تورم و گرانی در ایران سبب شده سفره شب عید خانوارها ارقامی نجومی پیدا کند و به این ترتیب میلیونها خانوار حتی شب نوروز را هم با نداری و سفره خالی سپری میکنند. تهیه یک وعده سبزی پلو با ماهی، غذای سنتی شب عید، بدون هرگونه مخلفاتی برای یک خانوار چهار نفره حدود نیم میلیون تومان هزینه دارد که البته با انتخاب برنج ایرانی و ماهیهای گرانتر این رقم به دو میلیون تومان میرسد!
آجیل، میوه، شیرینی و وعده غذای نوروزی شامل سبزی پلو با ماهی از جمله آیینهای غذایی برگزاری نوروز در ایران است. سالهاست اما گرانی و کاهش قدرت خرید مردم داشتن سفره کامل نوروزی را برای بسیاری از خانوارها غیرممکن کرده است بطوری که امسال حتی تهیه سبزی پلو با ماهی نیز از همیشه برای ایرانیان سختتر شده است.
بر اساس گزارشهای میدانی که در روزهای آخر سال در رسانههای داخلی منتشر شده، قیمت هر کیلو ماهی قزل آلا در فروشگاههای دولتی و میادین میوه و ترهبار وابسته به شهرداری ۱۷۰ تا ۱۸۰ هزار تومان و یک عدد ماهی قزل آلا کوچک (یک نفره) پاک شده نیز تا ۱۶۰ هزار تومان و دو کیلو ماهی قزل آلا آماده و پاک شده کوچگ نیز بین ۳۶۰ تا ۴۲۰ هزار تومان قیمت گذاری میشود.
در همین حال ماهی سفید پرورشی نیز بین کیلویی ۱۸۵ تا ۲۲۵ هزار تومان فروخته میشود و ماهی سفید دریایی نیز از کیلویی بین ۲۵۰ تا ۴۰۰ هزار تومان قیمت گذاری میشود. از سوی دیگر کمترین قیمت ماهیهای مختلف از کیلویی ۹۰ هزار تومان تا رقمی حدود ۵۰۰ هزار تومان برای ماهی اوزون برون قیمت گذاری شده و ماهی سنگسر حدود ۲۰۰ هزار تومان و سرخو و شیر نیز حدود ۴۵۰ هزار تومان در هر کیلو قیمتگذاری میشوند. قیمت هر عدد کنسرو ماهی تن نیز دستکم ۵۸ هزار تومان است.
همچنین هر کیلو سبزی در میوهفروشیهای سطح شهر بین ۱۰ تا ۱۲ هزار تومان است و البته قیمت نیم کیلو سبزی آماده و بسته بندی شده نیز بین ۱۸ تا ۲۵ هزار تومان قیمت گذاری میشود. باقلا خشک هر کیلو ۱۴۵ هزار تومان و قیمت یک بطری روغن سرخ کردنی برند «غنچه» ۸۶ هزار تومان است.
قیمت هر کیلو برنج از انواع پاکستانی تا ایرانی نیز بین ۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان به فروش میرسد. قیمت یک کیلو نارنج شمال حدود ۴ تا ۵ عدد نارنج هم ۲۵ هزار تومان است.
این ارقام نشان میدهد تهیه یک وعده سبزی پلو با ماهی بدون ترشی، زیتون، سبزی خوردن، نوشیدنی یا مخلفات دیگر برای یک خانواده ۴ نفره دستکم ۵۰۰ هزار تومان هزینه دارد و در صورت استفاده از ماهیهایی همچون شیر یا سفید و یا ازون برون این رقم برای یک خانواده ۴ نفره ۲ میلیون تومان افزایش خواهد یافت.
دیگر اقلام غذایی معمول مورد استفاده در نوروز مانند آجیل و شیرینی و میوه نیز قیمتهایی نجومی دارد. قیمت انواع آجیل در بازار بسته به نوع و کیفیت آن متفاوت بوده و البته افزایش عجیب و غریبی داشته است. هر کیلوگرم آجیل مخلوط معمولی در بازار با کیفیت متوسط به حدود ۶۰۰ هزار تومان رسیده است و اگر یک خانواده چهار نفره در ایام نوروز سال ۱۴۰۲ برای خودشان و مهمانهایی که دارند دو کیلوگرم آجیل خریداری کنند باید یک میلیون ۲۰۰ هزار تومان کنار بگذارند. این در حالیست که قیمت هر کیلو پسته بین ۶۰۰ تا یک میلیون تومان بر اساس کیفیت قیمت دارد و اگر خانوادهای بخواهد دو کیلو آجیل شامل پسته، مغز بادام، مغز فندق، تخمه ژاپنی، بادام هندی و تخم کدو تهیه کند باید حدود ۳ میلیون تومان هزینه کند.
مصرف میوه نیز در دو هفته نوروز افزایش چشمگیری پیدا میکند و اگر یک خانواده چهار نفره میوههای گرانتر مثل موز و آناناس و انگور و توت فرنگی را از سبد مصرفی خود حذف کند و فقط اقلام ارزانتر مانند سیب و پرتقال و خیار و کیوی را خریداری کند، باید بیش از نیم میلیون تومان بپردازد. این رقم در صورتی است که خرید از بازار روز با نرخهای دولتی صورت بگیرد و میوههایی با کیفیت متوسط و نه خوب و عالی، خریداری شود. این سبد مصرفی برای چند روز تعطیلات شامل چهار کیلوگرم پرتقال به قیمت ۱۲۰ هزار تومان، چهار کیلوگرم سیب به قیمت ۱۳۰ هزار تومان، پنج کیلوگرم خیار به قیمت ۱۰۰ هزار تومان و چهار کیلوگرم کیوی به قیمت ۱۶۰ هزار تومان است.
هر کیلو شیرینی خشک در بازار حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان و هر کیلو شیرینی تر در بازار هم از ۱۶۰ تا ۳۰۰ هزار تومان است. به این ترتیب خرید دو کیلو شیرینی خشک یا تر از ۳۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان برای یک خانواده هزینه دارد.
اگر بر سبد مصرفی خانوار هزینه مواد خوراکی برای چند روز تعطیلات هم اضافه شود خرج نوروزی یک خانوار به بیش از ۱۰ میلیون تومان خواهد رسید. برای نمونه یک کیلوگرم گوشت چرخ کرده، یک کیلوگرم گوشت قرمز، سه کیلوگرم گوشت مرغ و دو شانه تخم مرغ با متوسط قیمت بازار، معادل یک میلیون و نیم تومان قیمت دارد. اگر اقلام مصرفی دیگر مانند پنیر، ماست، نوشیدنی، نان، سبزی خوردن، صیفیجات و… هم به سبد مصرفی یک خانوار افزوده شود، هزینه سفره خانوار برای نوروز به ۱۰ میلیون تومان خواهد رسید.
سفره هفتسین نیز شامل ظروف و لوازماش برای نوروز سال ۱۴۰۲ با قیمتهای موجود در بازار دستکم ۷۰۰ هزار تومان است و البته سفرههایی با تزیینات بیشتر به بیش از یک و نیم میلیون تومان میرسد.
اینهمه در حالیست که حقوق دریافتی کارگران، بازنشستگان، و بخش زیادی از کارمندان دولت از جمله آموزگاران کمتر از ۱۰ میلیون تومان است. رقم عیدی کارگران و بازنشستگان که فلسفه آن تأمین هزینه نوروزی خانوار است نیز حدود یک و نیم میلیون تومان بوده است. به این ترتیب بیش از نیمی از جمعیت ایران توان سپری کردن نوروزی با همه آنچه جزو آیینهای سنتی سفره هفتسین و خوراکیهای آن است ندارند چه برسد به دید و بازدیدهای عید!