فرامرز جاویدزاد زندانی دوتابعیتی ساکن کالیفرنیا که از اسفند ۱۴۰۰ در ایران توسط وزارت اطلاعات و با شکایت «ستاد اجرایی فرمان امام» بازداشت شده بود در پی عدم رسیدگی پزشکی در زندان اوین درگذشت.
فرامرز جاویدزاد زندانی کلیمی دوتابعیتی ایرانی- آمریکایی ۶۳ ساله که بیش از دو سال و نیم در زندان اوین زندانی بود پس از آنکه جمعه ۳۱ شهریور دچار خونریزی معده و اُفت شدید فشار خون شد، به دلیل عدم رسیدگی به موقع پزشکی جان خود را از دست داد.
خبرگزاری «هرانا»، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران «تعلل مسئولان زندان در اعزام وی به بیمارستان» را علت درگذشت این زندانی عنوان کرده است. روابط عمومی اداره کل زندان‌های استان تهران با «تکذیب» عدم رسیدگی پزشکی و با وجود ارائه توضیحات درباره وخامت حال این زندانی در زندان، خبرهای منتشر شده درباره علت درگذشت فرامرز جاویدزاد را «فضاسازی رسانه‌های معاند» خوانده است.
یک منبع آگاه از وضعیت فرامرز جاویدزاد به خبرگزاری «هرانا» گفته که «کارشکنی و تعلل مسئولان زندان برای رسیدگی پزشکی مکفی و به‌موقع در خصوص شرایط جسمانی این زندانی، علیرغم موافقت قاضی پرونده با اعزام آقای جاویدزاد به مراکز درمانی خارج از زندان صورت گرفت.»
در گزارش خبرگزاری «هرانا» تأگید شده که فرامرز جاویدزاد از بیماری‌های قلبی- عروقی، دیابت و خونریزی معده رنج می‌برد و در پی تشدید علائم بیماری، شامگاه جمعه ۳۱ شهریورماه به بهداری زندان منتقل و پس از مدتی کوتاه بدون رسیدگی پزشکی مناسب به بند عمومی زندان بازگردانده شد.
این گزارش درباره زمان و علت بازداشت فرامرز جاویدزاد توضیح داده که فرامرز جاویدزاد، شهروند یهودی ۶۳ ساله و زندانی دوتابعیتی ایرانی- آمریکایی محبوس در زندان اوین تا پیش از بازداشت در زمینه املاک در ایران فعالیت اقتصادی داشت. او که ساکن لس‌آنجلس بود در زمان حضور در ایران در اسفند ۱۴۰۰ با شکایت «ستاد اجرایی فرمان امام»، توسط ماموران وزارت اطلاعات بازداشت شد.
به گزارش «هرانا» این زندانی دوتابعیتی پس از تحمل حدود سه ماه سلول انفرادی، با پایان بازجویی ها از بازداشتگاه وزارت اطلاعات موسوم به بند ۲۰۹ زندان اوین، به بند عمومی زندان اوین منتقل شد. افرادی که او را در زندان مشاهده کرده‌اند به هرانا از وضعیت نامناسب جسمی- روحی وی از زمان بازداشت گفتند.
وبسایت بی‌بی‌سی فارسی نیز در گزارشی به نقل از یک منبع آگاه نوشته که «فشار خونش می‌رود روی شش، به بهداری زندان منتقل می‌شود و به او سرم می‌زنند. اما اجازه اعزام به بیمارستان داده نمی‌شود. این در حالی است که هماهنگ کرده بودند که به یکی از بیمارستان‌ها منتقل شود.»
این منبع افزوده که «پرستار می‌گوید خوابم گرفته و سرم را از دستش می‌کشند. صبح دوباره حالش بد می‌شود. او را می‌برند. اما رسیدگی نمی‌کنند. دو سه ساعت برای اعزام طول می‌کشد و در همین مدت فوت می‌کند».
روابط عمومی اداره کل زندان‌های استان تهران این خبر را «کذب» خوانده و در توضیحاتی ادعا کرده که این فرد متهم مالی بوده، به بیمارستان منتقل شده و پس از عمل جراحی «با اصرار و رضایت شخصی» از بیمارستان ترخیص و به زندان برگردانده شده است!
در متن منتشر شده از سوی روابط عمومی کل زندان‌های استان تهران آمده که «زندانی فرامرز جاویدزاد به اتهام مشارکت در انتقال مال غیر، مشارکت در تشکیل شبکه جعل و کلاه‌برداری، انتقال ۳ فقره مال غیر در حال تحمل کیفر در ندامتگاه اوین بود.»
در ادامه آمده که «نامبرده طی مدت حضور در زندان به دلیل سابقه بیماری در دستگاه گوارش ۵ نوبت به مراکز درمانی خارج از زندان اعزام شده است. همچنین برابر اطلاعات موجود در اسناد و پرونده پزشکی، زندانی یک نوبت در بیمارستان مورد عمل جراحی قرار گرفته که با اصرار و رضایت شخصی از بیمارستان ترخیص شده است.»
اداره کل زندان‌های استان تهران درباره علت درگذشت فرامرز جاویدزاد مدعی شده که «این زندانی روز اول مهر و پس از وخامت حال بلافاصله به بهداری منتقل و عملیات CPR با حضور پزشک و پرستار و عوامل اورژانس ۱۱۵ انجام شده است که متاسفانه با وجود تمام تلاش‌های صورت گرفته این زندانی فوت کرده است.»
با وجود نمونه‌های زیادی از زندانیان سیاسی و امنیتی که به طرز مشکوک و یا عدم رسیدگی به‌موقع پزشکی در زندان‌های جمهوری اسلامی جان خود را از دست داده‌اند اما اداره کل زندان‌های استان تهران مدعی شده که «رسیدگی به وضعیت درمانی تمامی زندانیان از حقوق تثبیت شده در تمامی مراکز تأمینی و تربیتی است که در مورد این زندانی با سن ۶۰ سال طی دو ماه تحمل کیفر ۵ نوبت اعزام به مراکز درمانی خارج از زندان علاوه بر رسیدگی‌های پزشکی داخل زندان ثبت شده است.»
یک سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده روز دوشنبه سوم مهرماه در واکنش به گزارش‌ها درباره جان باختن فرامرز جاویدزاد در زندان اوین به صدای آمریکا گفته که «ما از گزارش‌ها مبنی بر مرگ یک فرد در یکی از زندان‌های ایران مطلع هستیم و به دنبال اطلاعات تکمیلی هستیم. به دلیل ملاحظات حفظ حریم خصوصی، در حال حاضر هیچ اظهار نظر دیگری نمی‌کنیم.»
جواد روحی معترضی که به سه بار اعدام محکوم شده بود در زندان جان باخت
جان باختن زندانیان تحت بازداشت در زندان‌های جمهوری اسلامی پیش از این نیز بارها سابقه داشته و سازمان‌های حقوق بشری بین‌المللی نسبت به عدم رعایت حق درمان زندانیان در ایران هشدار داده‌اند.
در تازه‌ترین موارد نیز ماه گذشته و در نخستین ساعات بامداد روز پنجشنبه ۹ شهریور ۱۴۰۲ جواد روحی از شهروندان بازداشت شده در اعتراضات سال گذشته در نوشهر که پیشتر در دادگاه با اتهامات واهی آتش زدن قرآن و کیوسک نیروی انتظامی به «سه بار اعدام» محکوم شده بود، به طرز مشکوکی در زندان جان باخت.
مرکز رسانه قوه قضاییه بدون هیچ توضیحی مدعی شده که جواد روحی به دلیل نامشخص دچار تشنج شده و به کما رفته و پس از انتقال به بیمارستان «شهید بهشتی» نوشهر جان باخته است. یک روز بعد بهداری زندان نوشهر در اطلاعیه مدعی شد که جواد روحی قبلا و از چند سال پیش سابقه تشنج داشته و حتی به متادون مسموم شده بود.
در پی جان باختن این جوان کمیته مبارزه برای آزادی زندانیان سیاسی در بیانیه‌ای نوشت «بازداشت خودسرانه»، «نگهداری در انفرادی»، «شکنجه‌های روحی و جسمی»، «تحت فشار گذاشتن برای اعترافات اجباری» و «شکنجه دارویی» جواد روحی به مثابه «جنایت علیه بشریت» می‌باشد. کشته شدن جواد روحی پایمال کردن حقوق بشر و شهروندی است که نماینده حکومتش قصد شرکت در نشست سازمان ملل را دارد.
کمیته مبارزه برای آزادی زندانیان سیاسی با محکوم کردن و فاجعه دانستن مرگ جواد روحی نوشته بود که سیاست و عملکرد جمهوری اسلامی عامل اصلی تمام جنایات طی چهار دهه گذشته در قبال سلامت و امنیت جان زندانی سیاسی است و خواستار تحقیقات مستقل بین‌المللی و جوابگویی مسئولین زندان و قوه قضاییه به خانواده جواد روحی و جامعه شد.
سازمان عفو بین‌الملل فروردین ۱۴۰۱ در گزارشی فهرستی از ۹۶ زندانی در ایران ارائه کرد که در ۱۲ سال گذشته بر اثر «ممانعت عمدی» از دسترسی به مراقبت‌های پزشکی جان خود را از دست داده‌اند. این فهرست شامل اسامی و پرونده مرگ ۹۲ مرد و چهار زن است که در ۱۸ استان مختلف و ۳۰ زندان در سراسر ایران جان باخته‌اند.
