در ادامه موج مهاجرت نیروی انسانی از ایران، یک پزشک و نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی با ارائه آمار جدیدی از مهاجرت سالانه ۱۰ هزار کادر پزشکی از کشور خبر داده است.
عوض حیدرپور متخصص بیهوشی و استاد دانشگاه در گفتگو با وبسایت «خبرآنلاین» با ارائه آمار ۱۰ هزار نفری از مهاجرت کادر پزشکی از کشور در هر سال گفته «عدد و رقم‌های مهاجرت وحشتناک است، ما هر هفته که سراغ یکی از همکاران را می‌گیریم با خبر می‌شویم مهاجرت کرده است.»
این نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی گفته که «برای پزشکان پیامک ارسال می‌شود که اگر ۵۵ سال به بالا نداشته باشید به راحتی در آلمان پذیرش می‌شوید، پزشکی که ۵۵ سال سن داشته باشد تقریباً ۲۰ سال تجربه کار دارد، آن‌وقت با مهاجرت آنها یک تجربه این چنینی به راحتی گیر کشورهای دیگر می‌افتد.»
عوض حیدرپور با اعلام اینکه «بهترین نیروهای پیراپزشکی» با موج پزشکان دارند از کشور مهاجرت می‌کنند، افزوده است: «اگر جای وزیر بهداشت بودم و هر روز این تعداد پزشک مهاجرت می‌کرد استعفا می‌دادم. این دلیل را برای استعفا مطرح می‌کردم که شرایطی فراهم است که من نمی‌توانم استادان را در دانشگاه نگه دارم، حالا آقایان هرطور هست می‌خواهند پست و صندلی‌شان را نگه دارند.»
به گفته این استاد دانشگاه بخشی از دلایل مهاجرت پزشکان اشکالات و محدودیت‌هایی قانونی است. او گفته «ما قانونی به نام هیئت علمی تمام وقت جغرافیایی داریم، این قانون یعنی اینکه اگر کسی استاد دانشگاه شد از صبح تا آخر وقت باید در اختیار دانشگاه باشد و حق ندارد مطب داشته باشد یا اینکه خارج از مرکزی که در آنجا استخدام شده است کار کند، حتی بعضی مواقع آن‌قدر سختگیری می‌کنند که اجازه نمی‌دهند این پزشکان به دیگران نظر مشورتی بدهند؛ نمی‌شود به یک استاد دانشگاه گفت شما سی الی چهل سال حق نداری مطلب داشته باشی.»
بخش دیگری از مشکلات پزشکان از دید عوض حیدرپور به تعرفه‌های درآمدی آنها بر می‌گردد: «بعضی مواقع پزشکان درخصوص دستمزدشان استدلال می‌کنند که ما تکریم نمی‌شویم و به ما بی احترامی می‌شود، مثلاً حق ویزیت یک پزشک متخصص در مطب کمتر از تکنسینی است که برای تعمیر آبگرمکن به خانه فردی می‌رود، پزشکان در این وضعیت احساس می‌کنند مورد بی‌حرمتی قرار گرفته‌اند.»
«کاهش امید به آینده بخش درمان» از دیگر دلائل مطرح شده از سوی این متخصص درباره مهاجرت پزشکان است. او به ادعاهای دولت درباره تولید دارو و واقعیت موجود اشاره کرده و می‌گوید: «چند روز قبل رئیس جمهور مجدد اعلام کرد که ۹۵ درصد از داروهای مورد نیاز کشور، در داخل ساخته می‌شود، به‌نظرم ایشان با مفهوم ساخت دارو آشنا نیست، ما پودر داروها را در بشکه‌های ۱۰۰ کیلویی یا ۵۰ کیلویی وارد کشور می‌کنیم، بعد این‌جا آن را فرموله می‌کنیم، یعنی با آب و مواد نگهدارنده ترکیب می‌کنیم، به قرص که تبدیل شد بسته‌بندی می‌کنیم و می‌فروشیم، حا آیا ادعای این چنینی درست است؟»
او همچنین خطاب به وزیر بهداشت گفته که «وزیر بهداشت مدتی قبل گفت که کودکان زیر ۷ سال باید رایگان درمان شوند، آقای وزیر شما که این حرف را به صورت تبلیغاتی می‌گویید اگر فردا روزی یک کودک به دلیل نداشتن پول درمان نشد چه؟ این شکلی اعتمادسازی می‌کنیم؟ نکته مهم در این سخنان این است که مردم و جامعه پزشکی را نسبت به آینده بخش سلامت بی اعتماد کردند و بی اعتماد می‌کنند.»
مهاجرت نیروی متخصص در ایران از پزشک و مهندس تا کارگران ماهر و حرفه‌ای به سرعت در حال افزایش است و هشدارهای زیادی را در پی داشته است. مشکلات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ناامیدی افراد نسبت به زندگی خود و فرزندانشان در ایران از جمله انگیزه‌های اصلی مهاجرت است.
در این میان مهاجرت کادر درمان آماری تکاندهنده را به خود اختصاص داده است و بسیاری از کارشناسان معتقدند که این روند نظام درمان ایران را در آینده نزدیک با بحران‌هایی جدی روبرو کرده است. شهلا خسروی، مشاور وزیر بهداشت و درمان جمهوری اسلامی نوزدهم شهریورماه به خبرگزاری «ایسنا» گفته بود که «۱۲ هزار ماما» در بخش درمان و «۸ هزار ماما» نیز برای بخش بهداشتی نیاز است.
موج مهاجرت از ایران به استادان دانشگاه و مدیران رده‌بالای حوزه بهداشت و درمان رسید
رضا لاری‌پور سخنگوی سازمان نظام پزشکی ایران هم دوازدهم شهریورماه اظهار داشته بود که «مهاجرت جامعه پزشکی» نسبت به سال‌های قبل از کرونا «افزایش دو برابری» داشته و ایران اکنون به ۵ قاره جهان پزشک «صادر» می‌کند.
روزنامه «هم‌میهن» در شماره چهارم مهرماه در گزارشی به کشیده شدن موج مهاجرت از کشور که به استادان دانشگاه و مدیران حوزه بهداشت رسیده پرداخته است.
بر اساس این گزارش در موج برکناری اساتید باسابقه دانشگاه، استادان دانشگاه‌های علوم پزشکی هم در امان نمانده و برخی از آنها با وجود داشتن سوابق علمی قابل توجه در کشور یا با بازنشستگی‌های اجباری مواجه‌اند یا فضا برای ماندن‌شان مهیا نیست. از سوی دیگر مدیران برخی حوزه‌های پزشکی هم ماندن را به رفتن ترجیح داده‌اند.
این گزارش برای نمونه تأکید کرده که از مدیر اداره سلامت وزارت بهداشت تا مدیر گروه اپیدمیولوژی، مدیر مرکز کارآزمایی بالینی و مدیران مرکز تحقیق اعتیاد در برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی از ایران مهاجرت کرده‌اند.
بخش دیگری از این گزارش تأکید کرده که حمید سوری رئیس پیشین کمیته کشوری اپیدمیولوژی کووید ۱۹ و عضو پیشین هیئت علمی گروه اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی «بهشتی» نیز پس از ماه‌ها خانه‌نشینی، در نهایت مهاجرت کرده است.
محمد رئیس‌زاده رئیس کل سازمان نظام پزشکی نیز امرداد امسال با هشدار نسبت به مهاجرت جامعه پزشکی گفته بود که اُفت آموزش، نقش بزرگی در انهدام احترام به جامعه پزشکی داشت و بی‌شک یکی از دلایل این موج گسترده مهاجرت پزشکان در همین دو مورد، یعنی احترام اجتماعی و وضع اقتصادی، خلاصه می‌شود.
حسین آخانی یکی دیگر از اساتید دانشگاه تهران نیز به تازگی از مهاجرت ۵۰ عضو هیئت علمی در دانشگاه تهران خبر داده و گفته که «شرایط چندان مساعد نیست» و یک نمونه آن بودجه پژوهشی است که در حال حاضر این بودجه به اندازه «چند شب کار کردن در اسنپ» هم نیست.
حسین آخانی گفته که «اگر چه آمار رسمی وجود ندارد، ولی در دانشگاه تهران نزدیک به ۵۰ عضو هیئت علمی رفته‌اند و من خبر موثق دارم که چند برابر آنها در حال تدارک رفتن هستند. اعضای جوانتر هیئت علمی با حقوق ناچیز امکان تدوام زندگی و کار علمی ندارند و طبیعی است از این فرصتها بیشتر استفاده خواهند کرد. عملا هیچ فارغ التحصیلی از دانشگاه های معتبر خارجی تمایل به برگشت به ایران ندارد و اگر هم گاهی این اتفاق می‌افتد دلایل دیگری دارد.»
این استاد دانشگاه گفته شاید کلمه «خروج» اساتید توصیف بهتری از روندی باشد که در دانشگاه‌ها در جریان است و فقط شامل «اخراج» نیست و در برگیرنده مجموعه‌ای از اتفاقاتی است که منجر به اخراج رسمی (که اتفاقا بسیار کم است)، حذف اداری و گزینشی، اشغال کردن جایگاه‌های هیئت علمی با سهمیه‌ها، محدودیت امکان استخدام، بی‌عدالتی در دادن بودجه و امکانات بخصوص به افراد مستقل، عدم برخورد و حتی حمایت از برخی متقلبان و مقاله‌سازان علمی سال‌هاست باعث خروج و یا حذف و دلسردی بسیاری از استعدادها از دانشگاه‌ها شده است.
تداوم مهاجرت نخبگان و فرار نیروی کار از ایران؛ دولت می‌گوید «دیپلماسی بازار کار» است!
در این میان دولت مدعی است روند این مهاجرت ناشی از «دیپلماسی بازار کار» است که از سوی دولت سیزدهم در پیش گرفته شده است!
خبرگزاری «ایسنا» ماه گذشته در اینباره نوشته بود که «از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم «دیپلماسی بازار کار» فعال شده و در راستای استفاده از فرصت‌های شغلی موجود در بازار کار بین‌الملل، موضوع اعزام نیروی کار مازاد ایرانی به خارج از کشور به شکل ضابطه مند در دستور کار وزارت کار قرار گرفته است.»
پیشتر نیز خبری در رسانه‌های حکومتی مبنی بر توافق صولت مرتضوی، وزیر کار جمهوری اسلامی با ارمنستان برای اعزام ۱۰۰ هزار نیروی کارگر مورد نیاز این کشور از ایران منتشر شد. محمود کریمی بیرانوند معاون وزیر کار نیز اعلام کرده که قرار است سفارت ارمنستان در ایران فهرستی از مشاغل موردنیاز این کشور را اعلام کند و در سفری که به زودی وزیر کار ارمنستان به ایران دارد، تفاهم صورت گرفته بین دو کشور وارد فاز عملیاتی شود.
پیش از این نیز خبرهایی درباره توافق جمهوری اسلامی با کشورهای عراق، قطر و عمان برای اعزام نیروی کار منتشر شده بود. در هفته نخست شهریور امسال نیز خبرگزاری‌های داخلی از برگزاری نشست «هم‌اندیشی و هم افزایی به منظور فعال کردن مقوله اعزام نیروی کار به اروپا» با حضور مدیر کل غرب اروپا و مدیر کل دفتر توسعه نهادهای اشتغال و هدایت نیروی کار وزارت کار جمهوری اسلامی خبر داده بودند.
امید ملک مدیر کل دفتر توسعه نهادهای اشتغال و هدایت نیروی کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این نشست اعزام نیروی کار ساده، نیمه ماهر و ماهر مازاد ایرانی و بهره‌مندی از فرصت‌های شغلی موجود در بازار کار بین‌الملل را جزو برنامه‌های وزارت کار عنوان کرد.
پیشتر نیز محمود کریمی بیرانوند معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار از «فعال شدن دیپلماسی بازار کار به عنوان سیاست محوری دولت سیزدهم و وزارت کار» خبر داده و «صدور ۵۰۰ ویزای کار برای ایرانیان تا تیرماه امسال توسط کشور قطر» را از نتایج این دیپلماسی عنوان کرده بود.
