امسال کمبود گاز در ایران بیش از سالهای گذشته بحران آفریده و جدا از قطع گاز صنایع، مدارس و ادارات نیز در پی بحران تأمین انرژی با تعطیلی روبرو شدهاند. وزیر نفت جمهوری اسلامی که توهم «زمستان سخت» اروپا را داشت حالا از مردم ایران خواسته لباس بیشتر بپوشند و از پردههای ضخیم در خانه استفاده کنند چون «زمستان سخت» است و جمهوری اسلامی عرضهی استخراج و توزیع گاز در کشور را ندارد!
با حمله روسیه به اوکراین پیشبینیهایی درباره بحران انرژی در اروپا شده بود. مقامات جمهوری اسلامی که از این بحران احتمالی بسیار خشنود بودند، تصور میکردند بحران انرژی در اروپا، ابزاری برای برداشته شدن تحریمها و سرازیر شدن پول به جیب نظام میشود. روزنامه کیهان چاپ تهران هشتم شهریور در گزارشی به اصطلاح تحلیلی اعلام کرده بود که «اروپا در انتظار وحشتناکترین زمستان تاریخ خود» است.
جواد اوجی وزیر نفت هم در سخنانی در برنامه «جهانآرا» در صداوسیمای جمهوری اسلامی گفته بود که «امسال زمستان سختی در انتظار کشورهای غربی به خصوص اروپاست؛ دولتهای اروپایی با دست خودشان به مردمشان ظلم میکنند. ایران میتواند بخشی از کمبود انرژی در جهان را تامین کند ولی چرا یک کشور متخاصم باید این گونه زورگویی کند؟»
حالا چند ماه بعد از وعدهها و خوشحالیهای پوچ، بحران بیسابقهای در تأمین و توزیع گاز در خود ایران شکل گرفته است. جواد اوجی امروز در برنامهای در صداوسیما به مردم التماس کرده که لباس گرم بپوشند و از پردههای ضخیم در خانهها استفاده کنند تا مصرف گاز کم شود و بتوان از این «زمستان سخت» عبور کرد.
سخنان جواد اوجی برای «پیشگیری» از بحران نیست بلکه بحران از ابتدای فصل سرما بروز کرده و این روزها آنقدر پیچیده شده که بسیاری از مدارس، ادارات و بانکها به دلیل نبود گاز تعطیل شدهاند.
جواد اوجی امروز چهارشنبه ۲۱ دیماه در مکاتبهای با معاون اول رئیس جمهور برای جلوگیری از خاموشی و قطع سراسری برق و گاز، خواستار تعطیلی کامل روزهای شنبه و یکشنبه تهران شد!
وزیر نفت همچنین امروز در جمع خبرنگاران گفت: «به خدا من دمای خانه خودم را ۲۱ تا ۲۲ درجه بیشتر نمیکنم، وارد منزل که میشم سریع لباس گرم میپوشم؛ بچهها هم میدونند! نمیگذاریم ذرهای اسراف بشود، انشاالله با رعایت زمستان امسال رو هم بدون قطعی گاز خانگی پشت سر میگذاریم.»
مدیر مرکز «دیسپچینگ» (مدیریت و توزیع انرژی) شرکت ملی گاز ایران هم بر ضرورت توزیع کپسول گاز تأکید کرده است: «شرایط انتقال گاز اکنون فراهم است، ولی با توجه به نیاز برای جایگزینی مخازن گازی، احتمال قطع گاز در برخی نقاط وجود دارد و باید کپسولهای گاز برای مصرفکنندگان جایگزین شود.»
در روزهای گذشته گاز برخی نقاط حتی در شهرهای بزرگ قطع شده است. در بخشی مناطق تهران گاز با اُفت شدید فشار روبرو شده و یا اصلا قطع شده است. یکی از شهروندان با انتشار ویدئویی مربوط به امروز چهارشنبه ۲۱ دیماه میگوید: «زمستان سخت اروپا در خیابان آزادی!» او افزوده که «سه روز است گاز منطقه قطع است. برگشتیم به دوران قاجار و اگر این آخوندها بمانند فکر کنم برگردیم به دوران ماقبل تاریخ.»
گاز صنایع از جمله صنایع پتروشیمی، سیمانسازی و فولاد نیز از چند هفته پیش سهمیهبندی شده اما در روزهای گذشته در برخی شهرکهای صنعتی گاز بطور کامل قطع شده است. گاز صنایع استان گیلان نیز امروز ۲۱ دیماه تا اطلاع ثانوی قطع شد. روابط عمومی شرکت گاز گیلان اعلام کرد: با هدف حفظ پایداری جریان گاز مشترکان خانگی، گاز صنایع استان تا اطلاع ثانوی قطع خواهد بود.
بر اساس اعلام اداره کل روابط عمومی و امور بینالملل استانداری و مصوبه کمیسیون هماهنگی بانکهای استان البرز نیز امروز چهارشنبه ۲۱ دیماه، با هدف مدیریت مصرف گاز، تمامی بانکهای استان البرز به جز شعب کشیک تعطیل شد. همچنین کلیه بانکها در این استان روز پنج شنبه تعطیل و شعب کشیک در روز پنجشنبه ۲۲ دی ماه فعال نخواهد بود.
از دیگر نمونههای تعطیلیهای بیسابقه در پی کمبود گاز، کلیه اماکن ورزشی اعم از سالنها، استخرها و غیره در سطح شهرستانهای استان تعطیل شد.
سرپرست اداره کل ورزش و جوانان خراسان جنوبی نیز امروز درباره تعطیلی اماکن ورزشی این استان که شامل بیش از ۲۵۰ سالن ورزشی، استخر سرپوشیده و باشگاههای ورزشی است گفته که «در راستای بارندگیها و افت فشار و همچنین پیشبینی تأمین سوخت هموطنان کلیه اماکن ورزشی اعم از سالنها، استخرها و غیره از امروز تا صبح شنبه ۲۴ دیماه تعطیل است.»
همچنین بسیاری از مدارس در استانهای مختلف تعطیل اعلام شده و یا ساعت آغاز به آموزش در آنها به نزدیکی ظهر موکول شده است. از جمله روابط عمومی اداره کل آموزش و پرورش استان فارس نیز طی اطلاعیهای اعلام کرد که مدارس بعضی شهرستانهای فارس، چهارشنبه ۲۱ دی با تاخیر آغاز به کار خواهند کرد.
آموزش و پرورش قزوین هم اعلام کرد که مراکز پیشدبستانی، مدارس مقطع ابتدایی و مدارس استثنایی استان قزوین چهارشنبه ۲۱ دی ۱۴۰۱ غیرحضوری است. همچنین به علت برودت شدید هوا و به منظور مدیریت مصرف بهینه حامل های انرژی، مدارس آذربایجان شرقی روز چهارشنبه ۲۱ دیماه غیرحضوری شد.
همچنین در استان مرکزی نیز نه تنها مدارس تعطیل شدند بلکه زمان برگزاری آزمون فرهنگی مهارتآموزان ماده ۲۸ آموزش و پرورش نیز که قرار بود در روزهای آتی برگزار شود و به زمانی دیرتر موکول شده است.
ولی موسوی رئیس اداره اطلاع رسانی اداره کل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد از غیر حضوری شدن فعالیت آموزشی مدارس در مناطق سردسیری این استان طی بارش برف خبرداد.
منصور شیشه فروش مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان از تعطیلی کلیه ادارات، دستگاههای اجرایی، بانکها و مراکز آموزشی استان اصفهان در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه، ۲۱ و ۲۲ دیماه خبر داد. در همین روزها ادارات، دستگاههای اجرایی مدارس و مراکز آموزشی استان کردستان هم تعطیل است.
معاون استاندار گلستان هم اعلام کرده که مدارس و دستگاههای اجرایی استان گلستان به استثنای مراکز درمانی، امدادی و انتظامی به مدت سه روز به صورت دورکار خواهند بود و بانکها صرفاً دو شعبه در مرکز استان و یک شعبه در شهرستانها با هماهنگی دبیر کمیسیون هماهنگی بانکهای استان دایر هستند.
ایران در حالی دومین منابع گازی جهان را در اختیار دارد اما به دلیل ناکارآمدی جمهوری اسلامی سالهاست تأمین گاز مصرفی در درون کشور و برای شهروندان و صنایع به یک بحران جدی در فصل سرد تبدیل شده است.
یکی از مشکلاتی که در تأمین گاز مورد نیاز کشور وجود دارد، فرسودگی خطوط تولید و توزیع و عدم به روزرسانی تکنولوژی است. موضوعی که از سوی حمیدرضا عراقی مدیرعامل سابق شرکت ملی گاز ایران مورد تأکید قرار گرفته است: «زمانی که قیمت گاز ارزان باشد طبیعتا کسی به دنبال بخاری با راندمان بالا نمیرود، نیروگاهها خود را بهینه نمیکنند، صنایع نیز به دنبال راهکارهایی برای صرفهجویی سوخت نمیروند که منجر به کاهش قیمتها شود، چرا که قیمت سوخت در هزینههای صنایع بزرگ همچون، فولاد، پتروشیمی و نیروگاهها تاثیر چندانی ندارد، بنابراین اگر قیمت بر اساس برنامه پنجم تغییر میکرد تکنولوژی نیز به این عرصه راه پیدا میکرد.»
به گفته حمیدرضا عراقی «بهینه سازی انرژی مستلزم قیمت، تکنولوژی و فرهنگ است، در همه جای دنیا انرژی قیمتی دارد که مردم نسبت به آن حساس هستند، در ایران قیمت افزایش نیافت، تکنولوژی وارد نشد، فرهنگ مصرف نیز شکل نگرفت و اکنون شاهد شرایط موجود هستیم. در شرایط فعلی، میتوان گفت نیروگاهها ۵۰ درصد با سوخت دوم فعال باشند و یا صنعت سیمان محدودتر شود و یا پتروشیمیها در زمستان کمتر مصرف کنند اما اگر این سیاست به همین روال ادامه پیدا کند، این مشکل را مانند آب زایندهرود هیچ کس نمی تواند حل کند.»
هرچند مسئولان دولتی از وعدههای بیعمل در زمینه حل مشکل استخراج و توزیع گاز خبر میدهند، احمد زراعت کار، رئیس دفتر انرژی سازمان برنامه و بودجه ایران گفته بود کشور حداقل تا ۲۰ سال دیگر درگیر بحران کمبود گاز است.