استان سیستان و بلوچستان از روزهای گذشته بار دیگر با توفان گرد و خاک و هجوم ریزگردها روبرو شده است. بر اساس آخرین آمارهای رسمی طی دو روز گذشته دست‌کم ۵۱۱ به دلیل مشکلات تنفسی ناشی از ریزگرد به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند.
استان سیستان و بلوچستان تنها سه هفته پس از توفان گسترده ریزگرد در هفته آخر شهریور، بار دیگر با توفان گرد و خاک و هجوم ریزگرد روبرو شده است.
پنج شهرستان زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز کانون اصلی این توفان بوده و دست‌کم ۵۱۱ شهروند طی دو روز گذشته در این شهرستان‌ها به دلیل مشکلات تنفسی ناشی از ریزگرد به بیمارستان و مراکز درمانی مراجعه کردند.
مجید محبی مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان با ارائه آمار مراجعه شهروندان به بیمارستان در پی توفان روزهای شنبه و یکشنبه در این استان گفته که از این تعداد ۴۸۴ تن با دریافت درمان از بیمارستان‌ها مرخص شده‌اند اما دست‌کم ۲۷ نفر به دلیل شدت عوارض این پدیده همچنان در مراکز درمانی بستری بوده و تحت درمان قرار دارند.
پیشتر در هفته آخر شهریور امسال نیز در پی چند روز توفان گرد و خاک و ریزگرد در این استان حدود ۱۵۰۰ شهروند در این استان به بیمارستان منتقل شدند.
آمارها نشان می‌دهد از آخر امرداد تا اول مهرماه امسال و در یک بازه ۳۵ روزه، بیش از ۳ هزار و ۸۰۰ نفر در پی توفان شن و ریزگردها راهی بیمارستان‌ها شده‌اند. در ماه‌های تیر و امرداد نیز آمارهای مشابهی درباره مراجعه شهروندان در این استان به مراکز درمانی و به علت مشکلات تنفسی ناشی از ریزگردها منتشر شده است.
در همین رابطه محمد خلیلی رئیس اورژانس پیش بیمارستانی زابل شهریورماه امسال گفته بود که «مشکل تنفسی» دلیل اصلی مراجعه بیماران به مراکز درمانی در این منطقه است و پس از آن مشکلات قلبی و چشمی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
علی ملاشاهی رئیس اداره پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات هوای هواشناسی سیستان و بلوچستان روز جمعه ۲۱ مهر ۱۴۰۲ از وزش باد شدید با سرعت ۱۰۸ کیلومتر بر ساعت در شهرستان زابل خبر داد و گفت گرد و غبار حاصل از آن شعاع دید افقی را به ۲۰۰ متر کاهش داد.
علی ملاشاهی افزوده بود که در شهرستان زهک، بیشینه سرعت باد به ۷۶ کیلومتر در ساعت رسید و دید افقی را در ایستگاه هواشناسی تا ۲۰۰ متر کاهش داد، و غبار حاصل از طوفان منطقه سیستان دید افقی را در ایستگاه فرودگاهی زاهدان در شبانه روز گذشته به ۴۰۰ و در ایستگاه هواشناسی خاش به ۵۰۰ متر و در نصرت آباد به هزار و ۵۰۰ متر کاهش داده است.
بادهای ۱۲۰ روزه سیستان و بلوچستان از دو دهه پیش و به ویژه پس از خشک‌شدن تالاب هامون و شکل‌گیری کانون‌های جدید ریزگردها، به عاملی برای تشدید ریزگردها در محدوده شهرهای زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز و افزایش بیماری‌های قلبی و تنفسی، تبدیل شده است.
در همین حال تصاویری از شرایط دریاچه و تالاب هامون در استان سیستان و بلوچستان در اوایل مهرماه امسال منتشر شده که نشان می‌دهد این دریاچه و تالاب به بیابانی کویری تبدیل شده و سطح آن را شن و ریگ پوشانده است.
دریاچه هامون سومین دریاچه بزرگ کشور پس از خزر و ارومیه و هفتمین تالاب بین‌المللی جهان و یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست محیطی در ایران است که بستر آن کاملاً خشک شده و به کانون خیزش گرد و خاک در شرق کشور تبدیل شده است.
عدم دریافت حقابه رودخانه مرزی هیرمند از افغانستان طی سال‌های گذشته، و سیاست‌های نادرست مدیریت آب در سراسر کشور از جمله در استان سیستان و بلوچستان از اصلی‌ترین دلایل خشکی منابع آب این استان و تشدید ریزگردها در این استان ارزیابی می‌شود.
مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان ششم مهرماه اعلام کرد که بر اساس شاخص‌های هواشناسی ۹۲ درصد از مساحت سیستان و بلوچستان تحت تاثیر «خشکسالی» و «بی‌آبی» قرار دارد.
پدیده ریزگرد تنها یکی از آثار خشکسالی بر استان سیستان و بلوچستان است؛ کشاورزی و دامپروری در این استان به نابودی کشیده شده و روستاهای زیادی نیز از سکنه خالی شده است.
صداوسیمای جمهوری اسلامی به تازگی گزارش داده که شهرستان سیب وسوران داری ۹هزار هکتار زمین کشاورزی بود که براثر خشکسالی و دو هزار و ۵۰۰ هکتار زمین کشاورزی خشک شده و بیش از ده روستا تخلیه شده و ۵۰ چاه کشاورزی خشک شده و سطح آب‌های زیرزمینی از ۳۰ متری زمین در یک بازه زمانی به ۱۵۰ متر عمق رسیده است.
از بین رفتن کشاورزی و دامپروری از جمله عوامل تشدید بیکاری و فقر در این استان است. روستاییان به امید یافتن شغل و درآمد به حاشیه شهرهای این استان از جمله زاهدان مهاجرت کرده اما این شهرها ظرفیت اشتغالزایی برای این حجم از مهاجر را ندارد و در نتیجه پدیده‌یی حاشیه‌نشینی آمیخته با فقر در این شهرها رو به افزایش است.
خشکسالی و شکل‌گیری کانون‌های ریزگرد در سیستان و بلوچستان بر استان کرمان نیز اثر گذاشته و توفان گرد و غیار در این استان زندگی شهروندان را با مشکلاتی روبرو کرده است. بر اساس گزارش‌ها پدیده گرد و غبار از چهارشنبه هفته گذشته، ۱۹ مهرماه، در برخی مناطق استان کرمان آغاز شد و میزان غلظت آلایندگی آن در روز جمعه به بالاترین حد خود رسید. چنانکه به دلیل بروز گرد و غبار، فعالیت مدارس سیرجان صبح شنبه ۲۲ مهر با ۲ ساعت تاخیر آغاز شد. همچنین مدارس شهرستان جیرفت نیز تعطیل شد.
از سوی دیگر به دلیل کاهش شعاع دید ۲ پرواز فرودگاه بین‌المللی کرمان با تأخیر انجام شد. به گفته مدیرکل فرودگاه های استان کرمان، پرواز ایرباس ۳۱۰ شرکت هواپیمایی ماهان به شماره پرواز ۱۰۵۳ که مقرر بود ساعت ۲۳:۴۰ جمعه ۲۱ مهر از تهران به سمت کرمان پرواز کند، انجام نشد و ساعت ۹:۴۷ دقیقه صبح شنبه از فرودگاه مهرآباد به مقصد کرمان انجام شد.
