طرح صیانت به شکل خاموش در ایران در حال اجراست و محدودیت‌های قطع و اختلال در اینترنت که از پنج ماه پیش با هدف مهار و سرکوب جنبش انقلابی در ایران اجرا شده همچنان ادامه دارد. در آنسو اما نمایندگان مجلس شورای اسلامی بر سر «تصویب» یا «عدم تصویب» طرح صیانت با یکدیگر درگیرند.
طی پنج ماه گذشته اختلال در اینترنت که با قطع و کاهش سرعت و هنچنین فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشنها در جریان بوده، خسارت زیادی را به کسب و کارهای تجاری وارد کرده است. عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات درباره اختلالات اینترنت ابراز بی‌اطلاعی کرده و گفته که «ما کُندی اینترنت نداریم و بارها گفته‌ام که مشکل فیلترشکن است.»
وزیر ارتباطات به تازگی نیز گفته که «ارائه اینترنت با سطوح دسترسی متفاوت، موضوع جدیدی نیست و پیش از این نیز وجود داشته است.» زارع‌پور معتقد است برخی اقشار به یک دسترسی‌های خاص نیاز دارند که نمی‌توان اسم آن را اینترنت طبقاتی گذاشت.»
عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات دیروز چهارشنبه ۱۲ بهمن ۱۴۰۱ در حاشیه نشست هفتگی هیئت دولت هم گفته بود که مصوبه فیلتر شدن اینستاگرام و تلگرام ربطی به وزارت ارتباطات یا حتی دولت ندارد و این تصمیمی است که در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی با حضور سران سه قوه گرفته شده است.
انکار دولت درباره مشکلات اینترنت در حالیست که ماه گذشته مجتبی توانگر رئیس کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به رئیس جمهوری فیلترینگ بلندمدت را به ضرر کسب و کارها و کاربران دانسته و آن را با مغایر با اصل ۷۹ قانون اساسی ارزیابی کرده بود.
مجتبی توانگر در این نامه تأکید کرده که «اساس اصل هفتاد و نهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، محدودیت بر اینترنت می‌تواند حداکثر ۳۰ روز ادامه یابد و ادامه این محدودیت‌ها بدون طی سازوکارهای مردم‌سالارانه تعبیه شده در قانون اساسی از جمله صلاحیت انحصاری مجلس شورای اسلامی در تصویب اعمال محدودیت‌های ضروری، آن هم به صورت موقت (اصل ۷۹ قانون اساسی) و همچنین بدون اقناع صحیح و جلب همراهی و همدلی مردم و بدون کسب تکلیف از مجلس شورای اسلامی عمل و اقدامی غیرقانونی است.»
جلال رشیدی کوچی دیگر نماینده مجلس شورای اسلامی نیز پس از آن خواستار رفع محدودیت‌های اینترنت شده و گفته بود: «در شورای عالی امنیت ملی تصمیم گرفته شد که تا آرام شدن فضای جامعه دو پلتفرم مسدود شود؛ از نظر من اکنون زمان آن رسیده است که رفع مسدودیت شود چرا که فضای جامعه آرام است.»
این نماینده مجلس شورای اسلامی گفته «فیلترینگ به شیوه کنونی، همان باتوم در فضای مجازی است. اگر شبکه‌های اجتماعی خارجی فیلتر باشند و کاربران به استفاده از پلتفرم‌های داخلی روی نیاورند، در پلتفرم‌های داخلی برای چه کسی می‌خواهیم تبیین انجام دهیم؟»
ابراهیم رئیسی در زمان انتخابات ۱۴۰۰، وعده‌هایی برای توسعه و افزایش کیفیت اینترنت مطرح کرده بود اما طی ماه‌های گذشته اختلالات اینترنت نه تنها زندگی روزمره مردم بلکه کسب و کارهایی که به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی وابسته هستند را هم با مشکلات زیادی روبرو کرده و زیان هنگفتی به جا گذاشته است.
ابراهیم رئیسی اکنون یک سال و نیم پس از وعده بهبود وضعیت و کیفیت اینترنت، مدعیست که «پلتفرم‌های داخلی جایگزین شدند، بنابراین وعده من به قوت خودش باقی است!»
ابراهیم رئیسی مهرماه امسال یک ماه پس از آغاز جنبش انقلابی در جمع دانشجویان دانشگاه «الزهرا» (مدرسه عالی دختران) درباره زمان رفع فیلتر هیچ زمان مشخصی نداد و گفت: «محیط اینترنت باید موجب آرامش مردم باشد و اخلال در این امر موجب گله ما هم هست. کاری که در رابطه با فیبر نوری و شبکه ملی اطلاعات در این دولت انجام شده قابل تقدیر است. محدودیت‌های موجود بعد از اغتشاشات اعمال شد و هیچ کجای دنیا اجازه نمی‌دهند که یک پلتفرم خارجی بستر ایجاد آشوب در کشور شود.»
از سوی دیگر هفته گذشته خبرهایی درباره اجرای طرح صیانت در مجلس شورای اسلامی منتشر شده است. طرح صیانت با هدف محدودسازی بیشتر اینترنت و نظارت بر فعالیت کاربران در ایران تدوین گشت اما تصویب آن با مشکلاتی روبرو شد.
غلامرضا نوری قزلجه عضو کمیسیون ویژه بررسی طرح صیانت در مجلس شورای اسلامی گفته که محتوای طرح صیانت در کشور در حال اجرا است. این در حالیست که طرح صیانت هنوز در مجلس شورای اسلامی تصویب نشده و مجوز اجرای آن صادر نشده است. طی روزهای گذشته هم در مجلس شورای اسلامی میان نمایندگان موافق و مخالف این طرحِ در حال اجرا، درگیری ایجاد شد!
ماجرا از آنجا شروع شد که حسن نوروزی از نمایندگان موافق طرح «نظام تنظیم‌گری فضای مجازی» در مصاحبه‌ای مدعی شد که طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی در کمیسیون مشترک رسیدگی به این طرح، نهایی‌شده و به زودی به شورای نگهبان ارسال می‌شود.
طرحی که پیش از این گفته می‌شد از دستور کار این کمیسیون مشترک و موقت خارج شده و به شورای عالی فضای مجازی سپرده شده است. این اظهارات نوروزی اما با واکنش‌هایی از سوی دیگر نمایندگان مواجه و باعث درگیری لفظی بین او و جلال رشیدی کوچی از مخالفان طرح صیانت شد. اختلاف‌نظری که روز گذشته برای دقایقی فضای صحن علنی مجلس را به تنش کشاند.
در جریان نشست علنی مجلس در روز سه شنبه ۱۸ بهمن در حالی که نمایندگان در حال بررسی ایرادهای شورای نگهبان به طرح بانکداری جمهوری اسلامی بودند، جلال رشیدی کوچی با حضور مقابل صندلی حسن نوروزی با صدایی بلند خطاب به او گفت: «شما دارید جامعه را به هم می‌ریزید و می‌خواهید مردم را به کف خیابان بکشید، حتی رییس کمیسیون نیز اظهارات شما را (درباره طرح صیانت) تکذیب کرده است.»
در ادامه جرّ و بحثی میان حسن نوروزی و جلال رشیدی کوچی درگرفت. روزنامه «جهان صنعت» در گزارشی درباره درگیری لفظی دو نماینده مجلس نوشته که «تنش و درگیری لفظی روز گذشته دو نفر از نمایندگان موافق و مخالف طرح صیانت، بار دیگر بحث در این رابطه را مورد توجه قرار داده و همزمان ابهام‌هایی تازه در خصوص سرنوشت این طرح جنجالی را درپی داشت. ابهام‌هایی که باعث شده نگرانی نسبت‌به اینکه پایداری‌ها و موافقان طرح محدودسازی اینترنت به خواست‌شان مبنی‌بر تصویب و اجرایی کردن این طرح دست یابند و در نتیجه دسترسی کاربران به اینترنت را بیش از پیش محدود کنند.»
اظهارات متناقض نمایندگان مجلس شورای اسلامی درباره سرنوشت طرح صیانت اما ادامه دارد. لطف‌الله سیاهکلی سخنگوی کمیسیون صیانت از فضای مجازی در مجلس، با تأیید تصویب شدن طرح صیانت در این کمیسیون گفته که «این طرح بعد از اینکه شورای عالی فضای مجازی تغییراتی در آن داد و کمیسیون تنظیم مقررات راه انداخت، ذیل سیاست‌های شورای‌عالی فضای مجازی کارش را پیش برده که باید حتما به صحن بیاید و مجوز بگیرد.»
لطف‌الله سیاهکلی افزوده که در صحن مجلس، نمایندگان وارد جزئیات و محتوای طرح نخواهند شد و فقط تعداد سال‌های «اجرای آزمایشی» مورد بررسی قرار می‌گیرد.
از سوی دیگر نظام‌الدین موسوی سخنگوی هئیت رئیسه مجلس در واکنش به سخنان سیاهکلی درباره تصویب طرح صیانت و ارسال آن به شورای نگهبان به خبرگزاری «ایسنا» گفته که «چنین موضوعی صحت ندارد؛ طرح صیانت از دستور کار مجلس خارج شده است؛ بر اساس قانون آیین‌نامه داخلی مجلس، هیچ طرحی بدون مصوبه در صحن علنی مجلس به شورای نگهبان ارسال نمی‌شود.»
نظام‌الدین موسوی همچنین افزوده که «البته مجلس هماهنگ با شورای عالی فضای مجازی در صورت نیاز، قوانین لازم برای فضای مجازی را تصویب خواهد کرد؛ اگر بخواهد چنین اتفاقی بیافتد مثل همیشه هر مصوبه‌ای در این زمینه به صورت شفاف و علنی انجام خواهد شد.»
اینهمه در حالیست که روشن است محدود ساختن اینترنت به صورت مقطعی یا در قالب طرح صیانت و به صورت همیشگی، نمی‌تواند جمهوری اسلامی را از سقوط حفظ کند!
