ابراهیم گلستان نویسنده و فیلمساز مشهور ایرانی روز گذشته در سن ۱۰۱ سالگی در خانه‌اش در بریتانیا درگذشت.
سید ابراهیم تقوی شیرازی معروف به ابراهیم گلستان داستان‌نویس، فیلم‌نامه‌نویس، مترجم و فیملساز روز سه‌شنبه ۲۲ اوت ۲۰۲۳ برابر با ۳۱ امرداد ۱۴۰۲ در خانه‌ی خود در بریتانیا درگذشت.
او در حالی درگذشت که اعضای خانواده کنارش بودند و به خواست خودش قرار است مراسم خاکسپاری‌اش به صورت خصوصی برگزار شود.
ابراهیم گلستان از پیشگامان موج نو در سینمای ایران بود. او از سال ۱۳۵۲ فیلمی نساخت و از سال ۱۳۷۴ به بعد هم داستانی منتشر نکرد اما به دلیل نگاه انتقادی و زبان بی‌پرده‌اش به ویژه درباره هنر در ایران همواره از چهره‌های مورد بحث و مناقشه‌ی فرهنگ و هنر ایران بود.
یکی از جنبه‌های مورد توجه زندگی ابراهیم گلستان روابط عاشقانه هشت ساله‌ی او با فروغ فرخزاد شاعر پیشگام معاصر بوده است. ابراهیم گلستان پیشتر در ۲۱ سالگی با دخترعمویش فخری گلستان ازدواج کرده بود و صاحب دو فرزند به نام کاوه و لیلی بود. کاوه گلستان عکاس خبری بود و در سال ۲۰۰۳ در عراق بر اثر انفجار مین کشته شد. لیلی گلستان، مترجم، نویسنده و مسئول گالری گلستان در تهران است.
ابراهیم گلستان ۲۶ مهر سال ۱۳۰۱ در شیراز متولد شد. پدرش مدیر روزنامه «گلستان» در شیراز بود. او در سال ۱۳۲۰ وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد و در دوره دانشجویی به عضویت حزب توده درآمد و تحصیل را نیمه‌کاره رها کرد.
او پس از مدتی از حزب توده جدا شد و برای چند سال در اداره انتشارات شرکت نفت آبادان به عنوان « پیمانکار دایره تهیه عکس و خبر کنسرسیوم بین‌المللی نفت» به کار پرداخت. ابراهیم گلستان در سال ۱۳۳۶ از آبادان به تهران بازگشت و «استودیو گلستان» را به عنوان استودیوی سینمایی خود تأسیس کرد.
نخستین اثر ساخته شده در «استودیو گلستان» مجموعه مستندی برای کنسرسیوم نفت به نام «چشم‌اندازها» بود که ساخت آن از سال ۱۳۳۶ تا ۱۳۴۱ طول کشید. نخستین بخش این مجموعه که فروغ فرخزاد تدوین آن را به عهده داشت با نام «یک آتش» درباره مهار چاه‌های نفتی بود که خاموش کردن آنها ۶۵ روز طول کشیده بود.
این فیلم در سال ۱۳۴۰ برنده جایزه مرکور طلایی بخش فیلم‌های مستند جشنواره فیلم ونیز شد و پس از آن جایزه شیر سن مارکو را برد. این نخستین اثر سینمای ایران بود که جایزه بین‌المللی می‌برد.
گلستان طی حدود دو دهه فعالیت فیلمسازی فیلم‌هایی چون «موج و مرجان و خارا»، «از قطره تا دریا»، «خواستگاری»، «تپه‌های مارلیک»، «خشت و آینه» و «اسرار گنج دره‌ی جنی» را ساخت. او همچنین تهیه‌کننده فیلم «خانه سیاه است» به کارگردانی فروغ فرخزاد بود.
«خشت و آینه» نخستین فیلم داستانی بلند ابراهیم گلستان بود که در سال۱۳۴۴ ساخته شد. به عقیده بسیاری این فیلم از نخستین فیلم‌های روشنفکری و غیرمتعارف سینمای ایران بود. منتقدان سینما معتقدند ابراهیم گلستان در کنار فرخ غفاری و فریدون رهنما، سه کارگردان برجسته و پیشگام سینمای روشنفکر بودند که جریان «موج نو» در سینمای ایران را شکل و جهت دادند.
فعالیت گلستان در زمینه ادبیات با نگارش داستان «دزدی رفته‌ها» در سال ۱۳۲۶ آغاز شد. این اثر در ابتدا در ماهنامه «مردم» ارگان رسانه‌ای حزب توده منتشر و بعد از دو سال در سال ۱۳۲۸ در مجموعه‌ای با عنوان «آذر، ماه آخر پاییز» منتشر شد. او همزمان با داستان‌نویسی، ترجمه آثاری از ارنست همینگوی و ویلیام فاکنر را نیز آغاز کرد. «آذر، ماه آخر پاییز»، «شکار سایه»، «جوی و دیوار و تشنه»، «اسرار گنج دره‌ی جنی»، «مد و مه» و «خروس» از آثار داستانی ترجمه ابراهیم گلستان هستند.
او داستان‌نویسی را با انتشار مجموعه داستان «شکار سایه» در ۱۳۳۶ ادامه داد. این مجموعه داستان که شکست و سرخوردگی و ناامیدی انسان‌ها را بازتاب می‌داد و روایت می‌کرد مورد توجه قرار گرفت.
یکی از نقاط شاخص داستان‌نویسی ابراهیم گلستان استفاده از نثر آهنگین به سبک نوین بود و به همین دلیل او را از جمله افراد موثر بر سیر داستان‌نویسی معاصر ایران ارزیابی می‌کنند.
آخرین اثر داستانی ابراهیم گلستان، رمان «خروس» بود که در سال ۱۳۷۴ در آمریکا منتشر شد.
کانون کارگردانان سینمای ایران به مناسبت درگذشت ابراهیم گلستان، بیانیه‌ای صادر کرد و این فیلمساز و نویسنده شناخته‌شده را روشنفکری معرفی کرد که «قبل از موج نو به سینمای ایران روحی تازه داد».
در این بیانیه آمده که وی «ادیب و داستان‌نویسی بود که در نوشتار و گفتار بی‌مانند بود، مستندسازی که از آب و آتش و باد و آهن شعر می‌سرود، و همه اینها در این صد سال، کوتاه، همچون پلک‌زدنی بود.»
