روز گذشته به دلیل تولید بیش از ظرفیت نیروگاه‌های کارون سه و چهار از مدار تولید برق کشور خارج شدند. شماری از روزنامه‌نگاران و فعالان محیط زیست و انرژی اعلام کرده‌اند که تعطیلی دو روزه به بهانه «گرمای هوا» به دلیل کمبود شدید برق در کشور انجام شده است.
دولت روزهای چهارشنبه و پنجشنبه، ۱۱ و ۱۲ امرداد، را به بهانه «گرمای هوا» تعطیل اعلام کرده اما افکار عمومی باور ندارد که مقامات جمهوری اسلامی نگران سلامت شهروندان هستند به ویژه آنکه جداول دمای کشور نشان می‌دهد افزایش دما در نیمه دوم تیرماه و در هفته نخست امرداد کمتر از روزهای جاری نبوده است!
اینهمه در حالیست که شماری از روزنامه‌نگاران و فعالان محیط زیست و انرژی اعلام کرده‌اند که تعطیلی دو روزه به بهانه «گرمای هوا» به دلیل کمبود شدید برق در کشور انجام شده است.
مرضیه محمودی سردبیر وبسایت «تجارت‌نیوز» در توییتی نوشته که علت تعطیلی دو روزه، گرمای هوا نیست بلکه «ابرقدرت منطقه برق ندارد».
علت تعطیلی فردا و پس فردا گرمای هوا نیست، ابرقدرت منطقه برق نداره! #قطعی_برق
— marziye mahmoodi (@marziyemahmoodi) August 1, 2023
حسین افضلی کارشناس انرژی نیز درباره تعطیلی ناگهانی دو روزه گفته است «بعید نیست که فشار مصرف برق باعث تعطیلی کشور شده باشد، همانطور که دیدیم ساعات ادارات هم برای این مسئله تغییر دادند، اما چندان نتیجه‌ای کسب نشد که اگر نتیجه گرفته بودند به نظر نمی‌رسید ناترازی تا این حد ادامه بیاید.»
این کارشناس انرژی افزوده که «ناترازی برق در کشور جدیست. میزان ناترازی طبق اعلام مسئولین مربوطه در وزارت نیرو به ۱۵ هزار مگاوات رسیده است. نتیجتا بطور واقعی با یک چالش مواجه هستیم که شوخی ندارد. از طرفی مباحث مربوط به بهینه‌سازی مصرف در صنایع و خانه‌ها نیز تا کنون به نتیجه مشخصی نرسیده و دستگاه‌های مربوطه چندان تلاشی برای آن نکرده‌اند. ادامه روند عدم توجه به بهینه‌سازی و توسعه بستر‌های تولیدی باعث چنین وضعیتی شده است.»
مریم شکرانی روزنامه‌نگار اقتصادی نیز در توئیتی نوشته که «زمستان گذشته به دلیل کمبود گاز و در اوج برف و سرما ادارات و مدارس کشور تعطیل شد و تابستان به دلیل کمبود برق این اتفاق افتاد... در هر دو شرایط، گزارش‌های مفصلی درباره کمبود برق و گاز در روزنامه نوشتیم اما دولت نه تنها هر دو گزارش را تکذیب کرد که غم‌انگیز اینکه در جوابیه‌هایی که سراسر غلط نگارشی و دیکته‌ای است، آمار بریتیش پترولیوم، غول بین‌المللی نفت و گاز را هم تکذیب می‌کند!»
مریم شکرانی در ادامه نوشته که دولت در جوابیه‌ها «تأکید می‌کند که اگر با فونت فلان و چنان در صفحه یک منتشر نشود از رسانه شکایت می‌کند. خبرنگاران میان آنهمه پروپاگاندا و دروغ برای آگاهی‌رسانی در مسئله‌ای ساده مثل کمبود برق یا گاز با چنین گرفتاری‌هایی مواجه هستند.»
زمستان گذشته به دلیل کمبود گاز و در اوج برف و سرما ادارات و مدارس کشور تعطیل شد و تابستان به دلیل کمبود برق این اتفاق افتاد.
جالب است که در هر دو شرایط، گزارش‌های مفصلی درباره کمبود برق و گاز در روزنامه نوشتیم اما دولت نه تنها هر دو گزارش را تکذیب کرد که غم‌انگیز اینکه در— Maryam Shokrani (@shokrani_maryam) August 2, 2023
کاوه مدنی فعال محیط زیست در توئیتی بر «ورشکستگی» آبی، برقی و گازی ایران تاکید کرده و نوشته که «صدها سد هم اگر ساخته باشی، بدون مدیریت درست، در نهایت آب کم می‌آید.مشکل ورشکستگی آبی و برقی و گازی ایران با تعطیل کردن درست نمی‌شود. همانطور که مشکل گرد و غبار و آلودگی هوا با تعطیلی حل نشد.»
همچنین صادق ضیائیان رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا به روزنامه «پیام ما» گفته که مسئله مهم این روزهای گرم، مصرف آب و انرژی است.
رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران افزوده که «گرمای فعلی بی‌سابقه یا کم‌سابقه نیست اما از آنجا که سراسری است، مشکل‌ساز خواهد بود و موجب می‌شود که انرژی زیادی مصرف شود.»
صادق ضیائیان تأکید کرده که «این افزایش دما، موج گرما محسوب نمی‌شود و درواقع یک افزایش دمای معمولی است. بطور مثال پیش‌بینی ما درباره تهران این است که دمای به حدود ۳۹ یا حداکثر ۴۰ درجه سانتیگراد می‌رسد. همانطور که در روزها و ماه گذشته هم چندین بار دمای ۳۹ درجه را در پایتخت داشتیم. بنابراین دمای پیش‌بینی شده برای تهران خیلی تابستان حاد حساب نمی‌شود.»
حساب توئیتری «فلات ایران» نیز نوشته که «مشکل «آلودگی هوا» و «کمبود برق» با تعطیل‌کردن حل نمی‌شود؛ با مدیریت صحیح حل می‌شود. کارنامه‌‌هایتان را در دریاچه‌ی ارومیه، سدهای ساخته‌شده، تالاب‌ها، جنگل‌های هیرکانی، جنگل‌های زاگرس و مدیریت ناصحیح آب و… ببینید.»
مشکل «آلودگی هوا» و «کمبود برق» با تعطیل‌کردن حل نمی‌شود؛ با مدیریت صحیح حل می‌شود. کارنامه‌‌هایتان را در دریاچه‌ی ارومیه، سدهای ساخته‌شده، تالاب‌ها، جنگل‌های هیرکانی، جنگل‌های زاگرس و مدیریت ناصحیح آب و… ببینید.
— فلات ایران (@IranianPlateau) August 2, 2023
چنین نظراتی زمانی اهمیت پیدا می‌کند که روز گذشته ساعاتی پس از اعلام تعطیلی دو روزه کشور روزنامه «پیام ما» اعلام کرد که «دو نیروگاه ایران به خاطر تولید بیش از ظرفیت از رده خارج شده‌اند.»
در این خبر به نقل از یک منبع آگاه نزدیک به وزارت نیرو آمده است که «علاوه بر شدت گرما، کاهش تولید برق هم از دلایل تصمیم دولت برای تعطیلی روزهای چهارشنبه و پنجشنبه، ۱۱ و ۱۲ مرداد، بوده و «شدت گرمای هوا و افزایش مصرف برق در روزهای گذشته باعث شد که نیروگاه‌های برق‌آبی سدهای کارون سه و چهار بیش از ظرفیت خود برق تولید کنند. این نیروگاه‌ها بعضاً بیش از بیست ساعت در شبانه‌روز برق تولید کرده‌اند و به همین دلیل با افت منابع آبی روبرو شده‌اند.»
مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی وزارت نیرو نیز چند روز پیش از اعلام تعطیلی دو روزه در کشور از احتمال شکسته شدن رکورد تاریخی مصرف برق کشور به خاطر افزایش گرما در هفته جاری خبر داده بود.
مصطفی رجبی مشهدی روز سه‌شنبه به خبرگزاری «ایلنا» گفته که اکنون حدود ۱۰ هزار مگاوات ناترازی داریم و پیش‌بینی می‌کنیم در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه که هوا بسیار گرم است، رکورد جدیدی ثبت شود و مصرف برق به نصاب بیش از ۷۳ هزار مگاوات برسد.
در مقابل اما بر اساس آمار‌های رسمی، رشد تولید برق ایران نسبت به سال‌های گذشته بسیار اندک بوده است. کما اینکه شرکت مدیریت شبکه برق ایران روز دوشنبه ۱۹ تیر اعلام کرد مصرف برق روز قبل به ۷۱ هزار و ۹۸۷ مگاوات رسید که بالاترین میزان مصرف برق در تاریخ ایران است، یعنی روز دوشنبه کشور مصرف برقی داشت که رکوردی تاریخی در ایران به شمار می‌رود.
بر اساس آمار‌های اعلام‌شده، کل تولید برق ایران از همه منابع در سال گذشته یعنی ۱۴۰۱، حدود ۳۴۸ تراوات ساعت بوده که کمتر از یک درصد رشد نسبت به سال قبل از آن یعنی سال ۱۴۰۰ داشته و این در حالیست که رشد سالانه تولید برق ایران در یک دهه گذشته ۳/۴ درصد بوده است.
برق صنایع فولاد و سیمان سهمیه‌بندی شد؛ تابستان داغ با قطع برق در راه است
اتاق بازرگانی ایران اردیبهشت امسال در گزارشی مسئله ناترازی برق در کشور را دلیل اصلی مشکل تأمین برق دانسته و اعلام کرده بود که «وزارت نیرو معتقد است تابستان امسال بدون خاموشی سپری خواهد شد، اما فعالان بخش خصوصی صنعت برق معتقدند که به‌دلیل عدم سرمایه‌گذاری مناسب، ناترازی ادامه دارد و امسال هم صنایع با قطعی برق روبه‌رو می‌شوند.»
اتاق ایران با بررسی بحران‌های موجود در صنعت ایران، مهم‌ترین مشکل برق کشور را ناترازی عنوان کرده بود که صنعت کشور را دچار چالش کرده است.
قطع برق صنایع از اوایل بهار امسال آغاز و در بسیاری از صنایع برق سهمیه‌بندی شد. قطع برق شهرک‌های صنعتی از بهار تا کنون خسارت زیادی به بار آورده و در روزهای گذشته نیز اعتراضات زیادی از سوی فعالان بخش صنعت به دلیل قطع پی‌درپی برق صورت گرفته بود.
علی رسولیان رئیس سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران سال گذشته در یک برنامه تلویزیونی از خسارت ۷ میلیارد دلاری صنایع از قطعی برق خبر داده بود، در حالیکه تولیدکنندگان می‌گویند میزان خسارت به مراتب بیشتر است.
علیرضا کلاهی‌صمدی فعال در پروژه‌های برق نیز در گفتگو با وبسایت «اقتصاد ۲۴» گفته که ممکن است قطعی برق صنایع بسیار بدتر از سال گذشته باشد.
علیرضا کلاهی صمدی توضیح داده که «اگر اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی رخ دهد مثلاً موج گرما زیاد شود، شاید خیلی از شبکه‌های شهری هم دچار فروپاشی (کلپس) شود. در سال جاری نیز چالش ناترازی برق تداوم دارد و حتی بدتر هم خواهد شد. ناترازی برق خروجی ناترازی مالی است. ما بار‌ها گفته‌ایم که اقتصاد صنعت برق مشکل جدی دارد. از زمان تصمیم غلط و سیاسی-جناحی مجلس هفتم مبنی‌بر تثبیت قیمت‌ها، برق کمترین افزایش قیمت را بین همه حامل‌های انرژی و سایر خدمات دولتی داشته است و این باعث شده گودال صنعت برق هر سال عمیق‌تر شود و اگر فکر جدی نکنیم، این مشکلات قطعاً ادامه‌دار خواهد بود.»
این فعال اقتصادی هشدار داده که تبعات بحران انرژی، گریبان بخش صنعت و عرصه‌های مولد را گرفته و با توجه به پیش‌بینی تکرار این شرایط بحرانی در تابستان امسال، مسئولان امر از همین حالا به دنبال تدبیر و اقدام مؤثر باشند.
