میلان کوندِرا شاعر و نویسنده مشهور جهان بعد از ظهر دیروز در پی یک دوره بیماری طولانی در شهر پاریس درگذشت.
میلان کوندرا نویسنده فرانسوی چک‌تبار و از بزرگترین نویسندگان ادبیات جهان بعد از ظهر روز سه‌شنبه ۱۱ ژوئیه ۲۰۲۳ برابر با ۲۰ تیر ۱۴۰۲ در سن ۹۴ سالگی در شهر پاریس درگذشت.
انتشارات فرانسوی گالیمار در پاریس خبر درگذشت کوندرا را تأیید و اعلام کرد که این نویسنده در روز سه‌شنبه درگذشته است. میلان کوندرا همراه با همسرش، ورا، در پاریس زندگی می‌کرد و فرزندی نداشت.
میلان کوندِرا اول آوریل ۱۹۲۹ در شهر برنو چکسلواکی متولد شد. او در یک خانواده متوسط اقتصادی با سطح بالای فرهنگی زاده شد. پدرش نوازنده پیانو و رئیس آکادمی موسیقی این شهر بود.
این شاعر و نویسنده با رمان «سبکباری تحمل‌ناپذیر هستی» به شهرت جهانی دست یافت. این کتاب نخستین بار با عنوان «بار هستی» و با ترجمه پرویز همایون‌پور در ایران به زبان فارسی منتشر شد.
یکی از مهمترین ویژگی‌های آثار میلان کوندرا درآمیختگی فلسفه و تاریخ و هنر در یک اثر ادبی است؛ آثار او با برخورداری از روح موسیقیایی همچون سمفونی ذهن خواننده را با خود همراه می‌کند.
رمان «سبکباری تحمل‌ناپذیر هستی» به مشکلات یک زوج چک با یکدیگر و دشواری سازگاری با زندگی در چکسلواکی کمونیستی می‌پردازد. در سال ۱۹۸۸ کارگردان آمریکایی فیلیپ کافمن، فیلمی از روی این رمان بی‌پروا به همین نام با شرکت ژولیت بینوش و دانیل دی لوئیس ساخت. با وجود اینکه کوندرا معتقد بود که رمان‌هایش برای فیلم مناسب نیستند ولی در تهیه این فیلم به عنوان مشاور همکاری داشت و البته حق با او بود: این فیلم به اندازه خود رمان که پر از تفکر و تأمل و ذهنیات شورشی است موفقیت نیافت!
اکثر آثار میلان کوندرا به زبان‌های مختلف از جمله فارسی ترجمه شده‌اند. «شوخی»، «والس خداحافظی»، «کتاب خنده»، «جهالت»، «هویت»، «جاودانگی»، «آهستگی»، «بی‌خبری» و «فراموشی» و مجموعه داستان ««عشق‌های خنده‌دار» از جمله آثار معروف او هستند که به چندین زبان ترجمه شده‌اند.
میلان کوندرا از ۱۴ سالگی سردون شعر را آغاز کرد. او در سال ۱۹۴۸ برای تحصیل در رشته ادبیات و زیبایی‌شناسی وارد دانشگاه کارلف (چارلز) شهر پراگ شد اما پس از مدت کوتاهی تغییر رشته داد و رشته «فیلم و سینما» را در آکادمی هنرهای نمایشی پراگ ادامه داد.
او در ۱۷ سالگی پس از شکست آلمان نازی به حزب کمونیست چکسلواکی پیوست. در سال ۱۹۵۰ برای نخستین بار از حزب اخراج شد و تا سال ۱۹۵۶ اجازه‌ی ورود مجدد به آن را پیدا نکرد.
کوندرا به همراه بسیاری از هنرمندان و نویسندگان چکسلواکی به حمایت از جنبش اصلاح‌طلبانه‌ی کمونیست‌های چکسلواکی معروف به «بهار پراگ» در سال ۱۹۶۸ پرداخت. اما پس از اشغال کشور توسط ارتش سرخ شوروی در اوت ۱۹۶۸ نامش در فهرست سیاه قرار گرفت و انتشار و عرضه‌ی کتاب‌هایش در کتابخانه‌ها و کتابفروشی‌ها ممنوع شد. یک سال پس از آن، از دانشکده سینما هم اخراج شد. وی پیشتر با رمان «شوخی» در سال ۱۹۶۷ شهرت یافته بود.
میلان کوندرا در سال ۱۹۷۵ پس از انتقاد از تهاجم سال ۱۹۶۸ شوروی به چکسلواکی، مجبور شد چکسلواکی را ترک کرده و با همسرش ورا به فرانسه مهاجرت کند. مهاجرت او به فرانسه با دعوت از سوی دانشگاه «رن ۲» پاریس صورت گرفت.
پس از مهاجرت میلان کوندرا به پاریس، تابعیت کشور چکسلواکی از او به دلیل بیان عقاید سیاسی در یک گفتگو و یکی از کتاب‌هایش از او گرفته شد.
کتاب «خنده و فراموشی» نخستین اثر میلان کوندرا پس از مهاجرت به فرانسه است که در آن به اعتراضات پرشمار مردم چکسلواکی علیه اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی پرداخته است. کتاب «خنده و فراموشی» ترکیبی از یک رمان، مجموعه‌ای داستان کوتاه و تفکرات نویسنده است.
میلان کوندرا حضور در دنیای ادبیات را با سرودن شعر آغاز کرد. نخستین مجموعه شعر او با نام «انسان؛ بوستان پهناور» که ادبیات دولتی را هدف قرار داده بود در ۱۹۵۳ چاپ شد. در ۱۹۵۵ شعر بلند «ماه مه گذشته» و بلافاصله بعد از آن دومین و آخرین مجموعه شعر او با نام «تک‌گویی» که در آن رفتارها و کردارهای انسانی و روابط عاشقانه بی‌پرده بازنمایی می‌شدند در ۱۹۵۷ منتشر شد.
او در سال ۱۹۶۰ گزیده اشعار «گیوم آپولینر» و تحلیلی از آنها را چاپ کرد و در همان سال آموزش ادبیات در دانشکده سینما در پراگ به عهده او گذاشته شد. نخستین نمایشنامه او با نام «مالکان کلیدها» که به دوران ترس و خشونت هنگام استیلای آلمان می‌پرداخت یک سال بعد به چاپ رسید.
هنر رمان (۱۹۸۶)، وصایای تحریف شده (۱۹۹۳) و پرده (۲۰۰۵) سه مجموعه مقالات اثر میلان کوندرا هستند.
او پس از سال ۱۹۹۰ که رمان «جاودانگی» را به زبان مادری‌اش منتشر کرد، تمام کتاب‌هایش را به زبان فرانسوی نوشت. کوندرا در سال ۲۰۰۷ که جایزه ملی ادبیات جمهوری چک به او تعلق گرفت، حاضر نشد برای دریافت آن به پراگ سفر کند.
