به گزارش منابع حقوق بشری، معصومه صنوبری زندانی سیاسی محبوس در زندان «کچویی» کرج در اعتراض به شکنجه و افزایش فشارهای مأموران و رئیس زندان، اقدام به خودکشی کرد. همچنین یکی از زندانیان اعتراضات سراسری تنها چند روز پس از آزادی از زندان در خواب دچار ایست قلبی شد و جان باخت.
معصومه صنوبری ۲۲ آذرماه ۱۴۰۱ در جریان اعتراضات سال گذشته در کرج بازداشت شد. او از سوی نهادهای امنیتی به «لیدری تجمعات» متهم و به هفت سال و نیم زندان محکوم شد. او از زمان بازداشت تا کنون در یک سلول دو نفره محبوس است.
این زندانی سیاسی همچنین با دستور مقامات زندان در ارتباط با خانواده نیز با محدودیت روبروست و بر خلاف قوانین حکومت، اجازه ملاقات و تماس با خانواده به او داده نمی‌شود. اقدام به خودکشی معصومه صنوبری با زدن رگ دست صورت گرفته اما نجات یافته است.
«اتحادیه آزاد کارگران» ضمن اعلام خبر اقدام به خودکشی این زندانی سیاسی نوشته که او در قرنطینه زندان «کچویی» در شرایطی سخت، محروم از کلیه حقوق زندانیان سیاسی، محروم از هواخوری و در انفرادی و محروم از دیدار دیگر زندانیان نگهداری می‌شود.
به گزارش منابع حقوق بشری، معصومه صنوبری پیشتر در ۱۵ اسفند ۹۷ در شهر ایلخچی اسکو بازداشت و به بازداشتگاه اطلاعات تبریز منتقل شده بود. او در بازداشتگاه سازمان اطلاعات سپاه (ساس) مورد بازجویی و شکنجه قرار گرفت و بر اثر ضربات شلاق قادر به راه رفتن نبود. صنوبری بر اثر ضربات وارده به سر در بازجویی‌ها دچار تاری دید شده و ساق پایش ترک خورده بود. او در امرداد ۹۸ با قید وثیقه ۶۰۰ میلیون تومانی تا زمان دادگاه آزاد شد.
معصومه صنوبری بار دیگر در ۱۶ بهمن ۹۸، بدون احضار قبلی در منزل خواهرش بازداشت و به بازداشتگاه سازمان اطلاعات سپاه تبریز منتقل شد. او سرانجام در سال ۱۴۰۰ از زندان آزاد شده بود. معصومه صنوبری در مهرماه ۹۹، پس از ابتلای زنان زندانی به کرونا و قرنطینه نکردن آنها در زندان مرکزی تبریز، به کرونا مبتلا شده بود.
در جریان اعتراضات سال ۱۴۰۱ بیش از ۲۰ هزار نفر در ایران بازداشت شدند. شماری از بازداشت‌شدگان با سپردن وثیقه و کفالت و یا در جریان عفو شماری از زندانیان در بهمن سال گذشته آزاد شدند. بسیاری از شهروندان بازداشت شده اما همچنان در زندان هستند.
ایست قلبی یک جوان پس از آزادی
امیرحسین تروال ایمان از جوانان بازداشت شده در جریان اعتراضات نیز پس از هشت ماه زندان، چند روز پیش از زندان آزاد شد اما در اتفاقی مشکوک در خواب دچار ایست قلبی شد و جان باخت.
مریم کیان‌ارثی وکیل امیرحسین تروال ایمان روز چهارشنبه ۲۷ اردیبهشت در یک پست توئیتری اعلام کرد که موکلش «پس از گذشت حدود هشت ماه بازداشت، هفته گذشته با برگزاری دادگاه، مشمول عفو و آزاد شد و بعد از چند روز بر اثر ایست قلبی در خواب درگذشت».
صفحه توئیتری «دادبان» نیز با انتشار تصویر آگهی ترحیم امیرحسین گزارش داده که روز جمعه ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۲، مراسم سوم و هفتم امیرحسین تروال ایمان، معترضی که چند روز پس از آزادی از زندان جان خود را از دست داد برگزار می‌شود.
«کمیته پیگیری وضعیت بازداشت‌شدگان» در گزارشی اعلام کرده بود که تروال ایمان دوم آبان ۱۴۰۱ در پی یورش مأموران حکومتی به خانه‌اش در منطقه علی‌آباد تهران بازداشت شده و در دوران بازداشت تحت بازجویی و شکنجه قرار گرفته است.
یاشار تبریزی فعال مشروطه‌خواه در صفحه توئیترش درباره بازداشت و درگذشت امیرحسین توال ایمان نوشته که «ایست قلبی و فوت نابهنگام امیرحسین تروال ایمان معروف به «اشکان» ۲۱ ساله ساکن علی آباد تهران از بازداشت شدگان اعتراضات ۱۴۰۱ یک هفته پس از آزادیش! او ۲ آبان ۱۴۰۱ با هجوم ماموران به اتهام محاربه در خانه دستگیر می‌شود.»
در ادامه آمده که «ابتدا به بازداشتگاه انفرادی و سپس به زندان تهران بزرگ و از آنجا به سالن ۲ اندرزگاه ۶ زندان اوین منتقل می‌شود. هفته پیش سه شنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۲ دادگاه برگزار می‌شود، حکم محاربه شکسته و ایشان مشمول عفو می‌شود.»
یاشار تبریزی در ادامه نوشته که «امیرحسین یک هفته پس آزادی روز دوشنبه ۲۵ اردیبهشت بعد از دیدار با پسر عمویش به خانه بر می‌گردد. غذا می‌خورد، دوش می‌گیرد، بعد به خانواده می‌گوید می‌خواهد بخوابد. در خواب دچار ایست قلبی می‌شود. بدون هیچگونه علائم یا بیماری قبلی.»
یاشار تبریزی تأکید کرده که «خانواده به مرگ وی مشکوک هستند و می‌گویند ما هیچ دلیلی برای درگذشت ناگهانی ایشان نداریم، چون حالش خوب بود. پزشکی قانونی به خانواده گفته دو ماه دیگه برای جواب مراجعه نمایید.»
۱/۳ایست قلبی و فوت نابهنگام #امیرحسین_تروال ایمان معروف به "اشکان"،۲۱ ساله ساکن علی آباد تهران،از بازداشت شدگان اعتراضات ۱۴۰۱،یک هفته پس از آزادیش؛
۲ آبان ۱۴۰۱ با هجوم ماموران به اتهام محاربه در خانه دستگیر می‌شود./۱ pic.twitter.com/epLfFoavAO
— یاشار تبریزی (@yashartabrizi2) May 18, 2023
در ماه‌های گذشته گزارش‌هایی از جان باختن معترضان بازداشت‌شده پس از آزادی منتشر شده است. هرچند در برخی موارد مشخص شده که نهادهای امنیتی با فشار شدید بر خانواده خواهان اعلام «خودکشی» به عنوان علت درگذشت عزیزان‌شان هستند اما برخی فرضیه حذف سازمانیافته و یا ایست قلبی به دلیل اثرات داروها و موادی را که آگاهانه و هدفمند در دوران بازداشت به زندانی خورانده می‌شود مطرح می‌کنند.
در یکی از مرگ‌های مشکوک مشابه محسن جعفری راد متولد سال ۱۳۶۵ و منتقد سینما و کارگردان که نیمه آبان بازداشت شده بود، در نیمه دی‌ماه درگذشت. علت درگذشت او «خودکشی» به دلیل افسردگی اعلام شد اما کارنامه حرفه‌ای او آنقدر پربار بوده که نشان از امید به زندگی و آینده را در او نشان می‌دهد. او جدا از نویسندگی و کارگردانی و فیلسازی، در دانشگاه نیز تدریس می‌کرد. از سوی دیگر آنقدر امیدوار بوده که با وجود سرکوب شدید در اعتراضات شرکت کرده و بازداشت او در یکی از تجمعات شهر کرج صورت گرفته بود.
بر اساس گزارشی که «کمیته پیگیری وضعیت بازداشت‌شدگان» زمستان گذشته در رابطه با مرگ مشکوک شهروندان معترض منتشر کرد، شماری از شهروندان بازداشت‌شده زیر شکنجه و فشار که غالبا برای انجام اعتراف اجباری صورت گرفته جان باخته‌اند؛ برخی دیگر از بازداشت‌شدگان هم در مرگ‌های مشکوک و غیرقابل توضیح جان خود را از دست داده‌اند.
از جمله مرگ‌های مشکوک و غیرقابل توضیح عاطفه نعامی شهروند بازداشت شده که پیکر بی‌جان او در بالکن خانه‌اش پیدا شد یا شهروندانی که به فاصله چند روز از آزادی جان باخته و علت درگذشت آنها «خودکشی» یا «ایست قلبی» عنوان می‌شود.
برخی بازداشت‌شدگان هم از داروهایی که در بازداشت به آنها داده شده و مشخص نیست چه بوده‌اند خبر داده‌اند. از جمله این زندانیان محمدرضا آژر نوجوان ۱۸ ساله است که در نخستین روزهای اعتراضات در شهریور ۱۴۰۱ در مشهد بازداشت شد و پس از بیش از سه ماه و نیم بازداشت گفته در روز دوازدهم دی‌ماه رگ‌های چشمانش از شدت فشار عصبی پاره شده و در زندان به او داروهایی داده‌اند که نمی‌داند چه بوده است.
در گزارش «کمیته پیگیری وضعیت بازداشت‌شدگان» آمده که اسماعیل دزوار، رامین فاتحی، محمد لطف‌الهی، سامان قادرپور، یوسف رئیسی، احمد گودرزی، میلاد خوشکام، امید حسنی، هیمن آمان، امیر جواد اسعدزاده، محمد حاجی رسول‌پور، حامد سلحشور، شهریار عادلی، ایلیاد رحمانی‌پور، شادمان احمدی و مهدی زارع اشکذری افرادی هستند که جان باختن آنها در بازداشت، بر اثر جراحات ناشی از شکنجه و ضرب و جرح مأموران اعلام شده است.
در این گزارش تأکید شده بود که «به غیر از افرادی که شرح آنان آمده از کشته‌شدگان دیگری از جمله آیدا رستمی، دنیا فرهادی، کورش پاژخ، مصطفی مباشر، عاطفه نعامی، رضا شرفی، حسن ناصری‌خور، امین خانلو، مرتضی سلطانیان، محمد عبداللهی، عماد حیدری، مهدی کابلی کفشگیری نیز نام برده شده که مرگ‌های مشکوک و غیرقابل توضیح داشتند. اینکه این افراد در زمان کشته شدن در بازداشت بوده‌اند یا در خیابان و مانند سایر معترضان به شکل‌های دیگر جان باختند، هنوز در دست تحقیق است. به اینها باید افرادی که نام‌شان هرگز رسانه‌ای نشده و ما هنوز در مورد آنها چیزی نمی‌دانیم را نیز بیافزاییم.»
