جدیدترین آمارهای ارائه شده درباره بازار مسکن در ایران نشان میدهد که در ششماه نخست امسال بازار مسکن پایتخت با افزایش ۲۶ درصدی قیمت مسکن، افزایش ۷۶ درصدی معاملات، ایجاد انتظارات تورمی و متمایل شدن ظرفیتهای سرمایهای از شمال به جنوب شهر مواجه بوده است.
به گزارش مرکز آمار ایران قیمت هر مترمربع مسکن در ۶ ماه نخست امسال ۱۰ میلیون تومان افزایش یافته که رکورد تازهای در افزایش قیمت مسکن به شمار میرود و نشان از افزایش سرعت تورم در این بازار دارد.
بر اساس گزارشها در نیمه نخست امسال قیمت مسکن در شهر تهران ۲۶ درصد افزایش یافت و از میانگین متری ۳۴/۲ میلیون تومان در فروردین به ۴۳/۲ میلیون تومان در شهریورماه رسید. این در حالیست که ششماهه ابتدای سال گذشته رشد قیمت مسکن در پایتخت ۸ درصد بود.
قابل توجه اینکه افزایش قیمت ماهانه در نیمه نخست سال نیز نشان میدهد قیمتها هر ماه نسبت به ماه پیشتر بیشتر بوده و احتمالا قیمت مسکن در نیمه دوم سال با سرعت بیشتری افزایش پیدا خواهد کرد.
برای نمونه در شهریورماه ١۴٠١ تورم ماهانه قیمت آپارتمانهای مسکونی شهر تهران ۳/۳ درصد بوده است. این در شرایطی است که تورم ماهانه شهریور ماه در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل (١/٨ درصد)، ١/۵ واحد درصد افزایش داشته است.
همچنین تورم نقطه به نقطه قیمت آپارتمانهای مسکونی شهر تهران نیز به عدد ۴۵/۷ درصد رسیده است. تورم نقطه به نقطه این ماه در مقایسه با ماه قبل (۴۴ درصد) معادل ١/٧ واحد درصد افزایش داشته است.
نرخ تورم سالانه آپارتمانهای مسکونی شهر تهران نیز در ششمین ماه امسال به عدد ۳۰/۳ درصد رسیده است که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل (٢٨/۴ درصد) معادل ١/٩ واحد درصد افزایش داشته است.
روزنامه «دنیای اقتصاد» با استناد به تازهترین آمارهای رسمی درباره تغییرات قیمت و حجم معاملات مسکن در مناطق ۲۲گانه شهر تهران اعلام کرده که سرریز جهش در جنوب و غرب تهران، منجر به تهدید آخرین سنگر خریداران مسکن در پایتخت شده است.
در این گزارش آمده «منطقه ۲۲ تهران، غربیترین و جوانترین منطقه پایتخت به عنوان کانون عرضه آپارتمانهای نوساز و نیمه کاره در حالی از اواسط دوره جهش و به دنبال رشد شدید قیمت مسکن در منطقه ۵، به عنوان یکی از مقصدهای خرید متقاضیان مسکن مورد توجه واقع شد که هم اکنون، این منطقه به مقصد مهاجرت خاموش بین منطقهای در پایتخت تبدیل شده است.»
این روند تحلیلهای پیشین درباره کوچ جمعیت متوسط شهری از مراکز شهرها به محلههای حاشیهای و شهرکهای اطراف کلانشهرها را تأیید میکند. افزایش قیمت مسکن سبب شده که تقاضا برای واحدهایی با متراژ پایین و در محلههای جنوبی شهرها و مناطق حاشیهای افزایش پیدا کند. در بازار اجارهبها نیز همین شرایط حاکم است و مهاجرت از شمال و مرکز شهرها به جنوب و مناطق حاشیهای در جریان است.
فرهاد بیضایی کارشناس مسکن معتقد است فقط در صورتی که درآمدهای ارزی افزایش پیدا کند ممکن است رونق در بازار مسکن ایجاد شود.
ثبات و افزایش درآمدهای ارزی، نیازمند رفع تحریمهاست که بر اساس مواضع غرب و جمهوری اسلامی امضای توافق در آینده نزدیک غیرممکن به نظر میرسد.
فرهاد بیضایی همچنین گفته که «اگر بدون درآمدهای ارزی، ثبات نرخ ارز را داشته باشیم رکود مسکن همراه باثبات قیمتی را خواهیم داشت. احتمال سوم یعنی افزایش قیمت ارز با احتمال رشد قیمت مسکن همراه میشود.»
یکی از عواملی که ممکن است در ماههای آینده به عنوان محرکی در بازار مسکن عمل کند، انتقال سرمایه از بورس به بازار مسکن است. طی هفتههای گذشته حجم زیادی نقدینگی از بازار بورس خارج شده است. به عقیده کارشناسان با توجه به پابرجا بودن تحریمها و تحولات سیاسی درون کشور که از اواخر شهریور با خیزش ملی مردم علیه نظام آغاز شده، سبب شده بسیاری از سرمایهداران آینده قابل اتکایی برای بازار بورس قائل نبوده و در نتیجه سرمایه خود را از این بازار خارج کردهاند. بر این اساس بخشی از سرمایه خارج شده از بورس به بازار ارز و طلا و مسکن در داخل کشور، و بخش دیگری به خارج از کشور و احتمالا بازار مسکن کشورهای همسایه از جمله ترکیه هدایت خواهد شد.
یکی از مهمترین راهکارهایی که برای برونرفت بازار مسکن از رکود تورمی عمیق مطرح میشود ساخت واحدهای مسکونی ارزان از سوی دولت و ارائه وام و مزایای خرید به اقشار متوسط و کمدرآمد است. هر چند بر روی کاغذ بیش از دو دهه است چنین طرحهایی در قالب «مسکن مهر»، «مسکن ملی» و در حال حاضر «نهضت ملی مسکن» تصویب شده اما این طرحها پیش نرفته است.
در همین رابطه محمد مرتضوی رئیس کانون سراسری انبوه سازان مسکن کشور گفته که خلاءهای موجود در طرح نهضت ملی مسکن سبب شده تا با گذشت بیش از یک سال از آغاز آن، موفقیتهای طرح ناچیز و حداقلی باشد.
این کارشناس و فعال بازار مسکن تأکید کرده که اصلاح و ترمیم کاستیهای موجود نیازمند آن است که دولت از مشاوران مجرب و نظرات انبوه سازان متخصص استفاده کند در غیر این صورت طرح به سوی شکست هدایت خواهد شد.
فعالان بازار معتقدند دولت نه قدرت مدیریت پیشبرد چنین طرحی را دارد و نه بودجه کافی برای اجرای آن بر اساس مراحلی که تصویب شده بود.
اینهمه در حالیست که وزیر راه و شهرسازی از آمادگی جمهوری اسلامی برای ساخت مسکن در سوریه خبر داده است. رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی در دیدار نخست وزیر سوریه از آمادگی شرکتهای ایرانی برای حضور در کشور سوریه خبر داده و تأکید کرده که «میتوانیم در پروژههای بزرگ ساخت مسکن سوریه حضور داشته باشیم.»
