حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی که پس از بازگشت ابراهیم رئیسی از نشست مجمع عمومی سازمان ملل همچنان در نیویورک است، شنبه ۳۱ شهریور در یک مصاحبه گفت، «اگر آمریکا نیت واقعی خود را نشان دهد رسیدن به توافق دور از دسترس نیست.»
این اظهارات امیرعبداللهیان در حاشیه نشست سه‌جانبه با وزیر خارجه روسیه و ترکیه در مورد پیگیری «مذاکرات آستانه» (درباره وضعیت سوریه) بود که با چند گزارش در مورد گفتگوهای غیرمستقیم مقامات جمهوری اسلامی و آمریکایی‌ها در نیویورک به واسطه دیپلمات‌های قطر و عمان همزمان شد.
با اینهمه ساعاتی بعد وی تغییر موضع داد و در نشستی با شرکت شماری از مقامات و سفرای کشورهای آسیایی گفت، «دولت آمریکا حتا همزمان با اجرای توافق برای تبادل زندانیان دست به اقدامات غیرسازنده تحریمی علیه ایران زد و نشان داد حاضر به اصلاح رفتارهای غلط و ناکارآمد گذشته خود نیست.»
آنطور که وبسایت روزنامه «همشهری» نوشت «در این نشست تعدادی از شرکت کنندگان آمریکایی درخواست مذاکرات مستقیم تهران و واشنگتن را مطرح کردند!»
تغییر موضع امیرعبداللهیان با انتشار خبرهای ملاقات وی با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه همزمان شد.
🔽 دیدار امیرعبداللهیان با سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه #روسیه
امیرعبداللهیان با اشاره به روند مثبت همکاری های دو کشور در حوزه های دوجانبه و نیز مشورت و همکاری در سازمان‌های بین المللی، بر لزوم تکمیل روند آماده سازی سند همکاری های جامع بلندمدت میان دو کشور تاکید کرد. pic.twitter.com/yP8owC2L0H
— 🇮🇷 وزارت امور خارجه (@IRIMFA) September 23, 2023
مشخص نیست در این چند ساعات چه گذشت که باعث تغییر موضع وزیر خارجه جمهوری اسلامی شد اما حشمت‌الله فلاحت‌پیشه رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملّی مجلس شورای اسلامی در یک مصاحبه تأکید کرد که «در میان دولت های بعد از انقلاب هیچ دولتی به اندازه دولت رئیسی از کارت سبز مذاکره با آمریکا برخوردار نبوده است.»
ابراهیم رئیسی چند ماه پیش از سفر به نیویورک گفته بود اگر آمریکا تحریم‌ها را بردارد امکان مذاکره مستقیم بین طرفین وجود دارد.
فلاحت‌پیشه توضیح داد که رئیسی در حاشیه نشست سازمان ملل داد اعلام کرد که «امکان مذاکره غیرمستقیم با آمریکا را داریم اما تنها پاسخی که گرفت، اتهامات سه گانه‌ای بود که بایدن به ایران داد». او افزود: «بطور طبیعی آمریکایی‌ها اسم مذاکره را می‌آورند اما باید ببینیم درباره موضوع مذاکرات چه دستور کاری صورت می‌گیرد.»
با وجود معامله دولت بایدن و جمهوری اسلامی بر سر آزادی گروگان‌ها در ازای آزادسازی ۶ میلیارد دلار از پول‌های بلوکه شده ایران همچنان فهرستی از اختلافات عمیق میان تهران و واشنگتن وجود دارد که بخشی از آنها غیرقابل حل به نظر می‌رسد.
آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا درباره تصمیم رژیم ایران برای اخراج برخی از بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت ایران علاقه‌ای به ایفای نقشی مسئولانه در برنامه هسته‌ای خود ندارد. آژانس اتمی نیز اخراج بازرسان خود از ایران را محکوم کرده است.
علی خامنه‌ای: می‌خواهند جمهوری اسلامی را از بین ببرند
در سالگرد خیزش ضدحکومتی علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی روز چهارشنبه ۲۹ شهریور در دیدار با فرماندهان نیروهای مسلح به مناسبت سالگرد دفاع در برابر حمله عراق در دوران صدام حسین گفته مسئله دشمن جمهوری اسلامی است و می‌خواهند آن را… pic.twitter.com/h88onT7wPM
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 20, 2023
اما واقعیت این است که مذاکرات اتمی میان جمهوری اسلامی و آمریکا و حتا مذاکرات بر سر مسائل منطقه‌ای بطور پیدا و پنهان و با واسطه یا مستقیم در حال انجام است و آنچه علی خامنه‌ای را نگران می‌کند فراتر از مذاکره و «تفاهم» و «توافق» است چرا وی معتقد است دشمنان و در رأس آنها آمریکا به دنبال از بین بردن نظام جمهوری اسلامی هستند.
به نظر می‌رسید که دیپلمات‌های جمهوری اسلامی امیدوار بودند برای مذاکره با آمریکا در نیویورک از رهبر جمهوری اسلامی چراغ سبز بگیرند اما احتمالاً جریان‌های پرقدرت داخل نظام ترمز آن را کشیدند. در هر حال، عقب‌نشینی امیرعبداللهیان برای مذاکره با آمریکا، در کمتر از نصف روز، عادی نیست.
