از ابتدای خیزش ملی علیه جمهوری اسلامی تا کنون دهها روزنامهنگار در ایران بازداشت شدهاند که برخی از آنها با پروندهسازی و اتهاماتی سنگین روبرو هستند. گزارشگران بدون مرز نسبت به بازداشت سازمانیافته روزنامهنگاران توسط جمهوری اسلامی ابراز نگرانی کرده است.
طی هشت هفته گذشته و از ابتدای خیزش ملی علیه جمهوری اسلامی تا کنون دستکم ۴۸ روزنامهنگار در ایران بازداشت شدهاند. شماری از روزنامهنگاران با سپردن وثیقه بطور موقت آزاد شده و تعدادی از آنها با اتهامات سنگین همچنان در زندان هستند.
در این میان دو روزنامهنگار زن، نیلوفر حامدی و الهه محمدی، خبرنگاران روزنامههای شرق و هممیهن، که گزارشهای قتل حکومتی مهسا امینی و برگزاری مراسم خاکسپاری او در سقز را پوشش میدادند، با اتهامات سنگینی روبرو شدهاند.
به گفته مسعود ستایشی سخنگوی قوه قضایی، اتهامات این دو روزنامهنگار «اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور و فعالیت تبلیغی علیه نظام» است. سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات، با انتشار بیانیهای این دو روزنامهنگار زن را به انتشار نخستین عکس مهسا امینی روی تخت بیمارستان و «اخبار جهتدار» از مراسم تشییع، تدفین و تجمعات اولیه و ارتباط با سرویسهای بیگانه متهم کردند.
گزارشگران بدون مرز در بیانیهای نگرانی عمیق خود را نسبت به سرنوشت این روزنامهنگاران که خطر پرداختن بهایی سنگین و حتی محکوم شدن به اعدام را پیش رو دارند، ابراز کرده و خواهان آزادی بیدرنگ و بدون قید و شرط این خبرنگاران شده است.
گزارشگران بدون مرز در این بیانیه نوشته که جمهوری اسلامی بطور سیستماتیک تلاش میکند با بازداشت شماری بیسابقه از روزنامهنگاران زن، زنان ایران را که در اعتراضات به مرگ مهسا امینی مشارکت میکنند، ساکت کند.
بهگزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، در حالی که جمهوری اسلامی به سرکوب اعتراضات پس از مرگ مهسا امینی ادامه میدهد، تقریبا نیمی از خبرنگاران بازداشتشده، زن هستند.
گزارشگران بدون مرز همچنین از وضعیت نازیلا معروفیان، خبرنگار پایگاه خبری «رویداد۲۴» که در سیزدهم آبانماه، پس از مصاحبه با پدر مهسا امینی بازداشت شد، ابراز نگرانی میکند.
یلدا معیری، ایمان بهپسند، روحالله نخعی، علیرضا خوشبخت، زهرا توحیدی، خسرو کردپور، الناز محمدی، ویدا ربانی، سروناز احمدی، حامد شفیعی، المیرا بهمنی، ملیحه درکی، آریا جعفری، فرشید قربانپور، مهرنوش طافیان، مرضیه امیری، نازیلا معروفیان و سمیه مسرور از جمله روزنامهنگارانی هستند که در این مدت بازداشت شدند.
در واکنش به بازداشت گسترده روزنامهنگاران، طی روزهای گذشته دهها نفر از نویسندگان، روزنامهنگاران و فعالان فرهنگی با امضای بیانیهای بازداشت و تشدید فشارهای امنیتی بر اهالی قلم را «سرکوب کور و فلهای هر آنکه مینویسد» خوانده و خواستار آزادی بازداشتشدگان شدند.
امضاکنندگان تاکید کردهاند که این دستگیریها بجز ارعاب جامعه مدنی و کشتن چراغ فکر و فرهنگ و پادگانیکردن جامعه و افزایش خشم عمومی حاصلی نخواهد داشت. آنها خواستار اعتراض یکپارچه اهالی قلم و آزادیخواهان به سرکوبها شدند و ابراز نگرانی شدید خود را از «جرمانگاریِ روزنامهنگاری» برای روزنامهنگاران زندانی و همه کسانی که در گسترش آگاهی تلاش میکنند، ابراز کردند.
امضاکنندگان این بیانیه همچنین اتهامهای وارد شده به نیلوفر حامدی و الهه محمدی از جمله ارتباط با سرویسهای بیگانه را برچسب نخنما ارزیابی کردند و نوشتند «آنانی که تصور میکنند با توسل به سیاست مشت آهنین، در را بر مطالبات بر حق ملت ایران میبندند، تنها گره بر باد میزنند.»
آنها همچنین به حکومت هشدار دادند که بازداشت نخبگان بیحاصل است و فقط به «گستردهتر شدن مهاجرت و محرومماندن کشور از استعدادهای درخشان» منجر میشود.
امضاکنندگان بیانیه افزودند: «بدون حل اساسی معضلات و بحرانهای موجود، اعتراضات مردم فرو نمینشیند و آنانی که تصور میکنند با توسل به سیاست مشت آهنین، در را بر مطالبات برحق ملت ایران میبندند، تنها گره بر باد میزنند.»
سازمان گزارشگران بدون مرز همچنین اعلام کرده که «در واکنش به زوال سریع آزادی رسانهها با ادامه اعتراضات سراسری در ایران از ۱۶ سپتامبر و از مرگ مهسا امینی بدین سو» این سازمان با همکاری شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل میز جدیدی کمک را برای رسانههای ایران راهاندازی کرده است که بر «فراهم کردن حمایت امنیت دیجیتالی به روزنامهنگاران و رسانههایی است که به خاطر گزارش دادن از اتفاقات کشور در معرض خطر قرار دارند» تمرکز دارد.
گزارشگران بدون مرز تأکید کرده که «روزنامهنگاران و رسانههای ایرانی که به کمک نیاز دارند میتوانند در امنیت کامل از طریق ایمیل [email protected] و [email protected] با این واحد تماس بگیرند. میز کمک میتواند تنها محل مراجعه آنها برای ارتباط با سایر ادارات گزارشگران بدون مرز هم باشد تا درخواستهای خود در ارتباط با سایر موارد مورد نیاز، مانند میز همیاری یا تیم حقوقی، را از همین طریق پیگیری کنند. گزارشگران بدون مرز همچنین یک راهنمای امنیت دیجیتال برای ایران تدوین خواهد کرد که به فارسی ترجمه میشود و بین شبکه روزنامهنگاران ایرانی پخش میشود. گزارشگران بدون مرز همچنین در راستای منافع روزنامهنگاران و رسانههای ایرانی اقداماتی برای دادخواهی تنظیم خواهد کرد.»