با نزدیک شدن به نخستین سالگرد اعتراضات و جنبش ملّی و آغاز سال تحصیلی جدید، فشارهای امنیتی و قضایی علیه دانشجویان و استادان افزایش یافته است. در روزهای گذشته دهها دانشجو تعلیق و تبعید شدند و چند استاد دانشگاه نیز در سراسر کشور اخراج یا معلق شدند.
در ماههای گذشته پس از آغاز جنبش ملی از شهریور ۱۴۰۱ جنبش دانشجویی نقشی فعال در پیشبرد اعتراضات داشت و دانشگاهها یکی از مهمترین صحنههای مبارزه با جمهوری اسلامی بودند. گزارشها نشان میدهد در یازده ماه گذشته دستکم ۷۰۰ دانشجو بازداشت شدند و شمار زیادی از استادان حامی دانشجویان و اعتراضات نیز از دانشگاهها اخراج یا تعلیق شدند.
در روزهای گذشته فشارها بر دانشجویان و اساتید افزایش پیدا کرده است و احکام زیادی علیه آنها صادر شده است. ۱۸ تن از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز که در پاییز و زمستان گذشته به مسموم ساختن دانشآموزان در مدارس اعتراض کرده بودند نیز تعلیق و حتا تبعید شدند. در احکام صادره برای این دانشجویان هر ۱۸ نفر بین یک تا چهار ترم تعلیق و از تحصیل محروم شدند و ۷ نفر پس از تعلیق به دیگر دانشگاههای کشور تبعید شدهاند.
همچنین به دلیل اعتراضات در دانشگاه علوم پزشکی تبریز علیه حملات بیولوژیک سازمانیافته به مدارس، کلیه فعالیتهای تشکل انجمن اسلامی دانشجویان این دانشگاه نیز به مدت شش ماه ممنوع اعلام شده است.
همزمان ۱۲ تن از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی و دندانپزشکی کرمان به دلیل فعالیتهایی در اعتراضات جنبش ملی در سال ۱۴۰۱ به مدت یک تا چهار ترم از تحصیل محروم و تعلیق شدند.
۴۰ دانشجوی دانشگاه هنر تهران نیز با دریافت احکام انضباطی، بین یک تا دو ترم تعلیق شدند. همچنین آرش زینلی، فاوزه چغاجردی و مریم مرتضوی نیز به دانشگاه «ممنوع الورود» اعلام شدند.
در همین ارتباط «کمیته پیگیری وضعیت بازداشتشدگان» اعلام کرده که تا کنون توانسته است ۱۴۷ حکم انضباطی علیه دانشجویان را ثبت کند.
گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران در گزارشی از فعالیتهای این دانشگاه در جریان خیزش انقلابی، به بازداشت بیش از ۳۰۰ دانشجوی این دانشگاه در طول خیزش ملی اشاره کرده و اعلام کردند بطور میانگین از هر ۵ دانشجویی که در تجمعات شرکت کردند، ۳ تا ۴ نفر دختر بودهاند.
گزارش دیگری از دانشگاه تربیت مدرس منتشر شده که تأکید دارد بر اساس اسناد افشا شده از این دانشگاه، فردی به نام رسول هوشمند که فرمانده حوزهی مقاومت بسیج کارکنان و مشاور رئیس دانشگاه برای سرکوب اعتراضات دانشجویی است، نامههایی به مراجع بالاتر ارسال کرده است.
این گزارش افزوده که رسول هوشمند همچنین نقش مستقیم در سازماندهی بسیجیان دانشگاه برای سرکوب اعتراضات دانشجویان داشت. از دیگر افراد فعال در سرکوب دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، محمدحسین پرکره است که با عنوان مشاور رئیس دانشگاه در امور ایثارگران و جانبازان یکی از اعضای فعال بسیج است. انتصاب وی در جریان انتصابات خانوادگی و نسبتاش با فرهاد دانشجو (رئیس دانشگاه) صورت گرفته است.
بر اساس این اسناد، این افراد در نامههایی در تاریخهای۱۷ آبان، لیستی به شکل محرمانه از بسیجیان و عناصر سرکوب را به مقامات ارشد خود در وزارت علوم گزارش دادند که در تمام دانشکدههای دانشگاه مستقر و به کار جاسوسی و عکسبرداری از دانشجویان مشغول بودند. همچنین در نامهای دیگر با گزارش نام و مشخصات چند تن از دانشجویان، خواهان برخورد با آنها شدند.
در روزهای گذشته مجوز انجمن اسلامی آزاداندیش دانشگاه «علامه» نیز باطل اعلام شده است. این انجمن با صدور بیانیهای به لغو مجوز فعالیت خود اعتراض کرده است.
در این بیانیه آمده که «لازم میدانیم خطر جدی از بین رفتن نهادهای مدنی و تشکلهای مستقل مردمی و دانشجویی به دنبال آن به محاق رفتن آزادی آکادمیک و امکان کنش جمعی در دانشگاه را به تمامی دانشگاهیان علامه خاطرنشان کنیم و هشدار میدهیم که رفتار قلدرمآبانه دانشگاه، نه تنها امکان فعالیت جمعی ما که زندگی ما را هدف قرار داده است. بدینوسیله از تمام افرادی که موجودیت دانشگاه برایشان مسئله است میخواهیم تا در برابر سرکوب دانشگاه یکصدا متحد شویم. انجمن دانشجویان آزاداندیش علامه حق خود میداند تا از تمام ظرفیتهای قانونی و میدانی در جهت دفاع از موجودیت آزاداندیشان دانشگاه علامه استفاده نماید.»
بخشی از فشارها در دانشگاهها نیز متوجه استادان است. چند استاد دانشگاه در دانشگاههای مختلف کشور در روزهای گذشته حکم اخراج و تعلیق دریافت کردهاند.
در همین رابطه شوراهای صنفی دانشجویان کشور در گزارشی از افزایش فشار بر اساتید و دانشجویان معترض دانشگاههای «باهنر» کرمان، «بهشتی» و تهران و اخراج و احضار تعدادی از استادان به دلیل حمایت آنها از خیزش انقلابی مردم ایران خبر داده است.
بر اساس این گزارش، در دانشگاه «باهنر» کرمان، دکتر بهارک اختردانش و دکتر محمدمهدی علومی از اساتید گروه دامپزشکی این دانشگاه به دلیل حمایت از دانشجویان در صفحات مجازی، حکم انفصال و اخراج دریافت کردهاند.
همچنین در دانشگاه «بهشتی» (دانشگاه ملی ایران) دکتر رهام افغانی خراسکانی عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی این دانشگاه به مصاحبهی عقیدتی- سیاسی احضار شده و زمزمهی اخراج و قطع همکاری با وی به گوش میرسد. چندی پیش دکتر فرهاد شریعت راد از دیگر اساتید این دانشکده نیز در آستانهی قطع همکاری قرار گرفته بود.
در دانشگاه تهران، ناصر مقدم کوهی استاد گروه ارتباط تصویری در صفحهی مجازی خود از احتمال قطع همکاری به دلیل حمایت از اعتراضات دانشجویان خبر داد.
دکتر مهدی مطیع و دکتر محمد سلطانی استادان دانشکده الهیات و معارف دانشگاه اصفهان نیز با دریافت «ابلاغ اتهام» تا اطلاع بعدی از تدریس در این دانشگاه تعلیق شدهاند.
شوراهای صنفی دانشجویان کشور تأکید کرده که «اخراج سیاسی اساتید دانشگاه تنها به اتهام حمایت از دانشجویان میتواند در بلندمدت با تهیساختن دانشگاه از اساتید متعهد و دغدغهمند و ارجحیت یافتن معیارهای فشل و غیرآکادمیک، ورود نیروهای فاقد وجاهت علمی به دانشگاه را هموار میسازد.»