هنر همواره یکی بهترین راههای انتقال فکر، اندیشه و فرهنگ در جامعه است.
در طول اعتراضات سراسری پس از قتل حکومتی مهسا امینی هنرمندان گمنام بسیاری اغلب در داخل کشور تصاویر کشتهشدگان این اعتراضات، نمادها و آرمانهای آنان را با طراحی پوستر، ساخت سرود، موسیقی و ویدئوکلیپ، نقاشی و آثار تجسمی به تصویر کشیدند و این اعتراضات را در هنر اعتراضی به اشکال مختلف زنده نگاه داشتند.
از موسیقی و آواز و سرود تا خونین کردن در و دیوار کلاسهای درس و نقاشی و انیمیشن، این آثار مفاهیم اعتراضی را در کوتاه ترین شکل به مخاطب منتقل کردهاند.
ترانه معروف «برای» یکی از تاثیرگذارترین آثار هنری این اعتراضات است که شروین حاجیپور آن را با الهام از توییت های شهروندان ایرانی تنظیم و اجرا کرد. این ترانه به سرعت در سراسر جهان نیز پخش شد و به زبانهای مختلف و توسط گروههای متفاوت اجتماعی از دانشآموزان مدارس تا هنرمندان مشهور اجرا شد و در نهایت جایزه «گرمی» را در بهمن ۱۴۰۱ دریافت کرد.
بسیاری از هنرمندان و چهرههای فرهنگی که انتخاب کردند در کنار ایران و مردم باشند در طول این اعتراضات بارها تحت فشار قرار گرفته و زندانی شدند. از جمله هنرمند «برای» که به «جرم» همین آهنگ هفتم مهرماه ۱۴۰۱ دستگیر و پس از پنج روز با قرار وثیقه آزاد شد.
هنرمندانی چون توماج صالحی خواننده رپ اعتراضی و سامان یاسین (صیدی) رپر جوان کرمانشاهی دو هنرمندی هستند که از شروع جنبش آزادیخواهانه در کنار مردم ایستادند و همچنان در زندان اسیرند.
همچنین در روزهای نخست جنبش ملی ۴۰۱ شمار زیادی از چهرههای فرهنگی و بازیگران تئاتر و سینما در اعتراض به سرکوب مردم معترض با ارسال پیام در رسانههای اجتماعی و یا برداشتن حجاب اجباری از خیزش سراسری حمایت کردند. سرکوب و بازداشت این هنرمندان، واکنش برخی هنرمندان محافظهکار و عافیتطلب را نیز که سکوت کرده بودند برانگیخت.
حالا در نخستین سالگرد جنبش ملی ایرانیان، موج اخراج استادان دانشگاه نیز به مجموعهی سرکوبها اضافه شده و همزمان احضار و بازداشت هنرمندان، نویسندگان، دانشجویان و فعالان سیاسی و مدنی شدت گرفته است.
مهدی یراحی خواننده پاپ از جمله بازداشت شدگان اخیر است که به «جرم» اجرای ترانه «روسریتو» بازداشت شده است. این روزها زنان و دختران بسیاری با ترانهی وی، موها را پریشان کرده و میرقصند و ویدئوهای خود را در رسانههای اجتماعی پخش میکنند.
فشار بر هنرمندان و فرهنگیان و جامعه علمی و دانشگاهی ایران از سوی جمهوری اسلامی با این امید واهی صورت میگیرد که روز مهسا و سالگرد جنبش آزادیخواهانه و ملی ایرانیان پشت سر گذاشته شود و همه چیز «آرام» گیرد! غافل از اینکه آنچه در متن و بطن جامعهی ایران جریان دارد قصد ندارد تا رسیدن به هدف خود متوقف شود: برای ایران! برای آزادی!
تهیه و تنظیم از فرید خلیفی