در حالی کارشناسان کمبود دارو از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها را ضعف در عملکرد وزارت بهداشت عنوان می‌کنند، دولت با برکناری رئیس سازمان غذا و دارو تلاش می‌کند وضعیت را تحت کنترل نشان دهد. شیوع آنفولانزا به‌خصوص در کودکان نگرانی مضاعفی را بر خانواده‌ها تحمیل کرده است. کمبود داروهای فراگیر و دم دستی که سال هاست به دلیل مشکلات داروخانه‌ها با اداره بیمه، آنها را بدون نسخه در اختیار بیمار می‌گذاشتند، تبدیل به یک بحران جدی شده است.
طی روزهای گذشته به دفعات کمبود سرم و آنتی بیوتیک از قول مقامات و جامعه پزشکی مطرح شد. مشکلی که به گفته نایب رئیس انجمن داروسازان ایران مقصرش وزارت بهداشت است. علی فاطمی نبود برنامه‌ریزی صحیح وزارت بهداشت را باعث این امر دانسته و گفته «۶۰۰ میلیون دلار مواد اولیه دارو در انتظار ترخیص از گمرک باشند و نبود آنتی بیوتیک به یک بحران تبدیل شود.»
آنچه اکنون در رسانه‌ها مطرح می‌شود اینکه کمبود دارو تنها به این دو قلم محدود نشده و اکنون بطور کل تمامی شربت‌های آنتی‌بیوتیک اعم از آموکسی‌سیلین، سفکسین، آزیترومایسین، مترونیدازول، شربت‌های ضد تب اطفال مانند استامینوفن، بروفن، شیاف استامینوفن اطفال، آموکسی‌کلاوها، شربت آنتی‌بیوتیک اطفال، آمپول‌های تزریقی مانند سفازولین و ب کمپلکس یا سرم هم در داروخانه‌ها پیدا نمی‌شود.
این اقلام داروهایی به شمار می‌روند که پیشتر با تجویز پزشک و در دست داشتن نسخه از داروخانه امکان تهیه‌شان وجود داشت و در سال‌های اخیر پس از اجرای طرح بیمه سلامت و مشکلات بین داروخانه‌ها با سازمان بیمه، به صورت آزاد قابلیت تهیه را داشتند.
بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت در حاشیه اجلاس رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی از واردات دارو به عنوان راهکار خبر داده، آنهم وقتی که همواره حکومت را تحت تحریم دارویی اعلام می‌کرد. او گفت: «با توجه به کمبود شماری از داروها که در جریان موج آنفلوآنزا ایجاد شده و عدم تولید کافی دارو در داخل، واردات ۵۰ تن دارو پیگیری شد و تا پنجم آبان‌ماه این داروها وارد کشور خواهد شد.»
وی با بیان اینکه البته تمایلی به واردات دارو نداریم، افزود: «با این حال وقتی شرکت‌های تولیدکننده داخلی به هر دلیل به میزان مورد نیاز تولید نمی‌کنند، برای جلوگیری از لطمه به مردم ناچار به واردات هستیم.»
به عقیده برخی از پزشکان و متخصصان نبود صرفه اقتصادی در تولید چنین داروهایی موجب شده تا کارخانه‌های داروسازی از تامین این اقلام سر باز زنند. همایون سامه یح نجف آبادی اما نظر دیگری دارد و می‌گوید در گفت و گویی که با برخی شرکت‌های دارویی داشته گفته‌اند که انبارها سرشار از دارو است اما به دلیل تغییر قیمت دارو مجوز فروش ندارند.
نماینده کلیمیان مجلس شورای اسلامی اشاره می‌کند که وقتی قیمت دارویی افزایش می‌یابد شرکت‌های دارویی مبادرت به فروش دارو نمی‌کنند و داروها در کارخانجات دپو می‌شود تا قیمت جدید تعیین تکلیف و اعلام شود.
به گفته وی، اظهاراتی هم در مورد افزایش چندبرابری قیمت آنتی بیوتیک‌ها شنیده می‌شود و به همین دلیل تمایل و رغبت شرکت‌های دارویی نسبت به توزیع و فروش دارو به داروخانه‌ها به شدت کاهش یافته است.
نجف آبادی معتقد است با وجودی اینکه وزارت بهداشت در جریان وجود این رویه در شرکت‌های تامین کننده و توزیع کننده قرار دارد و این اقدام به نوعی احتکار دارو برای سوددهی شرکت‌ها و کارخانجات دارویی به شمار می‌رود اما توجهی چندانی نمی‌کند.
این عضو کمیته دارو و غذای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با اشاره به اعلام قیمت جدید آنتی‌بیوتیک‌ها در هفته آینده یادآور شد: «بطور قطع با این اقدام شاهد فراوانی آنتی بیوتیک در داروخانه‌ها خواهیم بود؛ متاسفانه در حال حاضر با کمبود جدی شربت آنتی بیوتیک کودکان مواجه هستیم در حالی که با افزایش ابتلای کودکان به سرماخوردگی و آنفلوآنزا مواجه هستیم و نایاب شدن دارو به دلیل‌عدم اعلام قیمت جدید ناشی از کم کاری و ضعف نظارت وزارت بهداشت است».
وی با انتقاد از اینکه کمبود سرم به مشکلی دنباله‌دار تبدیل شده، گفته است که به دلایل مختلف مانند اختلاف قیمت بین تولید و فروش و همچنین سوددهی پایین، برخی کارخانجات تمایل چندانی به تولید نداشته و یا تولید را کاهش می‌دهند و بر همین اساس با کمبود سرم مواجه می‌شویم.
ابراهیم رئیسی در طول ماه‌های اخیر با بروز بحران کمبود دارو تنها دستور به پیگیری داده و در تازه‌ترین سخنانش مسئولان مربوطه را مکلف کرد ضمن تامین سریع اقلام دارویی و رفع نیاز مردم، دلیل قصور احتمالی را بطور دقیق پیگیری کرده و با هر فرد یا مجموعه‌ای که در این زمینه کوتاهی داشته به شکل مناسب برخورد کنند.
به دنبال این سخن در یک حرکت فرمایشی و نمایشی بهرام دارایی که به مدت یک سال بر مسند ریاست سازمان غذا و دارو نشسته بود استعفا داد و در حال حاضر محمود بیگلر به عنوان سرپرست سازمان غذا و دارو این سازمان را مدیریت می‌کند.
این اقدام در راستای اثرگذار جلوه دادن صحبت‌های رئیسی بوده تا مثلا به همه ثابت کند که در این خصوص موضعی کاملا جدی دارد. اما با رفتن یک مسئول و آمدن مسئول دیگری مشابه وی در یک ساختار ناقص و ناکارآمد چه مشکلی حل می‌شود؟!
سازمان غذا و دارو مهم‌ترین معاونت وزارتخانه بهداشت تلقی می‌شود که از سال ۹۶ تا امروز، حداقل ۴ رئیس عوض کرده است.
تأمین داروهای مورد نیاز بیماران یکی از وظایف مهم وزارت بهداشت است که مشخصا این مسئولیت با سازمان غذا و دارو است ولی فساد اقتصادی و سلطه مافیای دارو و دلالان حتی علاوه بر عدم رضایت بیمار، تولیدکنندگان و واردکنندگان خرد را نیز دچار مشکل کرده است.
کارنامه عملکرد وزارت بهداشت روز به روز سیاه‌تر شده و در حال حاضر از عدم تامین دارو برای بیماران خاص به ناتوانی در توزیع استامینوفن رسیده است. به دنبال اجرای طرح دارویاری هم مشکلاتی در تأمین کمبودهای دارویی به ویژه داروهای آنتی بیوتیک ایجاد شده که وزیر بهداشت برای حل آن وعده به واردات داده است.
اکنون در چنین شرایط آشفته‌ای مدیرعامل بیمه سلامت از اجرای آزمایشی طرح دارورسانی در تهران خبر داده و گفته است که می‌خواهد برای ۱۳ هزار و ۵۰۰ نفر از بیماران صعب العلاج، مزمن و سخت طرح دارورسان را اجرا کند.
محمدمهدی ناصحی می‌گوید که با اجرای طرح دارورسان که به صورت آزمایشی در تهران و با همکاری دانشگاه علوم پزشکی تهران اجرا می‌شود، داروی این بیماران در منزل بیماران صعب‌العلاج تحویل می‌شود که کاری ایمن با رضایت بیمار است.
وی با اشاره به اینکه این طرح از ارسال داروی‌ام اس در تهران شروع شده ابراز امیدواری کرد طرح دارورسان به همه استان‌های کشور تسری یابد.
این طرح‌های ناکارآمد در حالی اطلاع‌رسانی می‌شود که حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در مراسم روز ملی بیمه سلامت و رونمایی از صندوق بیماران خاص و صعب‌العلاج با اشاره به بزرگی اجرای طرح دارویار تاکید کرد که هنوز پرداختی از جیب مردم بسیار زیاد است.
وی با ابراز نگرانی نسبت به سرنوشت این طرح جدید بیان داشت: «نگران منابع مالی طرح دارویار هستیم و معلوم نیست با اضافه شدن داروهای دیگر، این منابع جوابگو باشد. اگر منابع توسط سازمان برنامه و بودجه به موقع تأمین نشود، دچار مشکل خواهیم شد.»
به گفته شهریاری، ۲۷ قلم از ۳۶۶ قلم داروی پرمصرف وارد طرح دارویار شده در حالی که از اول سال ۱۴۰۱ این اتفاق می‌بایست رخ می‌داد. با توجه به اینکه خیلی از داروهای گران هنوز تحت پوشش طرح نرفته، اگر اینها هم وارد طرح شود معلوم نیست بودجه دارویار کفاف همه را بدهد یا خیر!
