با گذشت دو روز از سالگرد جمعه خونین زاهدان، جوّ امنیتی و بازداشت شهروندان در استان سیستان و بلوچستان ادامه دارد. گزارش منابع حقوق بشری از بازداشت ۲۱۶ تن از جمله ۳۲ نوجوان طی سه روز گذشته در شهر زاهدان خبر می‌دهند.
جوّ امنیتی حاکم بر استان سیستان و بلوچستان با گذشت دو روز از سالگرد «جمعه خونین زاهدان» همچنان پابرجاست. نیروهای امنیتی و ضد شورش حضور پررنگی در شهر دارند و شمار زیادی از شهروندان به ویژه در شهر زاهدان بازداشت شده‌اند.
وبسایت «حال وش» که اخبار سیستان و بلوچستان را پوشش می‌دهد، شامگاه یکشنبه ۹ مهر، اعلام کرد نیروهای سرکوبگر ظرف مدت سه روز، از ۷ تا ۹ مهرماه ۱۴۰۲، دست‌کم ۲۱۶ نفر را در شهرهای زاهدان، خاش، میرجاوه و چابهار دستگیر کرده‌اند.
وبسایت «حال وش» اسامی ۱۱۰ نفر از بازداشت‌شدگان را که هویت آنها مشخص شده منتشر کرده و نوشته که از هویت سایر شهروندان بازداشت شده تا لحظه تنظیم گزارش اطلاعی در دسترس نیست.
این گزارش افزوده که پس از احراز هویت بازداشت‌شدگان مشخص شده که دست‌کم ۳۲ کودک زیر ۱۸ سال نیز بازداشت شده‌اند: «از ۱۱۰ نفر احراز هویت شده از مجموع دست‌کم ۲۱۶ بازداشتی دو روز گذشته تعداد ۳۲ تن کودکان زیر ۱۸ سال می‌باشند که با خشونت و ضرب و شتم به صورت فله‌ای بازداشت و از وضعیت آنان اطلاعی در دست نیست.»
بین کهرازهی ۱۳ ساله، زبیر نوتیزهی ۱۷ ساله، حامد براهویی حدودا ۱۷ ساله، بنیامین ملازهی ۱۴ ساله، دانیال ملازهی ۱۶ ساله، متین ریگی ۱۵ ساله، الیاس پهلوانی ۱۵ ساله، آصف کردی ۱۵ ساله، صادق شاهوزهی ۱۴ ساله و سعید شه‌بخش ۱۴ ساله از جمله کودکانی هستند که نام آنها در این گزارش آمده است.
«حال وش» همچنین در گزارش دیگری خبر داده که در روزهای گذشته، دست‌کم ۲۰ تن از فعالان مدنی اهل سنت در شهرهای بندرعباس، عوض، بستک، خور، بندر خمیر، پدل، لافت و سوزا در جزیره قشم، در یورش نیروهای امنیتی به خانه‌هایشان بازداشت شدند. به گفته عبدالله عارف، فعال مدنی ایرانی بلوچ، از وضعیت این ناپدیدشدگان اجباری هیچ خبری در دست نیست.
نادر سفاری از شهر لافت در جزیره قشم، فیصل بازماندگان از خمیر، صالح تاز از سوزا در جزیره قشم، مهرداد (محمد) درواع از پدل، شایان زارع از اوز، محمد کاشفی از خور و کمال کشاورز از خور از جمله فعالان مدنی اهل سنت هستند که در روزهای گذشته بازداشت شدند.
خبرگزاری «هرانا» گزارش داده که مهدی خداشناس ۲۴ ساله از کارکنان مسجد مکی و ساکن زاهدان روز گذشته، یکشنبه نهم مهرماه، توسط نیروهای اداره اطلاعات و بدون ارائه حکم قضایی بازداشت شد.
همچنین رسانه‌های حکومتی و نهادهای امنیتی با انتشار خبرهایی درباره کشف و ضبط ادواتی متعلق به سرویس‌های جاسوسی و خرابکاران، تلاش دارند جوّ امنیتی حاکم بر سیستان و بلوچستان و سرکوب شهروندان را توجیه کنند.
در همین رابطه خبرگزاری «فارس» وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گزارش داده که تجهیزات ارتباطی و استارلینک یک سرویس جاسوسی که قرار بود در زاهدان در اختیار برخی عوامل این سرویس قرار بگیرد، توسط دستگاه امنیتی ضبط شد و ۵ نفر در این رابطه بازداشت شدند.
در این گزارش با ادعای اینکه «این تجهیزات مربوط به سرویس جاسوسی «N S A» ایالات متحده آمریکا است» آمده که «سرویس مذکور چند روز پیش از هشتم مهرماه، اقدام به ارسال تجهیزات ارتباطی و استارلینک، برای یک جریان خاص در زاهدان کرده بود اما این محموله مهم ارتباطی توسط دستگاه‌های امنیتی کشور، کشف و ۵ نفر از عوامل موثر دریافت کننده و بهره‌بردار این تجهیزات در زاهدان بازداشت شدند.»
خبرگزاری «فارس» در گزارش دیگری با عنوان «شکست پروژه ضدامنیتی موسوم به «جمعه خونین» در زاهدان» به نقل از یک منبع آگاه نوشته در این «پروژه ضدامنیتی» قرار بوده که «در روزهای گذشته ترور چند مولوی مطرح اهل سنت به صورت زنجیره‌ای اتفاق افتاده و شهر زاهدان و برخی دیگر از مناطق سیستان و بلوچستان در آستانه حادثه هشت مهر زاهدان در اوج احساسات و ابهام قرار بگیرد.»
در ادامه ادعاهای خبرگزاری «فارس» آمده که «بر اساس این طرح ضدامنیتی که با تمرکز ویژه چند سرویس اطلاعاتی در حال پیگیری بود، قرار بود پس از عملیات ترور برخی مولوی‌های سرشناس، در مرحله دوم عوامل گروه‌های تروریستی در پوشش اعتراضات در سطح برخی شهرهای سیستان و بلوچستان پس از برگزاری نماز جمعه اهل سنت در تاریخ هفتم مهر پخش شده و دست به کشته‌سازی وسیع از میان مردم شیعه و سنی بزنند.»
منبع آگاه مورد ادعای خبرگزاری «فارس» گفته که «پس از اجرای آشوب خیابانی و کشته‌سازی در مرحله بعدی نیز گام سوم یعنی موضوع اعتصاب بازار در برخی شهرهای سیستان و بلوچستان اتفاق افتاده و پروژه جمعه یک بحران سیاسی و اجتماعی نیز خلق کند.»
تلاش نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی برای توجیه سرکوب شدید روزهای گذشته شهروندان در استان سیستان و بلوچستان و در سالگرد «جمعه خونین زاهدان» در حالیست که پروژه‌های خبری از این دست اصلا افکار عمومی در ایران را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. به همین دلیل است که در روزهای گذشته شهروندان ایرانی در شبکه‌های اجتماعی بارها یاد جانباختگان «جمعه خونین زاهدان» را گرامی داشته و نسبت به سرکوب مردم در استان سیستان و بلوچستان در روزهای گذشته اعلام انزجار کردند.
«جمعه خونین زاهدان» تکرار شد؛ تیراندازی مأموران و مجروح شدن دست‌کم ۲۳ شهروند
هشتم مهرماه سال گذشته و دو هفته پس از آغاز خیزش ملی مردم که با قتل حکومتی مهسا امینی آغاز شد، نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی از داخل یک کلانتری در زاهدان به تجمع اعتراضی مردم این شهر بعد از نماز جمعه و در اعتراض به «تجاوز یک فرمانده پلیس به یک دختر نوجوان» تیراندازی کردند.
در این تیراندازی، بیش از ۹۰ نفر از معترضان کشته شدند و سازمان عفو بین‌الملل این واقعه را مرگبارترین کشتار از زمان آغاز اعتراضات مردمی پس از کشته شدن مهسا امینی خواند. مردم از این روز به عنوان «جمعه خونین زاهدان» یاد می‌کنند.
امسال نیز در سالگرد این اعتراضات، سرکوب دیگری از سوی جمهوری اسلامی در زاهدان و چند شهر دیگر استان سیستان و بلوچستان از جمله خاش و چابهار رقم خورد.
گزارش‌هایی که منابع محلی در روز جمعه هفتم مهرماه منتشر می‌کردند بیانگر برقراری جوّی شبیه حکومت نظامی در سطح شهر بود. شمار زیادی از مأموران امنیتی و ضدشورش با ادوات و ماشین‌های ضد شورش در سطح شهر مستقر شده بودند. خیابان‌های منتهی به مسجد مکی توسط مأموران بسته شده بود و تنها افرادی که کارت هویتی خود را نشان می‌داند، بدون اتومبیل، اجازه عبور و مرور در این خیابان‌ها را داشتند.
همچنین در اطراف مسجد مکی که محل برگزاری نماز جمعه اهل سنت به امامت مولوی عبدالحمید است و یک سال پیش در هشتم مهرماه کشتار خونینی توسط جمهوری اسلامی در اطراف آن اتفاق افتاد، مملو از نیروهای امنیتی و انتظامی بود. مأموران جمهوری اسلامی با محاصره مسجد تلاش می‌کردند جمعیتی کنترل شده به این مسجد وارد شود.
با اینهمه مردم پس از برگزاری نماز جمعه شهروندان اقدام به تظاهرات کردند و شعارهایی علیه جمهوری اسلامی و به یاد جانباختگان «جمعه خونین زاهدان» سر دادند.
«برادر شهیدم خونت رو پس می‌گیرم»، «تجاوز، جنایت، مرگ بر این ولایت»، «بسیجی سپاهی، داعش ما شمایین»، «مرگ بر خامنه‌ای» و «مرگ بر بسیجی» از جمله شعارهای مردم در تظاهرات امروز هفتم مهر ۱۴۰۲ بود. آنها همچنین پلاکاردهایی از تصاویر جانباختگان «جمعه خونین زاهدان» در دست داشتند.
در همان روز «نت بلاکس» در حساب شبکه ایکس خود اعلام کرد اینترنت زاهدان روز جمعه در سالگرد «جمعه خونین» به شدت دچار اختلال شد و مقامات جمهوری اسلامی بطور سازمانیافته و هدفمند از قطع اینترنت برای مقابله با اعتراض‌های ضدحکومتی در سیستان و بلوچستان استفاده می‌کنند.
گزارش‌های دیگری از تظاهرات و تجمع مردم در دو شهر خاش و تفتان در سیستان و بلوچستان به مناسبت «جمعه خونین زاهدان» منتشر شد.
جمهوری اسلامی بدون اعلام «حکومت نظامی» در عمل با استقرار گشت‌های بازرسی و تعداد زیادی مأمور در خیابان‌ها و معابر عمومی فضای امنیتی هراسباری را بر زاهدان حاکم کرده بود. همچنین برخی خیابان‌های شهر نیز با اتوبوس یا توسط نیروهای نظامی مسدود شده بودند تا اتومبیل‌ها امکان عبور از آنها را نداشته باشند.
نیروهای امنیتی و نظامی به سوی معترضان هجوم برده و ده‌ها شهروند را با شلیک مستقیم گلوله زخمی کردند و ده‌ها تن دیگر نیز بازداشت شدند. اعتراضات مردم تا روز بعد، شنبه هشتم مهرماه، ادامه یافته وهمچنان جوّی ملتهب و امنیتی بر شهر زاهدان حکمفرما است.
