یک اقتصادددان در ایران می‌گوید نپذیرفتن FATF کشور را دچار «خودتحریمی» کرده و در پیمان‌هایی مانند بریکس و شانگهای محدودیت‌های بانکی، خود را نشان خواهد داد.
کامران ندری اقتصاددان و استاد دانشگاه درباره اثربخشی پیمان‌هایی چون بریکس و شانگهای در حالی که ایران دچار محدودیت‌هایی در زمینه تبادلات بانکی است گفته که دولت از نظر بانکی برای تبادلات تجاری با کشورهای عضو پیمان شانگهای و بریکس دچار مشکل است و همواره در حال افزایش هزینه تحریم بانکی است.
این اقتصاددان با بیان اینکه «ارتباط با بانک‌های معتبر جهانی، امر مهم و جامانده‌ای است» گفته که «برای برقراری روابط تجاری با دنیا، نیاز به ارتباط وسیع با بانک‌ها داریم و مسلما هزینه‌ی کمتری از کار کردن با صرافی‌ها دارند. ما وارد هر پیمانی که بشویم، از پیمان منطقه‌ای تا دوجانبه، نیاز به تصفیه مالی در مبادلات تجاری داریم. ابزار تصفیه پولی و نهاد‌های نقش آفرین آن بانک‌ها و صرافی‌ها هستند. درواقع از دو جهت با مشکل مواجه هستیم، نخست وجه، خودتحریمی است؛ یعنی به خاطر نپذیرفتن الزامات سازمان‌هایی مانند FATF در لیست سیاه آنها قرار داریم، لذا نمی‌توانیم با بانک‌های خارجی ارتباط داشته باشیم. جهت دوم نیز تحریم‌های آمریکاست.»
این استاد دانشگاه افزوده که «الان که ما وارد این پیمان‌ها می‌شویم محدودیت‌های بانکی خود را نشان خواهد داد. الان مشخص می‌شود تعلل‌های ما با نگاه منفی نسبت به FATF چقدر مهم است. البته این وضعیت به این معنا نیست که نمی‌توانیم مراودات مالی داشته باشیم، بلکه هزینه فعالیت تجاری ما زیاد می‌شود. منابع ما رشد آنچنانی نداشته و با درآمد کم فعلی باید هزینه‌های بالا تحریم را تامین کنیم. اگر قرار باشد که شما آنچه را که نیاز دارید با هزینه بالا تری تامین کنید، یک مانع برای رشد و توسعه ایجاد کرده‌اید.»
به گفته کامران ندری «بانک‌هایی که تداوم فعالیت برای آنها مهم نیست ممکن است بپذیرند که با ایران کار کنند و هزینه‌ی آن را نیز می‌پذیرند. بانک‌های بزرگ که با کمترین هزینه می‌توانند یک عمل بانکی را انجام دهند، اصلا این ریسک را نمی‌کنند که با ما کار کنند. بانک‌هایی درجه ۲ و ۳ وجود دارند که با اخذ هزینه سنگین ممکن است با ما کار کنند. دور زدن تحریم بانکی امکان پذیر است، اما به هزینه‌ی بالای آن توجهی نمی‌شود.»
جمهوری اسلامی در حالی با نگاه ایدئولوژیک سال‌هاست اقتصاد کشور و ومعیشت مردم را به بن‌بست کشانده که طی ماه‌های گذشته عضویت در پیمان شانگهای و بریکس را به عنوان دستاوردی مهم که عامل گشایش اقتصادی و بهبود موقعیت کشور در عرصه بین‌الملل و منطقه خواهد شد تبلیغ می‌کند.
مقامات جمهوری اسلامی در حالی عضویت در پیمان شانگهای و برکیس را در برابر «تحریم» و یک پیروزی بر ایالات متحده نشان می‌دهند که همانطور که کامران ندری اشاره کرده، کارشناسان درباره اثربخش بودن این عضویت بر اقتصاد کشور تردیدهایی وجود دارد.
در همین رابطه وبسایت «عصر ایران» در مطلبی با عنوان «با حلوا حلوا دهان شیرین نمی‌شود اما خدا کند با بریکس بریکس سفره رنگین شود!» نوشته «اگر بریکس باعث شود در ماه های آینده تورم تک رقمی شود فبها و گرنه با بریکس بریکس کردن دهان مردم شیرین و سفره ها رنگین نمی‌شود چرا که مردم به یخچال خانه خودشان بیش از تلویزیون اعتماد دارند. البته کاش بشود. چه کسی بدش می‌آید؟»
در این مطلب به تیترهای رسانه‌های اصولگرا و حامی دولت رئیسی چون «بریکس غرب‌برانداز»، «آزاد‌راه بریکس»، «بریکس؛ سلام بر جهان جدید»، «عبور از دیپلماسی التماسی» و «شلیک به تحریم‌های آمریکا» اشاره شده و آمده که «توجه داشته باشیم که بریکس اساسا یک سازمان نیست و هنوز به یک بلوک هم تبدیل نشده و تنها قرار است نقشی مانند گروه ۷ (کشورهای صنعتی سرمایه‌داری) را ایفا کند.»
این مطلب افزوده «اینکه ماشین حساب برداریم و جمعیت کشورهای عضو یک نهاد یا پیمان را جمع بزنیم اگرچه به کار تبلیغات می‌آید ولی مشکل خاصی را حل نمی‌کند. کما این که جنبش غیر متعهدها بعد از سازمان ملل بیشترین اعضا از کشورها را دارد ولی عملا جز نامی از آن باقی نمانده است.»
وحید شقاقی‌شهری دیگر اقتصاددانی است که ابهاماتی درباره پیوستن ایران به پیمان شانگهای و بریکس را مطرح کرده و گفته که «اگر کشوری بدون برنامه، عضو پیمان‌های بین‌المللی شود و نقشه راه تجاری و راهبرد اقتصادی نداشته باشد، عضویت در این پیمان‌ها برای آن کشور نه تنها عایدی نخواهد داشت بلکه می‌تواند مضراتی هم داشته باشد. از جمله اینکه ممکن است تفاهماتی که درباره تعرفه‌ها صورت می‌گیرد به ضرر کشورمان باشد.»
او برای نمونه به عضویت ایران در «سازمان اکو» اشاره کرده و گفته در سالیان سال ایران عضو سازمان اکو هستیم اما عضویت در این سازمان و پیمان برای کشورمان عایدی نداشته و نتوانستیم از ظرفیت‌های اکو استفاده کنیم.
اجلاس پیمان «بریکس» با دعوت از جمهوری اسلامی و پنج کشور دیگر برای پیوستن به پایان رسید
هرچند تحلیلگران نزدیک به جریان دولت و مخالف مذاکره با آمریکا معتقدند «بریکس» می‌تواند تحریم‌های ایالات متحده را بی‌اثر کند اما وحید شقاقی شهری با بیان اینکه «برآوردها نشان می‌دهد که اقتصاد آمریکا در دهه فعلی همچنان از اقتصادهای برتر دنیا خواهد بود» گفته که «تا زمانی که دلار ارز جهان‌روا و اقتصاد آمریکا اقتصاد برتر است، سایر کشورها و شرکت‌های مطرح در جهان به دلیل ترس از دست دادن بازار آمریکا همچنان از سیاست‌های آمریکا تبعیت می‌کنند.»
با اینهمه تبلیغات حکومتی با ماهیت «خبردرمانی» که پیشتر درباره مسائلی چون آزادسازی پولهای بلوکه شده انجام شده، ادامه دارد.
برای نمونه احمد صالحی تحلیلگر مسائل اقتصادی نزدیک به حکومت مدعی شده که «عضویت ایران در بریکس منجر به توسعه روابط و تعامل جدی در سطوح کارشناسی بین ایران و کشورهای عضو از جمله روسیه، هند، چین، عربستان و آفریقای جنوبی می‌شود.»
این کارشناس گفته که «این تعامل منجر به توسعه تجارت، زیرساخت‌ها، فروش و تأمین کالاهای اساسی بین کشورهای عضو می‌شود و می‌توانند اقدام به تهاتر کالاها کنند زیرساخت‌های پرداختی و لجستیکی باید فراهم شود. در این گروه توافق سیاسی صورت گرفته است و باید در لایحه‌های میانی هم زیرساخت‌هایی از جمله پرداخت، لجستیکی، نمایشگاه و فروش کالاها صورت بگیرد.»
ابراهیم عزیزی نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی هم گفته که «اولین پیام حضور ایران در بریکس، شکست پروژه منزوی‌سازی ایران است.»
او بدون اشاره به اینکه انزوای ایران طی چهار دهه گذشته به دلیل نگاه ایدئولوژیک جمهوری اسلامی رخ داده، گفته که «سال‌هاست که آمریکا و هم‌پیمانانش به دنبال منزوی‌سازی ایران هستند، اما جمهوری اسلامی با تقویت تعاملات خود و حضور در سازمان‌های منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای پروژه انزوای سازی ایران را ناکام گذاشت.»
ابراهیم عزیزی افزوده که «پیوستن ایران به بریکس به معنای شکست پروژه اقتصاد تک‌قطبی یک جانبه‌گرایی با محوریت آمریکایی‌هاست؛ چون با پیوستن ایران و تقویت بریکس شاهد خارج کردن اقتصاد دنیا از چنگال آمریکا و هم‌پیمانش هستیم.»
تبلیغات درباره بریکس تا خطبه‌های نماز جمعه نیز کشیده شده بطوری که حتا احمد علم‌الهدی امام جمعه مشهد هم روز جمعه دهم شهریورماه در هذیانات خود گفته «با عضویت ایران در بریکس، تحریم آمریکا دیگر قوتش را از دست داده است!»
امام جمعه مشهد ادعا کرده است که «وقتی در دو جریان قوی اقتصادی جهانی یعنی «شانگهای» و «بریکس» عضو شدیم و پیمان بستیم، دیگر تحریم آمریکا در اقتصاد ما نقشی ندارد!»
ابراهیم رئیسی نیز پنجشنبه نهم شهریورماه، در نشست با علما و نخبگان اهل تسنن سراسر کشور گفته «نظم جدید جهانی با افول قدرت آمریکا در حال رقم خوردن است و ائتلاف‌های منطقه‌ای مثل شانگهای در برابر قدرت آمریکا در حال قدرت گرفتن است. امروز ابتکار عمل در دست مجاهدین فلسطینی است. جریان مقاومت جریان پیروز است و کسانی که سخن سازش می‌کردند دیگر از سازش نمی‌گویند. امروز در ادبیات مستکبرین حمله به ایران حذف شده زیرا ایران قدرتمند شده است.»
