به گفته رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی کشور در سال گذشته نزدیک به ۲۰هزار نفر در سوانح رانندگی جان خود را از دست دادند و حدود ۳۷۸ هزار نفر نیز در این حوادث مجروح شدند. کمال هادیانفر با اعلام این خبر ادامه داد: «در حال حاضر روزانه ۵۰ تا ۶۰ نفر از هموطنان در تصادفات رانندگی در جادهها و شهرها جان خود را از دست میدهند.»
وی اضافه کرد: «بر اساس قوانین جاری کشور، ۳۲ دستگاه در پیشگیری از وقوع تصادفات و رسیدگی به سوانح رانندگی و مصدومان آن نقش دارند و در قانون تصریح شده که دولت به عنوان نهادی که منابع مالی و امور اجرایی کشور را در اختیار دارد، مسئول هماهنگ کردن این دستگاهها با یکدیگر است، اما متاسفانه در سال گذشته و امسال بسیاری از اقدامات لازم برای کاهش آمار جانباختگان تصادفات انجام نشده است؛ به نحوی که با وجود کاهش آمار تلفات حوادث رانندگی در چند سال اخیر، سال گذشته تعداد کشتهشدگان سالیانه سوانح ترافیکی به اندازه ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته بالا رفت که این عقبگرد بسیار نامطلوب است.»
وی با بیان اینکه ۴۹ درصد کشتهشدگان حوادث رانندگی در بیمارستانها یا در حین انتقال به مراکز درمانی جان خود را از دست میدهند، تاکید کرد: «تقریبا نصف آمار ۱۹ هزار و ۴۹۰ نفری کشتهشدگان تصادفات رانندگی در سال ۱۴۰۱ یا در بیمارستانها جان خود را از دست دادهاند یا در حین انتقال به مراکز درمانی جان باختهاند. بنابراین اگر امکانات و تجهیزات بهتر و بهروزتری برای بیمارستانها، اورژانس و هلال احمر تهیه شود، بخش زیادی از این آمار کاهش پیدا میکند و تاثیر مناسبی بر کم شدن عدد مطلق جانباختگان سوانح رانندگی در کشور میگذارد.»
به گفته هادیانفر در طول سالهای اخیر بسیاری از کارهای اساسی نظیر نوسازی ناوگان، تجهیزات و امکانات پلیس، «هلال احمر»، اورژانس و… صورت نگرفته و با وجود تاکیدات مکرر پلیس، توجه لازم به رفع نقاط حادثهخیز جادهها و ارتقای ایمنی اتومبیلهای تولید داخل انجام نشده است.
بیش از ۸۷۰ کشته در تصادفات نوروزی؛ سهم ۵۱ درصدی «پراید» و «پژو»
برخلاف ادعای مقامات حکومتی که همواره رانندگان را عامل تصادفات جادهای معرفی میکنند به عقیده بسیاری از کارشناسان کیفیت نامناسب و غیراستاندارد بودن جادههای کشور و همچنین اتومبیلها ناایمن مونتاژ ایران دو عامل مهم و محوری در بروز تصادفات جادهای به ویژه تصادفات منجر به مرگ و نقص عضو و معلولیت هستند.
همین موضوع سبب شده که ایران همواره در صدر جداول کشورهایی با آمار بالای تصادف قرار بگیرد. بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی پزشکی قانونی از نوروز ۱۳۹۶ تا نوروز ۱۴۰۱ در مجموع ۵۵۸۲ نفر در حوادث جادهای نوروزی جان خود را از دست دادهاند. کشته شدگان در نوروز ۱۳۹۶ طبق اعلام پزشکی قانونی ۸۷۴ نفر بود که در نوروز ۱۴۰۱ به ۱۱۴۶ نفر رسید.
آمار سالانه تصادفات جادهای و مرگ ناشی از تصادف نیز در ایران قابل توجه است. آمارهای حکومتی تعداد کشتهشدگان تصادفات جادهای در ایران را سالانه حدود ۱۷ هزار نفر اعلام میکند اما برخی کارشناسان معتقدند آمارهای واقعی بیش از این تعداد است.
همچنین بر اساس گزارشی که پژوهشکده بیمه مرکزی ایران در سالهای قبل منتشر کرده بود، در میان ۱۹۰ کشور جهان، ایران پس از کشور آفریقایی سیرالئون، بالاترین نرخ مرگومیر را در جادهها داشته است.
دو سال و نیم پیش سرهنگ ایوب شرافتی جانشین پلیس راه کشور درباره تعداد نقاط ناایمن در جادههای کشور گفته بود که «در سال ۹۵ حدود ۳۵۰۰ نقطه ناایمن یا همان حادثهساز در جادههای کشور شناسایی شد که با پیگیریهای پلیس راه و راهداری این نقاط شناسنامهدار شدند. از این تعداد حدود ۱۵۸۰ نقطه به عنوان نقاط دارای ضرورت و پرخطرتر شناسایی شده و بنا شد تا در اولویت رفع خطر و معایب قرار بگیرد، ما حتی از این تعداد نیز حدود ۲۵۰ نقطه ویژه را نیز احصا کرده و این موضوع را به وزارت راه منتقل کردیم که در نهایت حدود ۶۰ نقطه از این تعداد ایمنسازی شد.»
جانشین پلیس راه با بیان اینکه در حال حاضر بیش از ۳۲۰۰ نقطه حادثهخیز در جادهها باقی مانده است، گفته بود که «اقداماتی مانند آشکارسازی و نصب علائم هشدار دهنده در عمده این نقاط انجام شده، اما لازم است که به شکل اصولی نقاط حادثه خیز در جادهها اصلاح شود.»
با توجه به بحرانهای مالی حکومت از دو سال و نیم پیش تا کنون، مشخص است که اگر تعداد نقاط ناایمن جادهای بیشتر نشده باشد، کمتر هم نشده است. قابل توجه اینکه سازمان ملل متحد در مهر سال ۱۴۰۰ در طرحی برای کمک به ایمنسازی جادههای در ایران بودجهای به مبلغ ۲۳۰ هزار و ۴۴۰ دلار به جمهوری اسلامی پرداخت.
بنا بر گزارش درج شده در وبسایت صندوق ایمنی جادهها در سازمان ملل، این پروژه قرار بود با همیاری دانشگاه خوارزمی اجرا شود.
از سوی دیگر طی سالهای گذشته جمهوری اسلامی هیچ اقدامی برای بهبود کیفیت اتومبیلهای مونتاژ شده داخلی انجام نداده و با جلوگیری از واردات آزاد اتومبیلهای با کیفیت خارجی، بازار ایران را برای چند شرکت داخلی به یک بازار انحصاری تبدیل کرده و تولیدکنندگان اتومبیل اجبار و انگیزهای برای رقابت و ارتقاء کیفیت محصولاتشان ندارند.
اتومبیلهاى مختلف پراید محصول شرکت سایپا، خطرناک ترین و بالاترین جایگاه در لیست منفى شرکت بازرسى کیفیت و استاندارد ایران را دارند از جمله مدلهای «تیبا»، «سایپا ١٢١»، «سایپا ١٣٢» و وانت پراید.
گفتنى است اتومبیلهای چینى وارد شده به ایران، مانند «لیفان ایکس ۶٠»، «ولییکس س ٣٢»، «ام وى ام٣١۵»، «ام وى ام ۵٣٠»، «ام وى ام ١١٠» و «پژو پارس» که در کشور مونتاژ مى شوند نیز نه تنها از کیفیت چندانى برخوردار نیستند، بلکه در لیست منفى شرکت بازرسى کیفیت و استاندار ایران قرار دارند. در گروه وانتها نیز «مزدا تک کابین» رکورددار نمره منفى است.
همچنین مقامات حکومتی در حالی همواره عامل انسانی در تصادفات جادهای را پررنگ میکنند که هیچ برنامه مشخص و موثری برای آموزش و فرهنگسازی برای رانندگان نیز انجام نشده است.