در ادامه تلاش برای محدود ساختن فضای اجتماعی ایران به بهانه حجاب، مقامات جمهوری اسلامی بار دیگر از ممنوعیت پوشیدن پیراهن آستین کوتاه و استفاده از کراوات برای کارمندان بخش دولتی خبر داده‌اند. همچنین فرمانده سپاه تهران از استقرار نیروهای بسیجی در مراکز تجاری، مترو و معابر عمومی خبر داده است.
با گذشت سه هفته از اجرای طرح «حجاب و عفاف» حالا جمهوری اسلامی در تلاش است سازوکارهای قانونی بیشتری برای محدودیت و سرکوب شهروندان به بهانه حجاب ایجاد کند. استقرار نیروهای بسیجی و دیگر نیروهای «نیابتی» و غیررسمی در اماکن عمومی و تأکید بر پوشش اجباری و تحمیلی برای مردان از جدیدترین اقدامات مقامات حکومتی است که البته پیشینهاش به اندازه عمر رژیم است. همچنین درخواست حامیان حکومت برای تشدید فشارها و مجازات شهروندان و به ویژه سلبریتی‌ها نیز افزایش یافته است.
در حالی که برخی تصور می‌کنند موضوع پوشش تحمیلی و «حجاب اجباری» فقط برای زنان است اما از ابتدای انقلاب ۵۷ تا کنون مردان نیز آزادی پوشش خود را در اماکن عمومی دست داده‌اند. طی روزهای گذشته یکی از مقامات گشت ارشاد اسلامی بر استانداردهای پوشش تحمیلی و اجباری برای مردان نیز تأکید کرده است.
علی خان محمدی مسئول قرارگاه «گشت ارشاد مدیران» (گام) گفته است که «در بحث ابلاغ شاخص‌های عفاف و حجاب به دستگاه‌ها نوع پوشش را علاوه بر خانم‌ها برای آقایان هم ارائه داده‌ایم. همانطور که پوشش خانم‌ها باید در فضای عمومی مناسب باشد، پوشش آقایان هم باید مناسب باشد، خصوصا در حوزه محیط‌های اداری دستورالعمل داریم و شاخص‌هایی ابلاغ شده است. در دستورالعمل آیین‌نامه اداری هم به حفظ شئونات اشاره شده و بحث پوشش آقایان هم در فضای عمومی کشور و به صورت جدی‌تر در ادارات باید دنبال شود.»
مسئول قرارگاه «گشت ارشاد مدیران» افزوده که «ما در بحث ادارات شاخص‌های عفاف و حجاب را ابلاغ کردیم و سازمان بازرسی کل کشور نیز همان شاخص‌ها را نامه زده و شاخص‌ها را به نهاد ریاست جمهوری هم داده‌ایم و موظف هستند این شاخص‌ها را برای اجرا ابلاغ کنند. یکی از وظایفی که شورای عالی انقلاب فرهنگی در مصوبات ۴۲۷ و ۸۲۰ داده، نظارت بر پوشش دستگاه‌های دولتی در کشور است و ما تاکید داریم که آن چهارچوب رعایت شود، کراوات هم چون از قبل نماد غرب بوده، همانطور که در گذشته هم مرسوم بود، معمولا در مجموعه‌های دولتی از زدن آن ممانعت می‌شود.»
علی خان محمدی درباره دیگر استانداردهای تحمیلی پوشش مردان در ادارات گفته که «لباس‌های زننده، مارک‌ها، آستین‌کوتاه و لباس‌های چسبان و شلوارهای کوتاه در مورد لباس آقایان است که باید رعایت کنند. اگر مواردی از این دست باشد، فرد متخلف طبق آن چارچوب و دستورالعملی که مصوب است، درمرحله اول تذکر می‌گیرد و در مرحله دوم در حوزه تخلفات اداری مورد بررسی قرار می‌گیرد.»
استاندارد پوشش اجباری و تحمیلی برای مردان در ادارات در حالی مطرح شده که اساسا کارمندان بخش دولتی از کراوات، شلوارک، شلوار تنگ و… استفاده نمی‌کردند و در اغلب ادارات نیز حراست به کارمندان مرد حتی اجازه پوشیدن پیراهن آستین کوتاه را نیز نمی‌داد.
مسئول قرارگاه «گشت ارشاد مدیران» همچنین از برخورد با شهروندان مرد نیز خبر داده و گفته که «در فضای عمومی هم در مورد پوشش اگر مردم هم [اگر مردها هم] چارچوب را رعایت نکنند و فرضا لباس زننده، چسبان، شلوار کوتاهی باشد باید نسبت به آن اقدام انجام شود.»
این سخنان پس از آن مطرح شده که در چهل و هشتمین همایش اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران «اسکودا» که بنا بود در اهواز برگزار شود، مراسم به دلیل کراوات برخی وکلای مرد لغو شد!
به گفته نایب رئیس کانون وکلای استان خوزستان، نیروی حراست محل برگزاری مراسم درخواست کرد که وکلا کراوات نزنند و به‌همین دلیل از برگزاری مراسم افتتاحیه همایش جلوگیری به عمل آمد، در حالی که پیشتر، مسئولان سالن همایش در خصوص کراوات هیچ شرطی اعلام نکرده بودند و از قبل گفته نشده بود کسی کراوات نزند.
به نظر می‌رسد در شرایط ملتهب کنونی، پوشش تحمیلی و رعایت «شئونات اسلامی» بهانه‌ای برای تشدید امنیتی و نظامی کردن فضای جامعه است. در حالی که سال‌هاست نیروهای بسیجی در مساجد محلات، دانشگاه‌ها، برخی ادارات و سازمان‌های دولتی و حتی مدارس دفتر داشته و به عنوان نیروهای «نیابتی» حکومت فعال هستند، اکنون «حجاب» بهانه‌ای برای استقرار بیشتر نیروهای بسیجی در سطح جامعه شده است.
سردار حسن حسن‌زاده فرمانده سپاه تهران در همایش دبیران «امر به معروف و نهی از منکر» سازمان بسیج ادارات و وزارتخانه‌ها گفته است «همانگونه که در معابر و اماکن عمومی بر رعایت قانون عفاف و حجاب تأکید داریم، باید در ادارات هم اقدامات لازم را برای اجرای قانون عفاف و حجاب انجام دهیم.»
فرمانده سپاه تهران بطور تلویحی به شرایط کنونی اشاره کرده و افزوده «پیشتر میسر نبود که در این عرصه وارد شویم، اما یک هفته‌ای است که در برخی مراکز تجاری، مترو و معابر، بسیجی‌ها با رعایت ادب و احترام به کسانی که شئون عفاف و حجاب را رعایت نمی‌کنند، تذکرات زبانی می‌دهند.»
فرمانده سپاه تهران مدعی شده ورود سپاه به ادارات دولتی «کمک به دستگاه مربوطه» است و گفته که «در این رابطه باید اول خود دستگاهی که خدمات ارائه می‌دهد با درایت، نهایت صبر و به دور از برخورد سلبی، لزوم رعایت قانون یادشده را به مراجعین یادآور شود. البته همزمان با اینها باید نسبت به تشریح اهداف دشمن نیز اهتمام جدی داشته باشیم و ضوابط و قانون‌مداری را به کارکنان دستگاه‌ها گوشزد کنیم.»
هفته گذشته علی خانمحمدی سخنگوی ستاد «امر به معروف و نهی از منکر» از اجرای «قانون حجاب» در ادارات دولتی خبر داده بود. همزمان وزارت کشور طرح جامع عفاف و حجاب را به همه دستگاه‌ها و نهاد‌ها ابلاغ کرده و مسئولیت قرارگاه اجرای طرح را هم به ستاد «امر به معروف و نهی از منکر» واگذار کرده است.
در آنسو اما مردم بدون رعایت چارچوب‌های تحمیلی و ایدئولوژیک جمهوری اسلامی از پوشش اختیاری استفاده می‌کنند. استفاده از پوشش دلخواه توسط زنان و دختران ایرانی یکی از مهمترین نافرمانی‌ها و مبارزات مدنی مردم طی چهار دهه گذشته را به نمایش گذاشته است.
قوه قضاییه هم لایحه «حجاب و عفاف» تدوین کرد! حمایت قانونی از «آمران به معروف» و «نیروهای نیابتی»
در این میان برخی هنرمندان و افراد مشهور نیز در مراسم یا اماکن عمومی بدون حجاب تحمیلی جمهوری اسلامی حاضر می‌شوند. تا کنون برای چند هنرمند زن پرونده قضایی گشوده شده و همچنین کتایون ریاحی و پانته‌آ بهرام دو بازیگر سینما به اتهام «کشف حجاب در ملاء عام و انتشار تصاویر در فضای مجازی» در دادگاه به یک و نیم میلیون تومان جریمه نقدی شدند.
جریمه نقدی این دو هنرمند با واکنش روزنامه «همشهری» روبرو شده است. «همشهری» در مطلبی که از قرار معلوم به مقدار کم این جریمه اعتراض دارد، نوشته است «اگر این خبر درست باشد، به نظر می‌رسد عدلیه و نظمیه محترم دچار یک خطای محاسباتی هستند. سؤال اول این است که آیا این میزان جریمه نقدی بازدارنده است؟ یک دادگاه تخیلی را فرض کنید. قاضی محترم خطاب به خانم سلبریتی سوال می‌کند شما به اتهام کشف حجاب یک و نیم میلیون تومان جریمه شدید. واکنش سلبریتی به نظرتان چه خواهد بود؟ هیچ؛ «لطفا کارتخوان بیاورید.» به نظرتان بازدارنده است؟ آیا نباید میزان جرائم متناسب با زمان و شرایط مورد بازنگری قرار گیرد؟»
همچنین جدا از طرح «حجاب و عفاف» که از سوی مجلس شورای اسلامی تصویب شد و از ۲۶ فروردین به صورت رسمی به اجرا درآمده، قوه قضاییه نیز طرحی با همین عنوان تدوین برای بررسی به دولت فرستاده است. مسعود ستایشی سخنگوی قوه قضاییه دیروز سه‌شنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۲ در جمع خبرنگاران با اعلام این خبر گفت: «کسانی که به آمران به معروف تعرضی کنند، مجازات خواهند شد و هیچ تخفیف و امتیازی به این افراد داده نخواهد شد. علاوه بر این در تهران شعبه ویژه دادیاری در این زمینه اختصاص یافته است.»
او همچنین افزود که در سراسر کشور «قوه قضائیه مکلف شده است به منظور تسریع در رسیدگی به پرونده‌های این موضوع، شعب ویژه‌ای تشکیل دهد.»
به نظر می‌رسد قوه قضاییه به دنبال ایجاد سازوکار قانونی برای حمایت از نیروهای نیابتی شامل بسیجی‌ها و لباس شخصی‌ها به اسم حمایت از آمران به معروف است تا بدین ترتیب به آنها مشروعیت حقوقی نیز ببخشد.
