهند توانست از تور این قانون فرار کنند.
عطا هودشتیان استاد دانشگاه و از اعضای انجمن «کانادائیها برای دمکراسی در ایران» تصمیم روز گذشته دولت کانادا را مثبت ارزیابی میکند اگرچه به کیهان لندن میگوید «این گامی کوچک برای دستیابی به هدفی بس بزرگتر یعنی قرار دادن کلیت سپاه در فهرست سازمانهای تروریستی است.»
حسین رئیسی حقوقدان ایرانی- کانادایی نیز در گفتگو با کیهان لندن میگوید «انتظارات جامعه ایرانیان کانادا از دولت بیش از این بود و دولت جاستین ترودو که تحت فشار شدید حزب محافظهکار که در اپوزیسیون قرار دارد و در این ماهها از سوی ایرانی- کانادائیها نیز تحت فشار بود، بالاخره مجبور شد چند قدمی عقبنشینی کند.» حسین رئیسی در ادامه میافزاید «جاستین ترودو چندین سال تلاش کرد روابط دیپلماتیک با جمهوری اسلامی را احیا کند، و شاید به همین دلیل تحریم مقامات سپاه پاسداران اینهمه سال به تعویق افتاد.» کانادا در ۱۷ شهریور ۱۳۹۱ روابط دیپلماتیک خود را با جمهوری اسلامی به تعلیق درآورد.
بابک پیامی کارگردان ایرانی- کانادائی نیز که اخیرا مستند او با عنوان «۷۵۲ یک عدد نیست» در جشنواره سینمائی تورنتو اکران شد به کیهان لندن میگوید «امروز دولت کانادا موضع خود را مشخص کرد که در کنار مردم ایران در مقابل ظالمانی که جان و مال ایرانیان را تصرف کرده اند قرار دارد».
این کارگردان در ادامه بر نکته دیگری نیز تاکید کرد: «ایرانیان خارج کشور نشان دادند که با همگرایی مدنی میتوانند صدای مردم کشور خود در کشورهای مختلف باشند و دولتهای خارجی را با مردم ایران همراه کنند. امروز با پیشگامی کانادا نقطه عطفی در تاریخ حرکتهای مدنی ایرانیان خارج از کشور به شمار میرود که حقوق بشر، آزادی زنان، آزادی بیان و اقلیتها را در راس مسائل مربوط به ایران قرار دهند و در مقابل روایتی که جمهوری اسلامی میخواهد به مردم ایران و جهان تحمیل کند بایستند.»