در هفته‌های باقیمانده به نخستین سالگرد اعتراضات جنبش ملی در ایران فشارهای امنیتی و قضایی بر فعالان سیاسی، مدنی و شهروندان معترض به شدت افزایش پیدا کرده است. در مواردی احضارها و بازداشت‌های گروهی در جریان است و جوّ شهرهایی چون زاهدان به شدت امنیتی شده است.
با نزدیک شدن به سالگرد اعتراضات جنبش ملّی در ایران که در پی قتل حکومتی مهسا امنیتی بدست مأموران گشت ارشاد و از شامگاه ۲۵ شهریور ۱۴۰۱ در مقابل بیمارستان کسری تهران آغاز شد و تا ماه‌ها ادامه داشت، نهادهای امنیتی، قضایی و انتظامی در ایران فعال شده‌اند تا از بروز هرگونه تجمع و اعتراضی به مناسبت سالگرد جنبش جلوگیری کنند.
در روزهای گذشته شماری از فعالان مدنی، خانواده‌های دادخواه و دیگر شهروندان در شهرهای مختلف بازداشت و احضار شدند. در شهرهایی چون زاهدان جوّ سنگین امنیتی حاکم است و تهدید تلفنی برای عدم فعالیت دانشجویان، فعالان سیاسی و مدنی، و معترضانی که سال گذشته در جریان اعتراضات بازداشت شده بودند ادامه دارد.
امنیتی شدن شهر زاهدان پس از اعلام خبر خنثی شدن طرح ترور بیولوژیک مولوی عبدالحمید امام جمعه اهل سنت این شهر در ۲۹ خرداد افزایش یافته و با حمله به «کلانتری ۱۶» زاهدان در روز شنبه ۱۷ تیرماه تشدید شده و ده‌ها شهروند بازداشت شده‌اند.
شیراحمد شیرانی سردبیر وبسایت خبری «حال‌وش» درباره جوّ امنیتی و پلیسی زاهدان گفته که نیروهای امنیتی بازداشت نزدیکان امام جمعه اهل سنت زاهدان و کارکنان مسجد مکی را تشدید کرده‌اند تا بتوانند هم اعتراضات زاهدان را خاموش کنند و هم ایشان را از ادامه خطبه‌های انتقادی علیه حاکمیت بازدارند.
کمپین «فعالان بلوچ» و وبسایت «حال‌وش» فضای شهر زاهدان را نظامی گزارش و اعلام کردند که نیروهای امنیتی تعداد زیادی از شهروندان را در خیابان‌ها دستگیر کرده‌اند.
از سوی دیگر گزارش وبسایت‌های «حال‌وش» و «رسانک» نشان می‌دهد فردی که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تصویر او را به عنوان یکی از عوامل حمله به پاسگاه انتظامی و عضو جیش العدل معرفی کرده، محمد نارویی اهل زاهدان است که ۹۶ روز پیش ارگان‌های امنیتی او را بازداشت کرده بودند!
محمد نارویی از ۱۹ فروردین سال جاری که بازداشت شده نه ملاقات و نه تماس تلفنی داشته و مدتی را در بازداشتگاه نیروهای امنیتی بوده و در حال حاضر در بند ۹ زندان مرکزی زاهدان بسر می‌برد. او از حق وکیل انتخابی نیز برخوردار نیست و اکنون با اتهام دروغ نیروهای اطلاعات سپاه پاسداران در خطر اعدام قرار دارد.
در ادامه بازداشت شهروندان، روز سه‌شنبه بیستم تیرماه ۹ شهروند ساکن اصفهان توسط نیروهای امنیتی در این شهر بازداشت شدند. هویت هفت تن از آنها، مینا ندایی، روزبه دانا، مرجان بشتام، هدی صادقی، سما عموشاهی، مهشاد کشانی، محمدرضا قطبی‌زاده اعلام شده است.
«هرانا»، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران با اعلام این خبر نوشته که هویت این افراد «مینا ندایی ۳۵ ساله و همسرش روزبه دانا ۳۷ ساله، مرجان بشتام ۴۲ ساله، هدی صادقی، سما عموشاهی، مهشاد کشانی، محمدرضا قطبی زاده، عرفان و امیر (نام خانوادگی اعلام نشده)» احراز شده است.
یک منبع آگاه به خبرگزاری «هرانا» گفته که تعدادی از این شهروندان پس از بازداشت به زندان دستگرد اصفهان و شماری به بازداشتگاه اداره اطلاعات این شهر منتقل شده‌اند.
فشار بر خانواده‌های دادخواه که عزیزانشان توسط جمهوری اسلامی کشته شدند نیز ادامه دارد. در روزهای گذشته هاشم ساعدی پدر دادخواه سارینا ساعدی از جانباختگان جنبش ملی توسط شعبه ١٠١ دادگاه کیفری ۲ بوکان به به شش ماه و نیم حبس و ۴۰ ضربه شلاق محکوم شد. همچنین دادگاهی در شهر بوکان در حکمی دیگر حسن امینی، برادر محمد امینی، معترض کشته شده به دست نیروهای امنیتی، را نیز به «شش ماه و نیم حبس و تحمل ۴۰ ضربه شلاق» محکوم کرد.
وبسایت حقوق بشری «کردپا» گزارش داده که عبدالرحمن نصری و آرمان حبیبی در شعبه ١٠١ دادگاه کیفری دو بوکان، به اتهام «اخلال در نظم عمومی» به دلیل حضور بر مزار کشته‌شدگان اعتراضات بوکان و سقز، به شش ماه و نیم حبس و ۴۰ ضربه شلاق محکوم شده‌اند و این حکم رسما به آنها ابلاغ شده است.
آرمان حبیبی برادر آرام حبیبی از معترضان سنندج در جریان انقلاب ملّی با شلیک نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی کشته شد. عبدالرحمان نصری پدر متین نصری جوان ۱۹ ساله اهل سنندج است که فرزندش در جریان خیزش سراسری پس از ترک سربازی اجباری و در پی شرکت در اعتراضات بازداشت و در اثر شکنجه نیروهای امنیتی کشته شد.
از سوی دیگر شیرین حسین پوری، فریبا حسین پوری، شیما حسین پوری، شهروز حسین پوری و رحمان اسماعیلی، پنج تن از اعضای خانواده آزاد حسین پوری از جانباختگان اعتراضات ملّی سال گذشته پنجشنبه ۲۲ تیرماه به اداره اطلاعات مهاباد احضار و بازجویی شدند.
بر اساس گزارش‌ها، مأموران اطلاعاتی به آنها اعلام کرده‌اند که روز شنبه ۲۴ تیرماه، باید دوباره به اداره اطلاعات مهاباد بروند.
زهرا سعیدیان‌جو خواهر میلاد سعیدیان‌جو از جانباختگان جنبش ملّی در ایذه نیز روز یکشنبه ۱۸ تیرماه، در تهران بازداشت و به زندان اوین منتقل شد.
امید سعیدیان‌جو دیگر برادر زهرا سعیدیان‌جو با انتشار این خبر اعلام کرد: «خواهرم روز گذشته در محل کارش در تهران توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به زندان اوین منتقل شد.»
میلاد سعیدیان جو ۲۶ ساله و ساکن ایذه روز چهارشنبه ۲۵ آبان‌ماه در جریان اعتراضات مردمی در این شهر هدف اصابت گلوله ماموران قرار گرفت و جان خود را از دست داد.
فاطمه حیدری خواهر جواد حیدری ضمن انتشار ویدیویی از مادر میلاد و زهرا سعیدیان‌جو بر مزار پسرش، نوشت: «پسرش را کشته‌اند و حالا علاوه بر داغدار مرگ فرزند بودن از دخترش هفت روز است بی‌خبر است! حال این روزهای مادر زهرا سعیدیان‌جو : داغداری برای پسر و چشم‌انتظاری برای دختری که کل زندگی‌اش را وقف خانواده کرده است. زهرا سعیدیان‌جو کجاست؟»
حسین‌علی حاتمی وکیل خانواده میلاد سعیدیان‌جو، در گفتگو با «دادبان» گفته «خواهر میلاد با اتهام «تبلیغ علیه نظام» روبرو است.»
حسین‌علی حاتمی افزوده که «زهرا دو پرونده دارد، که برای یکی از پرونده‌ها با قرار وثیقه آزاد است، و احتمالا چون پرونده دوم فاقد قرار بوده، بازداشت شده است.»
همچنین ۵۴ وکیل دادگستری به صورت گروهی با دریافت ابلاغیه‌ای به دادسرای عمومی و انقلاب بوکان احضار شدند. بر اساس این ابلاغیه که در تاریخ ۲۰ تیرماه در شعبه دوم بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب بوکان صادر شده است، از این وکلا خواسته شده تا ظرف مدت پنج روز برای «ادای توضیحات» در‌خصوص اتهام «انتشار عکس، تصاویر و مطالب خلاف عفت عمومی» در این شعبه حاضر شوند.
این وکلای دادگستری آخر شهریور ماه گذشته با انتشار بیانیه‌ای، ضمن محکومیت هرگونه رفتار غیرقانونی افراد یا نهادها، حمایت کامل خود را از خانواده مهسا امینی برای قبول وکالت و حمایت حقوقی اعلام کردند.
فعالان صنفی کارگری و آموزگار نیز با صدور احکام قضایی و احضار به دادگاه روبرو هستند. به گزارش سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبسرانی تهران و حومه، ریحانه انصاری‌نژاد کارگر بازنشسته و فعال کارگری طی تماس تلفنی برای برگزاری دادگاه به شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب به ریاست قاضی صلواتی احضار شد. قرار است جلسه دادگاه این فعال کارگری روز دوشنبه ۲۶ تیرماه برگزار شود. اتهام ریحانه انصاری‌نژاد «اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور از طریق ارتباط با کارگران، معلمان و دانشجویان» اعلام شده است.
حکم پنج سال حبس داود رضوی از اعضای هیئت مدیره سندیکای کارگران شرکت واحد محبوس در زندان اوین نیز توسط دادگاه تجدیدنظر استان تهران تأیید شده است. داود پیشتر توسط دادگاه انقلاب تهران به اتهام اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی، محکوم شده بود.
امروز آخرین جلسه‌ی دادگاهم در شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب برگزار شد. دفاع آخر گرفته شد و باید منتظر صدور حکم باشم.
وزارت اطلاعات اصرار به حکم سنگین دارد. یعنی از آن بازداشتِ پیشگیرانه ۱۰ماه پیش درپیِ محکومیتِ بازدارنده و تکمیلی‌اند. در پرونده چیزی جز نوشته‌های این‌چندسال وجود ندارد./۱— Majid Tavakoli (@MajidTavakolii) July 15, 2023
در تازه‌ترین خبرها، مجید توکلی کنشگر سیاسی و مدنی در توییتی از برگزار شدن آخرین جلسه دادگاه خود نوشت و توضیح داد که حالا باید منتظر صدور حکم بماند: «امروز آخرین جلسه‌ی دادگاهم در شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب برگزار شد. دفاع آخر گرفته شد و باید منتظر صدور حکم باشم. وزارت اطلاعات اصرار به حکم سنگین دارد. یعنی از آن بازداشتِ پیشگیرانه ۱۰ماه پیش درپیِ محکومیتِ بازدارنده و تکمیلی‌اند. در پرونده چیزی جز نوشته‌های این‌چندسال وجود ندارد.»
توکلی در ارتباط با عناوین اتهاماتی که علیه وی مطرح شده افزوده است: «دو عنوان اتهامی “فعالیت تبلیغی علیه نظام” و “اجتماع و تبانی برای ارتکاب جرم علیه امنیت کشور” وجود دارد. البته با توجه به اینکه فعالیت جمعی‌ای در این سال‌ها نداشته‌ام، درباره اتهام اجتماع و تبانی به مجموعه‌ای از گزارش‌ها و عبارت‌های کلی بسنده شده و مدرکی ارائه نشده است. با وجود این با همان عبارت‌های کلیِ ارتباط با افراد، گروه‌ها و دولت‌های متخاصم و با اشاره به دو دهه فعالیت درپیِ محکومیت سنگینند. احتمالاً فشارها و آزارها ادامه می‌یابد. اما همچنان امیدواریم. نوشتن و اندیشیدن را حق خودم می‌دانم و امیدوارم روزی هیچکس صرفاً به‌علت نوشتن محکوم نشود.»
این کنشگر سیاسی که پیشتر عضو انجمن اسلامی دانشگاه امیرکبیر بوده، تا کنون بارها بازداشت شده و به زندان افتاده است. وی در جریان جنبش ملی سال گذشته نیز در اول مهرماه دستگیر و پس از تقریبا سه ماه روز ۲۸ آذر با قرار وثیقه از زندان آزاد شد.
