بسیاری تحلیلگران معتقدند میانجیگری جمهوری خلق چین برای از سر گرفتن روابط سیاسی میان جمهوری اسلامی و عربستان سعودی پیام هشدار به ایالات متحده درباره نقش چین در خاورمیانه است. همزمان در اسرائیل اختلاف بین دولت و اپوزیسیون در مورد این توافق عمیق شده است.
یک مقام ارشد اسرائیل می‌گوید توافق بین ریاض و تهران برای از سر گرفتن روابط دیپلماتیک نتیجه «ضعف» آمریکا، غرب و دولت پیشین اسرائیل در قبال تهران است.
در همین ارتباط «آکسیوس» به نقل از این مقام اسرائیلی می‌نویسد: «ضعف آمریکا و اسرائیل باعث شد سعودی‌ها به دنبال راه‌های جدید باشند.»
مقامات فعلی دولت بنیامین نتانیاهو این توافق را ناشی از ضعف دولت‌های قبلی اسرائیل می‌دانند.
سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید در پاسخ به پرسشی درباره اظهارات این مقام اسرائیلی به آکسیوس گفت: «ما متعهد به همکاری نزدیک با اسرائیل برای بررسی مشترک تهدیدات و فرصت‌های پیش روی اسرائیل و منطقه خاورمیانه، از جمله مقابله با تهدیدات رژیم ایران هستیم.»
این سخنگو همچنین تأکید کرد که «برای امنیت اسرائیل هیچ حامی بزرگتری از رئیس جمهور بایدن وجود ندارد.»
در همین ارتباط مقام ارشد اسرائیلی نیز می‌گوید: «نگران این نیستیم که توافق جدید عربستان سعودی و ایران مانع تلاش‌ها برای دستیابی به پیشرفتی شود که می‌تواند به عادی ساختن روابط اسرائیل و عربستان سعودی منجر شود.»
وی تأکید می‌کند: «آنچه اهمیت دارد این است که پشت صحنه چه اتفاقی می‌افتد و نه توافقات دیپلماتیک روی صحنه!»
این مقام گفت: «مواضع آمریکا و اسرائیل مهمتر از توافق بین عربستان سعودی و ایران است. موضع غرب در قبال ایران شروع به تغییر کرده اما هنوز به اندازه کافی تغییر نکرده است.»
توافق جمهوری اسلامی و عربستان پس از هفت سال برای «از سر گرفتن روابط» با میانجیگری جمهوری خلق چین
طرفین توافق کردند ظرف حداکثر دو ماه، روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفته و سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌ها را در کشورهای یکدیگر بازگشایی کنند.https://t.co/GqsZadI0vm pic.twitter.com/eoyKVQN8FZ
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) March 10, 2023
مخالفان دولت نتانیاهو اما او را مقصر این توافق می‌دانند. به گزارش «تایمز اسرائیل» نفتالی بنت نخست وزیر سابق اسرائیل معتقد است توافق عربستان و رژیم ایران «شکست تلاش‌های اسرائیل برای ایجاد ائتلاف ضد تهران» است. وی نتانیاهو را مقصر معرفی کرده و می‌گوید که وی با تمرکز بر اصلاحات قضایی، تهدیدات رژیم ایران را نادیده گرفته است.
یائیر لاپید نخست وزیر پیشین اسرائیل نیز توافق جمهوری اسلامی و عربستان را یک «تحول خطرناک» دانسته و گفته است که این توافق اسرائیل را از دیوار دفاعی منطقه‌ای خود علیه تهدیدات جمهوری اسلامی محروم می‌کند. لاپید در توئیتر نوشت: «توافق بین عربستان سعودی و ایران منعکس کننده شکست کامل و خطرناک سیاست خارجی دولت اسرائیل است.»
بنی گانتز وزیر دفاع سابق اسرائیل نیز معتقد است نتانیاهو امنیت اسرائیل و شهروندانش را رها کرده است.
از سوی دیگر، کارین ژان پیر سخنگوی کاخ سفید در واکنش به برقراری مجدد روابط دیپلماتیک عربستان سعودی و رژیم ایران، موضع دولت آمریکا را چنین اعلام کرده است: «ما از گزارش‌ها آگاه هستیم و از هرگونه تلاش برای کمک به پایان دادن جنگ در یمن و کاهش تنش در منطقه خاورمیانه استقبال می‌کنیم.»
وی با اشاره به سفر بایدن به عربستان در ماه ژوئیه گفت: «تنش‌زدایی و دیپلماسی، همراه با بازدارندگی از ارکان کلیدی سیاست پرزیدنت بایدن است و یکی از دلایلی است که او به منطقه سفر کرد.»
این مقام آمریکایی در عین حال در رابطه با برجام گفت: «سیاست ما تغییری نکرده است و تمرکز ما در حال حاضر بر روی برجام نیست و این توافق در دستور کار قرار ندارد.»
حزب‌الله قاچاقی مواد مخدر و ترشیجات!
اسد هنّا روزنامه‌نگار و مدافع حقوق بشر ساکن نیویورک با انتشار این ویدئو که گویا به سال ۲۰۱۸ بر می‌گردد در توئیتر نوشته است:
عملیات #حزب_الله برای جداسازی مواد مخدر از ترشی و شور! pic.twitter.com/ZAfoLP6DaX— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) May 5, 2021
روزنامه «نیویورک تایمز» در گزارشی می‌نویسد به ویژه برای نتانیاهو این اخبار آسیب زننده بود زیرا به مدت چندین سال، دو هدف اصلی سیاست خارجی او منزوی کردن رژیم ایران و عادی ساختن روابط با عربستان بوده است.
هرچند که مقامات و رسانه‌های حکومتی مطرح می‌کنند که توافق ایران و عربستان «ضربه کاری به آمریکا و رژیم صهیونیستی» است و حتا معتقدند که «منجر به شکست سیاست‌های اختلاف‌افکنانه صهیونیست‌ها» شد و همچنین آن را به نفع منطقه و «جهان اسلام» می‌خوانند اما در خود ایران بسیاری بر این باورند که این توافق دوام نخواهد آورد زیرا مجموعه دلایلی که هفت سال پیش باعث قطع روابط تهران و ریاض شد نه تنها همچنان پابرجاست بلکه در بعضی حوزه‌ها تشدید نیز شده است. این واقعیت جدا از این است که عربستان سعودی عادی ساختن رابطه با بازیگر مهمی مانند اسرائیل در منطقه را فدای رابطه با حکومتی که با بحران مشروعیت در داخل و انزوای بین‌المللی در خارج روبروست، نمی‌کند.
در همین ارتباط است که جلال محمودزاده نماینده مهاباد در مجلس شورای اسلامی با اشاره به این توافق در توییتی نوشت «آشتی و گشایش در امور خارجه و روابط بین‌الملل امری پسندیده و قابل تقدیر است، اما گشایش در امور داخلی و آشتی با مردم بسیار پسندیده‌تر و قابل تقدیرتراست». وی با توجه به همین بحران مشروعیت و نارضایتی‌های عمومی مردم است که افزوده «اگر در داخل گشایشی صورت نگیرد، آشتی درخارج از مرزهای ایران اهمیت و تأثیر آنچنانی بر امید مردم نخواهد داشت!»
روی سخنم با مسئولان نظام است!
آشتی وگشایش در امورخارجه و روابط بین الملل امری پسندیده وقابل تقدیراست، اما گشایش در امورداخلی و آشتی بامردم بسیار پسندیده تر و قابل تقدیرتراست، اگر درداخل گشایشی صورت نگیرد، آشتی درخارج از مرزهای ایران اهمیت و تأثیر آنچنانی برامید مردم نخواهد داشت! pic.twitter.com/f2Cud6OncJ— جلال محمودزاده (@JalalMahmodzade) March 10, 2023
حمید ابوطالبی معاون سیاسی ریاست جمهوری در دولت حسن روحانی نیز به صراحت گفته است مهمتر از توافق برای برقراری روابط دیپلماتیک، «حفظ» آن است. وی تأکید کرده «موافقتنامه همکاری‌های امنیتی بین تهران و ریاض سال ۱۳۸۰ امضا شد و مورد رضایت طرفین بود؛ ولی افراط‌گرایان و تندروان و شعارمحوران اجازه اجرای آن را ندادند.»
وی هشدار داده «اگر اینبار هم فقط به امضا و بازگشایی سفارتخانه ها بسنده شود، به زودی شاهد بحرانی شدن دوباره روابط فیمابین خواهیم بود.»
روابط جمهوری اسلامی و عربستان سعودی از آغاز پُر از چالش و بحران‌های امنیتی بوده است بطوری که «توازن قوا» میان آنها را دهه‌هاست به نفع ریاض بهم زده است. اما از آنجا که رژیم ایران ظرفیت برقراری تعادل را در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی ندارد، همواره به سراغ گزینه‌های نظامی و ضدامنیتی و خرابکاری رفته است که حمله به سفارتخانه‌های کشورها از نظر اجرایی آسان‌ترین آنها و البته با پیامدهای پیش‌بینی‌ناپذیر است! ضمن اینکه حمایت تسلیحاتی از حوثی‌ها علیه عربستان سعودی و حملات ایذایی علیه زیرساخت‌های عربستان و شرکای این کشور و صادرات مواد مخدر از طریق حزب‌الله به عربستان مسائلی نیستند که با امضای توافق و گرفتن عکس یادگاری حل شوند.
