در شرایطی که واگذاری و فروش بناهای تاریخی و ملّی و میراث فرهنگی سرعت گرفته، وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مدعی است با این اقدام از روند فرسودگی و از بین رفتن آنها جلوگیری می‌کرده است.
عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری می‌گوید با اجرای سیاست وزارت میراث فرهنگی در حوزه واگذاری‌ها به بخش خصوصی، می‌توان از روند فرسودگی و از بین رفتن مواریث تاریخی جلوگیری کرد.
وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با اشاره به اینکه بودجه کافی برای نگهداری آثار تاریخی و ملّی وجود ندارد گفته که «در حال حاضر بناهای تاریخی ما به دلیل عدم رسیدگی و اعتبارات کافی و لازم در حال از بین رفتن هستند.»
عزت‌الله ضرغامی در جمع خبرنگاران گفته که مشارکت مردم در مرمت، حفظ و مدیریت بناهای تاریخی را سیاست مهم و محوری وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است.
وزیر میراث فرهنگی همچنین روز گذشته در حاشیه سفر به شهرستان میانه در استان آذربایجان شرقی اعلام کرد که وزرات میراث فرهنگی برای نگهداری آثار تاریخی و باستانی با کمبود شدید نیروی انسانی روبروست و توضیح داده که «حوزه میراث فرهنگی کشور به خصوص در بخش حراست و نگهبانی از آثار، بناها و محوطه های تاریخی با کمبود شدید نیروی انسانی مواجه است.»
عزت الله ضرغامی عصر پنجشنبه در حاشیه بازدید از بناها و آثار تاریخی و باستانی شهرستان میانه در جمع خبرنگاران یکی از مشکلات عمومی میراث فرهنگی را کمبود نیروی انسان به علت محدودیت‌های مالی دولت بیان کرد و افزود که «هر چند بخش زیادی از بودجه دولت برای حقوق و دستمزد کارکنان استفاده می‌شود، اما به منظور امور حساسی مانند نگهداری از اماکن، آثار تاریخی و گردشگری باید استثنا قائل شد.»
رقم شوخی برای حفظ آثار تاریخی؛ ضرغامی: به ازای هر اثر تاریخی فقط ۳۰ هزار تومان بودجه داریم!
واگذاری بناهای تاریخی و دیگر دارایی‌های ملّی از ابتدای امسال خبرساز شده بود. هرچند دولت مدعی است که این اقدام برای «مولدسازی دارایی‌های دولت» صورت می‌گیرد اما در عمل چنین اقدامی با هدف درآمدزایی دولت و جبران کسری بودجه انجام می‌شود.
با وجود آنکه پیشتر خبر مزایده برای واگذاری دست‌کم ۱۹ بنای تاریخی ایران منتشر شده بود اما عزت‌الله ضرغامی هفته گذشته مدعی شده بود که مسأله واگذاری برخی ابنیه تاریخی به هیچ وجه مطرح نیست و تکذیب می‌کنم بلکه همکاری بخش خصوصی برای مرمت، نگهداری، مدیریت و استفاده بهینه از برخی ابنیه تاریخی مطرح است.
او بار دیگر به موضوع کسری بودجه اشاره کرده و افزوده بود که «اعتبارات نگهداری بسیاری از بناهای تاریخی در حدی نیست که حتی مرمت و مدیریت شوند. بنابراین با بخش خصوصی همکاری می‌کنیم.»
وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درباره شیوه کسب درآمد دولت از واگذاری ابنیه تاریخی و میراث فرهنگی ایران گفته بود که «برنامه‌هایی که در آینده برای کاربری آن ابنیه مورد تأیید ما قرار می‌گیرد، به صورت مدت‌دار با پرداخت حق اجاره، به اجاره سرمایه‌گذار و طرف قرارداد در می‌آید.»
خبرگزاری «ایسنا» چهارم اردیبهشت امسال از مزایده ۱۹ بنای تاریخی از سوی صندوق توسعه صنایع دستی و فرش دستباف و احیاء و بهره‌برداری وابسته به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، با هدف بهره‌برداری و با عنوان «نهضت واگذاری حق بهره‌برداری بناهای تاریخی» خبر داد.
بنابراین گزارش این ۱۹ بنای تاریخی، شامل خانه دانشمندی، خانه آقایی زاده، حمام قلعه، خانه بهادرالملک، گراند هتل، خانه فخرآور، کارخانه حنا سایی، ارگ راین، باغ هرندی، خانه اوشیدری، خانه ابراهیمی، حمام سالار، کاروانسرای زعفرانیه، کاروانسرای مهر، کاخ ناصرالدین میرزا، خانه سرهنگ ایرج، عمارت اربابی لیقوان، کاروانسرای گوئجه بئل و کاروانسرای جانانلو است که بهره‌برداری آنها به مزایده گذاشته شده است.
چند روز بعد پس از اعلام خبر واگذاری بهره‌برداری این ۱۹ بنای تاریخی از جمله ارگ خشتی «راین» در کرمان در۱۶ اردیبهشت قائم مقام وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ادعا کرد:« بناهای تاریخی تحت تملک دولت است و قابل واگذاری به غیر نیست. به بیان دیگر، موضوع تملک در میان نیست، مرمت و بهره‌برداری از آنها مطرح است.»
از مزایده و واگذاری آثار تاریخی تا ناپدید شدن ۴۸ تخته فرش دستباف کاخ سعدآباد
دولت‌های مختلف جمهوری اسلامی بخشی از این بناها را به به خاطر بدهی واگذار کرده‌اند. از جمله «خانه ناصرالدین میرزا» که به صندوق بازنشستگی کشوری واگذار شد. این خانه تعمیر و مرمت شد و حالا مسئولان صندوق از ماه‌ها پیش برای فروش آن اقدام به انتشار آگهی مزایده کردند.
خانه ناصرالدین میرزا در سال ۱۲۸۵ قمری به فرمان وی با مساحت چهار هزار و ۵۰۰ متر ساخته می‌شود که امروز تنها ۹۱۸ متر از فضای بیرونی و حدود ۸۷۰ متر زیربنا از عمارت مجلل آن باقی مانده است. از ویژگی‌های بارز این بنا می‌توان به چهارصفه بودن، تزئینات ارزشمند و گنبد کلاه‌فرنگی آن اشاره کرد. این بنا یکی از دو بنای گنبدی‌شکل تهران و با معماری منحصر به فرد کویری در قلب پایتخت است.
از سوی دیگر گزارش‌ها نشان می‌دهد بعضی از بناهای تاریخی نیز بی‌سر و صدا برای فروش به مزایده گذاشته می‌شوند. آژانس خبری مسیحیان ایران «محبت نیوز» اواخر اسفند ۱۴۰۱ گزارش داد «سازمان اموال و املاک ستاد اجرایی فرمان امام» تنها کلیسای گرگان را که در یکی از بهترین نقاط و در مرکز این شهر قرار دارد، با شرایط و تهسیلات ویژه برای فروش گذاشت.»
این در حالیست که جمهوری اسلامی در مصادره و فروش اموال و دارایی‌های کلیساها از جمله «باغ شارون» در ولدآباد کرج نیز کارنامه‌‌ی تخریبی دارد. این باغ با زمینی به مساحت ۱۰ هزار متر مربع سال ۲۰۱۵ حدود دو نیم میلیون دلار قیمت داشت.
