رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی مدعی شد رکورد قیمت دلار «عددسازی مجازی و ذهنی» است و «به این قیمت‌ها اعتقاد نداریم!» رئیس کل بانک مرکزی توضیح نداده چگونه با وجود «ذهنی» و «مجازی» بودن قیمت ارز و عدم «اعتقاد» او به این قیمت‌ها، ارزش ریال بطور «واقعی» کاهش یافته و قیمت کالاها در دنیای حقیقی افزایش یافته و میلیون‌ها نفر به زیر خط فقر رانده می‌شوند؟!
قیمت دلار طی روزهای گذشته با موج دیگری از افزایش روبرو شده و در کانال ۴۵ هزار تومان قرار دارد. قیمت یورو در آستانه ۵۰ هزار تومان قرار گرفته و قیمت پوند به بیش از ۵۵ هزار تومان رسیده است. قیمت سکه و طلا نیز افزایشی است بطوریکه هر سکه طلا به ۲۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و هر گرم طلای ۱۸ عیار در بازار ایران با قیمت دو میلیون و ۱۰۰ هزار تومان معامله می‌شود.
قیمت‌های جدید ارز در حالی رکوردهای تازه‌ای به ثبت رسانده که در دی‌ماه نیز موج دیگری از افزایش قیمت ارز در بازارهای کشور خیز برداشت و ارزش دلار را حدود ۱۰ درصد کاهش داد. در چنین شرایطی محمدرضا فرزین رئیس کل جدید بانک مرکزی جمهوری اسلامی بجای ارائه تحلیل مبتنی بر واقعیت و برنامه‌ای کارآمد برای مدیریت بازار ارز و طلا، به فرافکنی و بهانه‌تراشی پرداخته است.
محمدرضا فرزین با بیان اینکه «در یک فضای مجازی و ذهنی برای کشور محدودیت ایجاد کردند» گفته که «عملیات واقعی این نیست، منابع ما آزاد است، ارز را داریم در بازار تأمین می‌کنیم اما در فضای مجازی برای ما عددسازی می‌کنند و می‌گویند این بازار آزاد است.»
محمدرضا فرزین همچنین ادعاها و وعده‌هایی کلی را نیز مطرح کرده است. او با بیان اینکه «به دنبال ثبات ارزی هستیم و این موضوع اقدامی نیست که یکباره انجام شود» گفته که «در سامانه نیما قیمت ارز را روی ۲۸۵۰۰ تومان نگه داشتیم. این مدت تمام نیازهای ارزی اساسی کشور را با قیمت دلار ۲۸۵۰۰ تومان تأمین کردیم.»
او همچنین گفته که «تلاش می‌کنیم بانک مرکزی تعیین کننده قیمت دلار باشد» اما توضیح نداده برنامه دقیق و روشن بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز چیست؟
از روزهای گذشته پس از آنکه اتحادیه اروپا قطعنامه قرار گرفتن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروههای تروریستی را تصویب کرد قیمت ارز با افزایش تازه‌ای روبرو شده است. در مقابل جمهوری اسلامی مانند دوره‌های دیگری که ارز در کشور با افزایش قیمت روبرو می‌شد گفته که بخشی از منابع ارزی ایران که در عراق مسدود بود آزاد شده است. هنوز درستی این خبر مشخص نیست اما معمولا چنین ادعاهایی از سوی مقامات جمهوری اسلامی ابزاری برای کنترل روانی بازار ارز است.
محمد مخبر معاون اول ابراهیم رئیسی معروف به «قاضی مرگ» گفته که بخشی از دارایی‌های مسدود شده ایران آزاد شد: «در چند روز گذشته چند میلیارد دلار از ارزهای بلوکه شده ما وارد گردونه می‌شود ولی قیمت دلار به ۴۵ هزار تومان می‌رسد. ظرف چند روز گذشته فقط یکی دو میلیون دلار ارز در بازار غیررسمی معامله شده است.»
در شرایطی که رئیس کل بانک مرکزی می‌گوید قیمت ارز «عددسازی مجازی و ذهنی» است و واقعیت ندارد، محمد مخبر هم می‌گوید «دشمن» به دنبال افزایش قیمت ارز در بازار ایران است: «بخش خصوصی و مردم چون اعتماد ندارند می‌خواهند همه قیمت‌ها را روی دلار ۴۵ هزار تومان تنظیم کنند. امروز همه توان دشمنان روی اقتصاد متمرکز شده است.»
محمدرضا فرزین هم به این خبر اشاره کرده و مدعی شده که «منابع ما آزاد شده و این را نه در حرف، بلکه در عمل خواهید دید. ما در واقعیت ارز را تامین می‌کنیم اما برخی در فضای مجازی عددسازی می‌کنند و می‌گویند بازار آزاد است. ما در بازار آزاد هم ورود می‌کنیم.»
این در حالیست که از حدود دو ماه پیش ایالات متحده کنترل های سختگیرانه ای را بر روی تبادلات ارزی و دیناری نظام بانکی عراق ایجاد کرده تا بتونه تبادلات ارزی بین عراق و ایران که برای دور زدن تحریم ها و همینطور تبادلات بین سپاه پاسداران و گروههای تروریستی و شبه نظامی منطقه هست را کنترل کند. وال استریت ژورنال به تازگی در گزارشی اعلام کرده که بعد از این سختگیریها در تبادلات غیرشفاف، ۸۰ درصد از نقل و انتقالات بانکی در عراق مسدود شده که برابر رقم بزرگی بیش از ۲۵۰ میلیون دلار است.
روزنامه فیگارو هم چند روز پیش گزارش داده بود که تعدادی از بانکهای عراق به دلیل مدارکی دال بر مشارکت در دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه سپاه پاسداران و کمک به قاچاق دلار به ایران، سوریه، اردن و ترکیه قرار هست تحریم شوند.
آمارهای منتشر شده از سوی رسانه‌های عراقی نشان می‌دهد که حجم قاچاق ارز در عراق در هر هفته بین ۱۰۰ تا ۲۵۰ میلیون دلار است که حداقل نیمی از آن به تهران و مابقی به ۳ کشور همسایه ارسال می‌شود.
با افزایش سختگیریها برای انتقال دلار به ایران و یا سوریه از عراق، بسیاری از تجار و قاچاقچیان ارز طی روزهای گذشته به بازارهای غیررسمی و آزاد عراق هجوم بردند و این افزایش تقاضا در بازار آزاد موجب افزایش قیمت دلار در برابر دینار شده و در نتیجه ارزش پول ملی عراق کاهش پیدا کرده و موجی از افزایش قیمت کالاها و خدمات در آن کشور نیز اتفاق افتاده است. در این شرایط ادعای آزاد شدن پول‌های بلوکه شده ایران در عراق با ابهام روبروست.
در میان سخنان مقامات جمهوری اسلامی موارد دیگری از جمله «بی‌اعتمادی» مردم به نظام هم مطرح می‌شود. معاون اول ابراهیم رئیسی با تاکید بر اینکه مردم و بخش خصوصی «تمام زندگی و رفتار خود» را بر اساس قیمت آزاد دلار تنظیم می‌کند، گفت: «علتش این است که ما وقتی می‌گوییم نیازهای ضروری را با دلار ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی تامین می‌کنیم، [به این حرف ما] اعتماد نمی‌کنند.»
ابراهیم رئیسی نیز روز یکشنبه دوم بهمن ماه طی سخنانی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی درباره وضعیت بازار ارز گفت که «وضعیت ارز، طلا و بسیاری از گرانی‌ها در کشور کاهشی خواهد شد».
همزمان احسان خاندوزی نیز روز یکشنبه گفته که «دولت سودی از افزایش نرخ ارز نمی‌برد» و افزوده که «در حال حاضر، دولت هر چه ارز در اختیار دارد، به قیمت نیمایی برای خرید کالای اساسی در اختیار واردکنندگان قرار می‌دهد، بنابراین حتی اگر قیمت ارز، به دو برابر رقم کنونی هم افزایش یابد، نفعی متوجه دولت نمی‌شود.»
برخی تحلیلگران معتقدند دولت برای جبران کسری بودجه جلوی افزایش قیمت ارز را باز گذاشته تا منابع ارزی که در دست دارد را با معادل ریالی بیشتری نزد بانک مرکزی تبدیل کند و در نتیجه ریال بیشتری در آخرین هفته‌های سال دریافت کند.
سردار پاسدار احمد وحیدی وزیر کشور دولت رئیسی نیز با این ادعا که «دلار را خودمان بزرگ کردیم» به ابراز آرزوهای خود پرداخت و گفت: «آمریکا با دلار سلطه جهانی درست کرده است روزی را خواهید دید که چگونه آمریکا فرو می‌ریزد و کاخ دلار نیز با آن سقوط می‌کند!»
رکوردهای تازه در بازار ارز ایران اما مورد توجه خبرگزاری‌های خارجی نیز قرار گرفته است. خبرگزاری رویترز، در گزارشی تأکید کرد که ارزش پول ملی ایران روز شنبه اول بهمن به پایین‌ترین میزان خود رسید. این خبرگزاری دلیل افت ارزش ریال ایران را تحریم‌ها و انزوای فزاینده بین‌المللی جمهوری اسلامی اعلام کرد.
خبرگزاری فرانسه نیز روز یکشنبه دوم بهمن به نقل از علی فتح‌الله نژاد پژوهشگر یک موسسه وابسته به دانشگاه آمریکایی بیروت اعلام کرد که «جمهوری اسلامی در بن‌بست» گرفتار شده است.
علی فتح‌الله نژاد به خبرگزاری فرانسه گفته که «نه رژیم و نه معترضان قادر به تحمیل خود بر دیگری نیستند» اما «با کاهش قابل توجه ارزش پول ایران از ابتدای سال، می‌توان انتظار تظاهرات متمرکز بر اقتصاد را داشت. اما اعتراضات سال‌های گذشته در ایران نشان داده، این اعتراضات می‌تواند فورا سیاسی شود.»
ابراهیم رئیسی روز دوازدهم امرداد سال ۱۴۰۰ در حالی دولت را تحویل گرفت که قیمت دلار ۲۵ هزار و ۲۵۰ تومان بود و حالا با گذشت هجده ماه به ۴۵ هزار تومان رسیده است.
