در دو هفته گذشته دستکم ۱۰۰ پزشک عضو «هیئت بورد تخصصی» اخراج یا به صورت اجباری بازنشسته شدند. همچنین به تعدادی از پزشکان بازنشسته شده اجازه ورود به بیمارستان را هم ندادهاند. پزشکان اخراجی یا بازنشسته شده در ماههای گذشته بیانیههایی در رابطه با خیزش ملّی را امضا کرده بودند.
در پی اخراج و بازنشستگی اجباری دستکم ۱۰۰ پزشک متخصص طی دو هفته گذشته روزنامه «هممیهن» در گزارشی نوشته بررسیها نشان میدهد بیشتر این پزشکان افرادی هستند که در واکنش به اتفاقات ماههای گذشته در امضای بیانیههایی که ازسوی انجمنهای پزشکی نوشته شده، مشارکت داشتند.
بابک زمانی عضو هیئت مدیره مجمع انجمنهای علمی گروه پزشکی ایران در گفتگو با «هممیهن» با اشاره به اینکه بیش از ۱۰۰ نفر از پزشکان با بازنشستگی اجباری یا اخراج از «هیئت بورد» مواجه شدهاند گفته «این در حالیست که طبق قانون تا زمانی که فرد بخواهد میتواند فعال باشد و کار کند، حتی اگر زمان بازنشستگی او رسیده باشد. ماجرا، اما به اینجا محدود نمیشود و در کنار این برخوردها، به تعدادی از بازنشستهها اجازه ورود به بیمارستان را هم ندادهاند.»
بابک زمانی تأیید کرده که بیشتر این پزشکان افرادی بودند که در واکنش به اتفاقات ماههای گذشته «در قالب امضای بیانیههایی که از سوی انجمنهای پزشکی نوشته شده، مشارکت داشتند.» با اینهمه به گفته او هنوز نه وزارت بهداشت و نه سازمان نظام پزشکی توضیحی درباره اخراجها و بازنشسته کردن اجباری این پزشکان نداشتهاند.
علی تاجرنیا عضو هیئت مدیره مجمع انجمنهای علمی گروه پزشکی ایران نیز به «هممیهن» گفته که «موضوع اخیر، رنگ و بوی سیاسی دارد. اینگونه به نظر میرسد که به دنبال یک نوع انقلاب فرهنگی مجدد هستند. بعضی در تلاشند تا اساتید قدیمی و باسابقه را کنار بگذارند، به ویژه افرادی که استقلال رأی دارند، با افرادی جایگزین شوند که با استانداردهای موجود این دولت هماهنگاند، اما الزاما این افراد نمیتوانند جانشینان شایستهای برای آنها که رفتهاند، باشند.»
علی تاجرینا معتقد است این مسئله فراتر از یک برخورد نسبت به مسائل مربوط به نیمه دوسال ۱۴۰۱ است و میگوید: «من یک نوع تغییر بنیادین در شاکله آموزش پزشکی کشور و کسانی که در این حوزه تدریس میکنند، میبینم. میخواهند نگاههای سنتی و ایدئولوژیک را بر نگاههای مبتنی بر شواهد جایگزین کنند.»
روزنامه «اعتماد» هم درباره اخراج سازمانیافته پزشکان به نقل از یک منبع آگاه نوشته که «طبق اطلاعی که کسب کردهایم قصد اصلی این است که بجای استادان صاحبنام و پیشکسوت که تفکرات مخالف یا مستقل از تفکرات وزیر بهداشت و رؤسای دانشگاههای علوم پزشکی دارند و چهرههای برتر در آموزش پزشکی کشور محسوب میشوند، فارغالتحصیلانی با تفکرات نزدیک به بسیج جامعه پزشکی و وزیر بهداشت در هیات علمی دانشگاههای علوم پزشکی جایگزین شوند که این رویکرد حتما در کیفیت آموزش پزشکی و ترکیب هیات علمی دانشگاهها تاثیرات منفی جبرانناپذیر خواهد داشت.»
به گفته این منبع آگاه، از سال گذشته در دستورالعمل جدید جذب داوطلبان عضویت در هیئت علمی، تأکیدات قانون جوانی جمعیت و تعداد فرزندان و وضعیت تأهل داوطلبان نسبت به مدارج علمی و دانش داوطلبان در اولویت قرار گرفت و این منبع آگاه میگوید: «حتما برای تغییر ترکیب هیات علمی دانشگاهها و یکدست کردن تفکرات اعضای هیاتهای علمی دانشگاههای علوم پزشکی کشور، برنامهریزیهای جدی در دستور کار دولت سیزدهم قرار داشته که حالا نتایجش را شاهدیم و البته رخدادهای پاییز پارسال و خودداری برخی استادان از تشکیل و برگزاری کلاس درس و همراهی با اعتراضات مردمی، در جدیت وزارت بهداشت برای یکدست کردن فضای فکری هیات علمی دانشگاههای علوم پزشکی کشور که باید از آن به عنوان کودتای خزنده یاد کنیم، بیتاثیر نبوده است.»
یکی از مسائل قابل توجه، کمبود اعضای هیئت علمی در تخصصهای پزشکی و همچنین دشوار بودن جایگزین کردن افراد آکادمیک با پزشکانی است که اخراج یا به صورت اجباری بازنشسته شدهاند.
بابک زمانی در اینباره توضیح داده که «پیش از این بطور پراکنده این اتفاقات میافتاد، اما اینکه همزمان این تعداد را بطور اجباری بازنشسته کنند یا از هیئت بورد اخراج کنند، سابقه نداشته است؛ هیئتهای بورد برای هر رشته اهمیت زیادی دارند، در این هیئتها، سوالات امتحانات پایان دوره دستیاری طرح میشود، بنابراین آنها تعیین میکنند چه کسی متخصص شود و چه کسی نشود. از این رو از نظر علمی این هیئتهای بورد اهمیت زیادی دارند. اما حالا آمدهاند تعدادی از اعضای هیئتهای بورد را که هنوز دورهشان تمام نشده بود اخراج کردند، برخی از آنها از دانشگاههای مهم «شهید بهشتی» و «ایران» و «تهران» بودهاند.»
بابک زمانی توضیح داده این افراد پزشکان برجسته و از اساتید رشتههای خودشان بودند و با وجود امضای بیانیههایی پس از اعتراضات سال گذشته اما این افراد اصلا سیاسی نیستند.
به گفته این پزشک، این اتفاق در شرایطی رخ میدهد که هیئتهای علمی بیمارستانها از خیلی قبلتر از نظر تعداد، پایینتر از استانداردهای بینالمللی هستند؛ یعنی بجای ۱۵ تا ۱۶ عضو هیئت علمی، تنها ۵ تا ۶ عضو هیئت علمی در دانشگاهها وجود دارد: «در سالهای اخیر تعداد اعضای هیئت علمی دانشگاههای علوم پزشکی به شدت کم شده است، خیلی از آنها اقدام به مهاجرت کردهاند، بطور کلی بخشهای آموزشی با کمبود هیئت علمی مواجهاند و در چنین وضعیتی است که اقدام به بازنشستگی اجباری این افراد میکنند و جایگزینی هم برای آن ندارند.»
این پزشک تأکید میکند که آمار دقیقی از تعداد افرادی که دچار این مشکل شدهاند وجود ندارد چرا که از آمار استانها خبری در دست نیست اما بیشترین میزان مربوط به تهران بوده است.
انجمنهای علمی گروه پزشکی ایران نیز با صدور بیانیهای به اخراج و بازنشستگی اجباری اساتید تخصص پزشکی اعتراض کرده است. در این بیانیه آمده که «آنچه بیش از اخراجها جامعه دانشگاهی را نگران میکند، عواقب غلبه تفکراتی است که منافع سیاسی را بر بنیادهای علمی ترجیح میدهند» و «این سرمنشاء خالی شدن کشور از دانش در تمام شئون است.»
در بخشی از این بیانیه آمده که «جامعه پزشکی ایران، سخت نگران اخبار باور نکردنی حاکی از برنامهای هماهنگ برای کنار گذاشتن اساتید برجسته از هیات بورد و همزمان، بازنشستگی اجباری یا محدودیت گروهی دیگر است. کنار گذاشتن برنامهریزی شده اعضای صاحبنام و بعضا منحصر به فرد هیات علمی از صحنههای مختلف آموزشی آثار زیانبار در تربیت دانشجویان و فراگیران علوم پزشکی و سقوط کمی و کیفی خدمات بهداشتی و درمانی و به مخاطره افتادن جان بیماران و محتاج پزشک بیگانه شدن هممیهنان عزیز را به همراه خواهد داشت.»
این بیانیه همچنین افزوده که «در شرایطی که مهاجرت، بطور فزایندهای از بدنه ناوگان آموزشی کشور میکاهد، در شرایطی که آشکارا اقبال جامعه جوان پزشکی به ادامه تحصیل در داخل کشور روز به روز تنزل پیدا میکند، معلوم نیست مسئولان کشور و کار به دستان بهداشت و درمان کشور با چه هدفی تیشه بر ریشه سازمانی که مسئولیتاش را بر عهده دارند، کشیدهاند؟ آنچه بیش از تکتک این اخراجها و محدودیتها، جامعه پزشکی و جامعه دانشگاهی کشور را نگران میکند، عواقب غلبه تفکراتی است که مصالح و منافع سیاسی را بر بنیادهای علمی کشور ترجیح میدهند و حتی قباحت تاریخی این رفتارها هم در نظرگاه ایشان نیست.»