نهضت مقاومت ملی ایران پیش از عرض شادباش به مناسبت فرارسیدن نوروز باستانی، روز فرخنده‌ی بیست‌و نهم اسفند را به قاطبه‌ی ملت ایران و بخصوص به تمام پویندگان راه نهضت ملی ایران و رهروان مصدق تبریک می‌گوید.
هفتاد و دو سال از روزی می‌گذرد که مصدق توانست با تصویب دو قانون ملی شدن صنعت نفت و خلع ید از شرکت نفت ایران و انگلیس که تا آن ایّام همچون اهرم اِعمال قدرت دولتِ استعماری انگلیس در ایران عمل می‌کرد، آزادی و استقلال ایران از نفوذ و تسلط بیگانه بر عرصه‌ی سیاسی و اقتصادی کشور را به ملت ایران باز گرداند.
مصدق با ملی کردن صنعت نفت، که ابتدا زنده‌یاد دکتر حسین فاطمی آنرا به هیات دولت پیشنهاد کرده بود، وضعیتی ایجاد نمود تا ملت ایران بتواند در سایه‌ی گسترده‌ی آزادی و استقلالِ بدست آمده نیز، در شاهراه برخورداری از رفاه عمومی و عدالت اجتماعی قرار گیرد و از موهبتِ بهروزی برخودار شود.
در روز ۱۷ اسفند ۱۳۲۹ کمیسیون نفت، مرکب از ۱۸ نفر از نمایندگان مجلس پیشنهاد ملی کردن صنعت نفت را تصویب و اعلام کرد. قانون ملی شدن صنعت نفت در واقع پیشنهادی بود که به امضای همه اعضای کمیسیون مخصوص نفت مرکب از ۱۸ نماینده :
۱ – دکتر مصدق ۲ – دکتر علوی ۳ – ناصر ذوالفقاری ۴ – جواد گنجه‌ای ۵ – فقیه‌زاده ۶ – اللهیار صالح ۷ – حسین مکی ۸ – خسرو قشقائی ۹ – سرتیپ‌زاده ۱۰ – جمال امامی ۱۱ – جواد عامری ۱۲ – دکتر نصرت‌الله کاسمی ۱۳ – ابوالحسن حائری‌زاده ۱۴ – عبدالرحمن فرامرزی ۱۵ – دکتر محمدعلی هدایتی ۱۶ – دکتر شایگان ۱۷ – میرسیدعلی بهبهانی ۱۸ – پالیزی
در ۱۷ اسفند ۱۳۲۹ به مجلس ارائه شد و در ۲۴ اسفند ۱۳۲۹ در مجلس شورای ملی تصویب گردید.
متن پیشنهاد تصویب شده:
«به‌نام سعادت ملت ایران و به‌منظور کمک به تأمین صلح جهانی، امضاکنندگان ذیل پیشنهاد می‌نماییم که صنعت نفت ایران در تمام مناطق کشور بدون استثناء ملی اعلام شود یعنی تمام عملیات اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری در دست دولت قرارگیرد.»
مجلس سنا نیز این پیشنهاد را در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ تصویب کرد و پیشنهاد قانونی شد. بدین ترتیب روز ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ به عنوان روز تاریخی ملی‌شدن صنعت نفت ایران در حافظه ملت ایران باقی ماند
از ویژگی‌های برجسته نهضت ملی شدن صنعت نفتِ ایران می‌توان به شیوه‌ی رهبریِ آن توسط مصدق، شرکت گسترده‌ی اقشار ملت در جنبش، فروتنی رهبر و ابراز قدردانی وی نسبت به ملت، همراهی بی‌شائبه‌ی طرفداران مصدق – عمدتا در فراکسیون ملی- و توجه افکار عمومی دنیا، اشاره کرد.
۱ – شیوه رهبری و خصوصیات رهبر:
دکتر شاپور بختیار، پیرو اصیل و یارِ باوفای مصدق – حتی در اوضاعی که اِبراز وفاداری به مصدق خطرناک بود و خشم شاه را برمی‌انگیخت- راجع به آموزگار سیاسی‌اش چنین گفته است:
من معتقدم که اگر مصدق را حتی در سال ۱۳۱۰ که می خواستند بکشند، کشته بودند و ملی کردن نفت هم باعث شهرتش نشده بود؛ باز همان خدمتی که در روشن کردن افکار مردم راجع به دموکراسی و حکومت پارلمانی کرده بود، برای باقی‌ماندن نامش در تاریخ ایران کافی بود.
۲ – انگیزه‌ی شرکت مردم در نهضت نفت در نتیجه‌ی همان روشِ روشن‌کردن افکار مردم توسط مصدق بود و ازاین‌رو، مردمِ آگاه‌شده، نهضت را از خود می‌پنداشتند و خود را در بطن نهضت می‌دیدند.
۳ – پیوستگی طرفداران مصدق در مجلس و اتحاد آنها برای رسیدن به مقصود از دیگر خصوصیات برجسته نهضت بود. شخصیت‌های وطن‌دوست طرفداران مصدق در مجلس شانزدهم با خلوص نیت وارد کار شده بودند. آنها با احتراز از دخالت دادن نیات شخصی و خودنمایی‌ها همه‌ی نیروی خویش را صرفِ رسیدن به مقصود، یعنی دفع نفوذ دایمی بیگانه در امور مملکت و از میان برداشتن پایگاه استعمار، شرکت نفت، کرده بودند.
دکتر مصدق در جلسه ۲۲ اسفند مجلس، از پشتیبانی مردم ایران و تلاش‌های کمیسیون نفت سپاس‌گذاری نمود و بر ضرورت تصویب هر چه زودتر پیشنهاد کمیسیون تاکید کرد. او هشدار داد که شرکت نفت سعی دارد با اِعمال نفوذ در بعضی نمایندگان، آنها را به خودداری از حضور در مجلس وادار کند و مانع طرح و تصویب گزارش کمیسیون شود. مصدق گفت:
«به شما، ای نمایندگان مجلس شانزدهم؛ به شما ای آقایان نمایندگانی که در وطن‌پرستی شما نمی‌توان تردید نمود، عرض می‌کنم گزارش کمیسیون نفت را بدون فوت وقت – که ممکن است از کیسه ملت ایران برود، و دیگر شما موقعی به دست نیاورید که به این خدمت بزرگ ملی مفتخر و موفق شوید – تصویب کنید تا این بدن ضعیف و نحیف، آن دست مقطوع را به بدن وصل کند و با دو دست در راه استقلال سیاسی و اقتصادی خود مبارزه نموده و رفع این بیچارگی و بدبختی که به واسطه سو‌ء سیاست همسایه جنوبی نصیب ملت ایران شده است، بِکَند…»
۴ – متوجه کردن افکار عمومی جهان در دادگاه لاهه از طریق نشان دادن تصاویری از اوضاع رقت‌انگیز کارگرانی که شرکت نفت از آنها چونان بردگان کار می‌کشید، ضمناً، باعث شد که بسیاری از وکلای برجسته آن ایّام وارد عمل بشوند و در مجامع حقوقی و بین‌المللی به‌نفع ایران رای صادر کنند.
هم‌میهنان وطن‌دوست!
آنچه که در بالا ذکر شد شمه‌ای از نهضت ملی شدن نفت، بود و ما در مقال دیگری به بررسی وقایع بعد از ۲۹ اسفند ۱۳۳۱ خواهیم پرداخت و:
کلام امروز را با ابراز امیدواری از اینکه تجربه نهضت ملی نفت راهنمای مبارزات ملت ایران در راه سرنگونی رژیم توتالیتر جمهوری اسلامی به‌سوی ایرانی آزاد، مستقل و یک‌پارچه و رها از دخالت دین در امور دولت باشد، بپایان می رسانیم و با خوشوقتی از افتخاری که ۲۹ اسفند ۱۳۳۱ نصیب ملت بزرگ ایران کرد، یکبار دیگر فرارسیدن نوروز باستانی، این یادگار هزاران‌ساله‌ی ایرانیان را به ملت بزرگ ایران شادباش می‌گوییم.
ایران هرگز نخواهد مرد
۲۸ اسفند ۱۴۰۱ / ۱۹ مارس ۲۰۲۳
نهضت مقاومت ملی ایران
