مراسم اهدای جایزه کتاب آلمانی ۲۰۲۲ در آغاز نمایشگاه کتاب فرانکفورت در ۱۷ اکتبر به کیم دولیرزون (Kim de l’Horizon) برای رمان «کتاب خون» (Blutbuch) تعلق گرفت.
او هنگام پذیرش جایزه در همبستگی با زنان ایران بر روی سِن موهایش را تراشید و در سخنانی گفت: «این جایزه فقط برای من نیست. این جایزه برای زنان در ایران نیز هست که آنها را میبینیم که شجاعانه مبارزه میکنند. جایزهای است علیه نفرت، برای عشق. برای همه افرادی که به خاطر بدنشان تحت ظلم قرار گرفتهاند.»
زمانی که او از زنان ایران نام برد، جمعیت حاضر در سالن برخاسته و دست زدند.
اگر آخوندها طی چهار دهه نام ایران را با ترور و جنایت و دروغ همراه کردند، حالا پس از قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی و از زمان انقلاب نوین مردم ایران با شعار زن، زندگی، آزادی، نام ایران غرورآفرین شده است.
کیم دولیرزون خود را یک «non-binary» میداند. این افراد هویت جنسیتی دارند که نه-نه است، یعنی نه کاملا/همیشه زن و نه کاملا/همیشه مرد. بسیاری از این خود را ترنس* میبینند، اما برخی نیز اینطور نیستند.
گزارش این مراسم و اعلام همبستگی برنده جایزه کتاب نمایشگاه فرانکفورت با زنان ایران در رسانههای آلمان بازتاب گستردهای داشت.
پس از آنکه برگزارکنندگان نمایشگاه بینالمللی کتاب فرانکفورت اقدامات حمایتی خود را در راستای پشتیبانی از مردم معترض ایران اعلام کردند، «خانه کتاب و ادبیات» وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مدعی شد به دلیل دخالت آشکار مسئولان نمایشگاه در امور داخلی ایران از حضور در این رویداد بینالمللی انصراف میدهد.
در این میان، حمایتهای بینالمللی از آنچه این روزها بر مردم ایران میگذرد موجب شده تا انزوای جمهوری اسلامی از حضور در مجامع بینالمللی روز به روز پررنگتر شود. اکنون که مجامع فرهنگی و هنری جهان تحتتاثیر وقایع اخیر ایران قرار گرفتهاند، خبر رسید که خانه کتاب و ادبیات ایران از هفتاد و چهارمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب فرانکفورت انصراف داده است.
این نهاد در توضیح انصراف خود اعلام کرد که مسئولان نمایشگاه با ارسال نامهای ضمن دخالت آشکار در امور داخلی ایران نتوانستند برای تامین امنیت و رعایت شئون غرفه جمهوری اسلامی ایران و گروه ایرانی حاضر در نمایشگاه، اقدامات لازم را انجام دهند.
«خانه کتاب» همچنین گفته که بدون اطلاعرسانی قبلی غرفه ایران از سالن اصلی به یکی از سالنهای فرعی که محدودیت دسترسی عمومی دارد، منتقل شده است.
در این نامه با اشاره به اینکه یکی دیگر از دلایل انصراف ایران تعلل آلمان در صدور ویزا برای گروه اعزامی بوده، عنوان شده است: «خانه کتاب و ادبیات ایران به عنوان مجری برپایی غرفه جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر اینکه جانمایی جدید، در شأن و جایگاه نشر کشورمان نیست و امکان اجرای برنامههای پیشبینی شده را ندارد، از حضور در هفتاد و چهارمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب فرانکفورت به طور رسمی انصراف داد.»
اما فارغ از دلایل مضحک نمایندگان جمهوری اسلامی آنچه که «خانه کتاب» از آن به عنوان دخالت آشکار مسئولان نمایشگاه در امور ایران یاد میکند مربوط به اقداماتی است که در حمایت جهانی از اعتراضات سراسری مردم ایران از جمله در نمایشگاه کتاب فرانکفورت گنجانده شده است.
به عنوان مثال انجمن قلم برلین (PEN Berlin) که چندی پیش، در پی انشعاب از انجمن قلم آلمان بر سر نحوه موضعگیری در برابرِ جنگِ اوکراین، در برلین تشکیل شد اعلام کرد که در این نمایشگاه، برنامهای را تحت عنوان «ایران، به کدام سو؟» با همکاریِ این نمایشگاه برگزار خواهد کرد.
در این برنامه کسانی مانندِ امید نوریپور از مسئولانِ حزبِ سبزهای آلمان و دِنیز اوجل رییس برکنارشده انجمن قلم آلمان (که پس از این برکناری، انجمن قلم برلین را به همراه گروهی دیگر تشکیل داده)، سخنرانی میکنند.
البته یکی از اتفاقاتی که در بدو افتتاحیه بزرگترین نمایشگاه کتاب جهان در فرانکفورت رخ داد و اصلا به مذاق جمهوری اسلامی خوش نیامد، مربوط به کیم دلورزن نویسنده سوئیسی است که وقتی برنده جایزه کتاب حوزه زبان آلمانی سال ۲۰۲۲ شد، جایزه خود را به زنان و مبارزات مردم ایران تقدیم کرد.
از آنجا که اعتراضات سراسری در ایران به وحشیانهترین شکل ممکن سرکوب میشود و کشتار و شکنجه مردم معترض جامعه جهانی را نگران کرده، جالب است که نمایندگان جمهوری اسلامی گفتهاند چون به مسئولان نمایشگاه کتاب فرانکفورت در تامین امنیتشان اطمینان ندارند، از شرکت در این رویداد بزرگ فرهنگی انصراف دادهاند!
یاسر احمدوند معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این رابطه به ایسنا گفته است، «مسئولان برگزاری نمایشگاه فرانکفورت چند روز پیش با اعلام جابهجایی غرفه ایران گفتند نمیتوانیم امنیت غرفه شما را تضمین کنیم و در کنار معترضان ایرانی هستیم. ما نیز مراتب اعتراضمان را برای جابهجایی اعلام کرده و گفتیم ورود نمایشگاه فرانکفورت به سمت و سوهای سیاسی به صلاح حوزه فرهنگی نیست.»
یاسر احمدوند با بیان اینکه غرفه مربوط به آنان توسط برگزارکنندگان جابجا شده، مدعی شد: «با صدور ویزای اکثر گروه معرفی شده تا امروز (افتتاحیه نمایشگاه) موافقت نکردهاند. فقط ویزای ۳ نفر را تأیید کردند که دو نفر از آنها از افرادی بودند که توانایی برپایی غرفه را بهتنهایی نداشتند و احتیاج بود افراد اصلی حضور داشته باشند. درخواست ویزای سایر گروه یا ریجیکت شده یا اعلام نظر نشده است. در واقع سفارت آلمان همکاری لازم را صورت نداد.»
این درحالیست که سخنگوی نمایشگاه کتاب فرانکفورت ضمن رد این ادعاها گفته است: «امنیت همه شرکتکنندگان در این نمایشگاه تضمین خواهد بود. ما بارها با جمهوری اسلامی ایران در تماس بودیم و البته در این تماسها پشتیبانیِمان را از جنبشِ اعتراضی در ایران نیز اعلام کردیم.»