کمتر از دو هفته پس از آنکه وزیر دفاع جمهوری اسلامی مدعی شد «تحریمهای تسلیحاتی ایران مهرماه تمام میشود» فرانسه، انگلیس و آلمان اعلام کردند که به دلیل «عدم پایبندی جمهوری اسلامی به تعهداتش در توافق هستهای» این تحریمها حفظ خواهد شد.
وزارت خارجه بریتانیا روز ۱۴ سپتامبر (۲۳ شهریور) با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ناقض برجام است اعلام کرد در هماهنگی با فرانسه و آلمان برای حفظ تحریمهای موشکی و پهپادی علیه جمهوری اسلامی، آن را تبدیل به «قانون» میکند.
به این ترتیب تحریمها علیه جمهوری اسلامی، از جمله تحریمهای موشکی که اواسط ماه اکتبر (مهرماه) قرار بود تاریخ انقضاء آن فرا برسد، همچنان تداوم خواهد داشت.
طبق این تحریمها تولید موشکهای بالستیک با قابلیت حمل کلاهک هستهای و همچنین خرید انواع پهپاد و موشک از ایران یا فروش آنها به ایران ممنوع است و هیچ کشوری اجازه انتقال تجهیزات یا فناوری ساخت آنها را به ایران ندارد.
روزنامه «گاردین» در حالی که جمهوری اسلامی مدتهاست مفاد برجام را زیر پا گذاشته با نگرانی مینویسد این اقدام ممکن است تهران را عصبانی کرده و ادامه برجام را با خطر روبرو کند!
علی شمخانی دبیر پیشین شورای عالی امنیت جمهوری اسلامی اواسط اردیبهشتماه در واکنش به تمدید احتمالی تحریمهای تسلیحاتی تهدید کرده بود در صورت تداوم این تحریمها «پیکر کمجان برجام به مرگ ابدی» خواهد رفت.
پیکر کم جان #برجام با دور زدن قطعنامه ۲۲۳۱ و تداوم غیرقانونی #تحریم_تسلیحاتی_ایران به مرگ ابدی خواهد رفت. ویروس تحریم، ابزار کاخ سفید برای بقای هژمونی رو به افول #آمریکا است. #اروپا کدام سو ایستاده؛ «حفظ آبرو و تقویت چندجانبهگرایی» یا «پذیرش مجدد تحقیر و کمک به یکجانبهگرایی»؟
— علی شمخانی (@alishamkhani_ir) May 2, 2020
مجتبی ذوالنوری رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز گفته بود اگر این تحریمها لغو نشود ایران گزینههای زیادی دارد که در صورت بدعهدی طرفین غربی میتواند آنها را پیش ببرد. وی گفته بود یکی از این گزینهها خروج ایران از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) است. تهدیدی که بیست سال است تکرار میشود.
سه قدرت اروپایی اعلام کردند عدم لغو تحریمهای تسلیحاتی جمهوری اسلامی ناقض بند «غروب» در برجام نیست، زیرا این توافق دارای مکانیسمهایی برای هرگونه اختلاف در مورد این است که آیا یک طرف توافق را نقض کرده یا نه.
با اینهمه سه کشور در بیانیه خود اعلام کردند «تعهد ما به یافتن راه حل دیپلماتیک همچنان باقیست. این تصمیم به معنای اعمال تحریمهای بیشتر یا فعال کردن مکانیسم ماشه نیست. ما آمادهایم در صورتی که ایران بطور کامل تمامی تعهدات برجامی خود را اعمال کند، از تصمیم خود بازگردیم.»
منابع وابسته به اتحادیه اروپا میگویند تمدید تحریمهای جمهوری اسلامی سه دلیل عمده دارد: استفاده روسیه از پهپادهای ساخت جمهوری اسلامی در جنگ علیه اوکراین؛ احتمال انتقال موشکهای بالستیک ایران به روسیه و محروم کردن ایران از مزایای توافق اتمی زیرا جمهوری اسلامی برجام را نقض کرده است.
امیرعلی حاجیزاده: یک موشکِ خرمشهر به ۸۰ هدف برخورد میکند!
امیرعلی حاجیزاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مدعی شده هر موشک «خرمشهر» (خیبر۴) میتواند به ۸۰ هدف دشمن اصابت کند.
وی توضیح داده «اگر ۱۰۰ فروند موشک شلیک کنیم این موشکها در سرزمین دشمن تبدیل به… pic.twitter.com/J7LRlcPPIW— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) May 30, 2023
از سوی دیگر، جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگکننده مذاکرات وین که برای زنده کردن برجام هر چه در توان داشت انجام داده، در بیانیهای اعلام کرد که انگلیس، آلمان و فرانسه به اطلاع اتحادیه اروپا رساندهاند که خواستار حفظ تحریمهای موشکهای بالستیک علیه ایران هستند.
ذخایر اورانیوم غنی شده ایران ۱۸ برابر محدودیتهای تعیین شده در برجام است و صدها سانتریفیوژ پیشرفته برخلاف محدودیتهای برجام در سایتهای مختلف در ایران فعال هستند. اگرچه طبق گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی تولید اورانیوم ۶۰ درصدی در ایران از ماهی ۹ کیلوگرم به ماهی ۳ کیلوگرم کاهش پیدا کرده اما طبق گزارش رافائل گروسی ایران مواد کافی برای ساخت ۱۰ بمب اتم را دارد.
پیشتر نیز سه کشور اروپایی به دلیل عدم همکاری جمهوری اسلامی با آژانس بیانیهای صادر کرده بودند.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در واکنش به بیانیه غربیها گفته بود «جمهوری اسلامی پاسخ و واکنش متناسب را در اولین فرصت به حرکت سیاسی سه کشور اروپایی نشان خواهد داد و این پاسخ به مدیرکل آژانس اطلاع رسانی خواهد شد و بیتردید، اعمال فشار سیاسی علیه ایران در شورای حکام آژانس نتیجه معکوس دارد.»