فرزاد یوشانلو – این برای نخستین بار نیست که تلاش‌های فدراسیون جهانی کاراته برای ورود به بازی‌های المپیک تابستانی با بن‌بست مواجه شده است. تلاش‌های کاراته در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۳ نیز در جلب نظر کمیته بین‌المللی المپیک برای ورود به این بازی‌ها بی‌نتیجه مانده بود.
با پیروزی توماس باخ در انتخابات ریاست کمیته بین‌المللی المپیک در سال ۲۰۱۵ تغییرات ملموسی در شیوه راهیابی آندسته از ورزش‌هایی که به بازی‌های المپیک راه پیدا نکرده‌اند داده شد و بر اساس آن کشور میزبان می‌تواند با تقبل هزینه‌ها، ورزش‌های مورد نظر خود را به کمیته بین‌المللی المپیک معرفی نماید تا در صورت موافقت این کمیته، رشته‌های مربوطه به عنوان ورزش مهمان به بازی‌ها دعوت شوند با این تفاوت که بر خلاف گذشته مدال‌های ورزشکاران ورزش‌های مهمان در جدول رده‌بندی محاسبه گردد.
میزبانی بازی‌های تابستان المپیک ۲۰۲۰ به کشور ژاپن سپرده شد. اگرچه اندکی بعد فاش شد که ژاپنی‌ها به لمین دیاک عضو هیئت مدیره کمیته بین‌المللی المپیک رشوه داده‌اند اما از بخت خوب کاراته، رایزنی‌های تاکاشی ساساگاوا سیاستمدار متمول حزب لیبرال دموکرات ژاپن که همزمان ریاست فدراسیون کاراته ژاپن را نیز بر عهده دارد موجب شد تا کاراته همراه با بیس‌بال، سافت‌بال، اسکیت بوردینگ، موج‌سواری و سنگ‌نوردی شانس حضور در المپیک را جشن بگیرد. اما این همه ماجرا نبود، چندی بعد کاراته حتا قبل از آنکه فرصت حضور در المپیک ۲۰۲۰ را داشته باشد در لیست ورزش‌های المپیک ۲۰۲۴ پاریس قرار نگرفت. حذف فدراسیون جهانی کاراته از بازی‌های ۲۰۲۴ پاریس از این حیث توجه بسیاری از تحلیلگران ورزش را به خود جلب نمود که دبلیو. کی. اف در زادگاهش فرانسه به المپیک پاریس راه داده نشده است.
مدیریت قهرآمیز آنتونیو اسپینوس و ویرانه‌ای که به وجود آورده است
آنتونیو اسپینوس رییس مادام‌العمر فدراسیون جهانی کاراته که در نوامبر امسال هفتاد و ششمین زادروزش را جشن می‌گیرد از سال ۱۹۹۸ همزمان با تصدی بر پست ریاست فدراسیون جهانی کاراته، ریاست فدراسیون کاراته اروپا را نیز همچنان بر عهده دارد. سیاست‌های او طی بیست و پنج سال ریاست‌اش بیش از اینکه به شکوفایی کاراته بیانجامد از مقبولیت این ورزش زیبا در بین اعضای کمیته بین‌المللی المپیک کاسته است. اساسنامه‌هایی که با اصرار او به دفعات تدوین و تصحیح شده نه تنها در جهت یکپارچگی کاراته تنظیم نشده بلکه اساسا با روح المپیک در ستیز است. اسپینوس بند ۲۱/۹ را در دو بند ۶/۳ و ۸/۲ به گونه‌ای بسط داد که شرکت یا همکاری داوران، ورزشکاران و اعضای فدراسیون‌های ملی دبلیو.کی.اف در مسابقاتی که از مقررات آن پیروی نمی‌کنند یا عضو آن نیستند منع شده‌اند. زبان آمرانه توام با تبعیض این دو بند از اساسنامه دنیای کاراته را به دو مجموعه دبلیو. کی. اف و غیر دبلیو. کی. اف تقسیم کرده و طبیعتا آندسته از ورزشکارانی که در مجموعه دبلیو. کی. اف نمی‌گنجند مجاز به شرکت در المپیک نیستند. همچنین بند ۵/۶ همین اساسنامه مشروعیت دادن به فدراسیون‌های ملی را منوط به تایید اعضای هیئت مدیره می‌کند در حالی که مطابق با آنچه در منشور المپیک آمده است اصل انتخابات آزاد در مشروعیت فدراسیون‌های ملی می‌بایست مورد توجه قرار بگیرد. در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ اسپینوس با استفاده از مفاد مندرج در همین بند رسمیت فدراسیون‌های ملی کشورهای لهستان، فیلیپین، سنگاپور، مونته‌نگرو، هندوستان و ایرلند را با اینکه زیر نظر کمیته‌های ملی کشور متبوع خود فعالیت می‌کردند ملغی کرد و با مشروعیت بخشیدن به فدراسیون‌های موازی عملا مخالفانش را از معادلات کاراته محو ساخت. البته اسنادی در دست است که نشان می‌دهد کمیته‌های ملی المپیک کشورهای ایرلند، سنگاپور و هندوستان مراتب ناخرسندی خود را از مداخله اسپینوس در انتخابات داخلی فدراسیون‌های ملی به IOC گزارش داده‌اند.
فساد در کاراته نهادینه شده است
در سال ۲۰۱۳ هنگامی که کمپین کاراته برای حضور در بازی‌های المپیک تابستانی به شکست انجامید جرج یرولمپوس دبیر وقت دبلیو.کی.اف پس از اینکه درخواست‌های مکررش از آنتونیو اسپینوس و مایک دینزدل برای رؤیت اسناد مالی و قراردادهای تجاری دبلیو.کی.اف راه به جایی نبرد در نامه‌ای سرگشاده مایک دینزدل مدیر مالی فدراسیون جهانی کاراته را خطاب قرار داد تا اسناد مالی این فدراسیون را در اختیار هیئت مدیره قرار بدهد. گرچه دور از انتظار نبود که اسپینوس واکنش نشان بدهد اما همدستی اعضای هیئت مدیره با اسپینوس در به زیر کشاندن یرولمپوس صرفا به این دلیل که خواستار رؤیت اسناد مالی دبلیو.کی.اف شده بود تعجب ناظران را برانگیخت. یرولمپوس با رای اکثریت هیئت مدیره از سمت خود کنار گذاشته شد و اسناد مالی و قراردادهای تجاری این فدراسیون هیچگاه در اختیار هیئت مدیره قرار نگرفت. بعدها دادگاه عالی ورزش رفتار هیئت مدیره دبلیو.کی.اف را محکوم و یرولمپوس را در سمت خود ابقا کرد اما در نوامبر ۲۰۱۴ کنگره دبلیو.کی.اف جورج یرلمپوس را عنصر نامطلوب شناخت و از فدراسیون جهانی اخراج کرد.
هفت سال بعد، با انتشار گزارش انجمن فدراسیون‌های بین‌المللی المپیک تابستانی ASOIF، بار دیگر نگاه ناظران به مدیریت غیرشفاف اسپینوس جلب شد. این گزارش که در ژوئن ۲۰۲۰ در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت نشان داد که فدراسیون جهانی کاراته از میان ۳۳ فدراسیون عضو تنها فدراسیونی است که از تشریح مکانیسم اداری و ارائه بیلان مالی خود اجتناب می‌کند.
در سال ۲۰۱۸، در روزهایی که اسپینوس موفقیت حضور در المپیک ۲۰۲۰ را غنیمت شمرده بود تا مخالفانش را یکی پس از دیگری از صحنه کنار بگذارد، خبر فساد جنسی استپان سلان، دبیر فدراسیون کاراته اروپا گرچه تا حد ممکن کنترل شده منتشر شد اما بسیاری را شگفت‌زده کرد. استپان سلان که همزمان هدایت فدراسیون کاراته کرواسی را بر عهده داشت چند سالی می‌شد که میزبان کمپ‌های آموزشی نوجوانان و جوانان دبلیو.کی.اف در کرواسی نیز بود. او می‌بایست در دادگاهی در زاگرب به جرم تجاوز جنسی که چهار مورد از آنها به رابطه جنسی با کودکان و نوجوانان در رده‌های سنی بین ۱۱ تا ۱۷ سال ارتباط پیدا می‌کرد، حاضر شود. دستگیری او موجب شد که اسپینوس داوور سیپک را جایگزین سلان کند.
در بین اتهامات مالی، اتهاماتی که در تونس، آلمان و فرانسه پای پلیس را به فدراسیون‌های ملی باز می‌کرد نیز خبرساز شده بود. بشار شریف رییس فدراسیون ملی کاراته تونس و مدیترانه در سال ۲۰۱۴، ولفگانگ ویگرت رییس فدراسیون ملی آلمان و نایب رییس فدراسیون جهانی کاراته در سال ۲۰۱۶ و فرانسیس دیدیر رییس فدراسیون کاراته ملی فرانسه و عضو هیئت مدیره فدراسیون جهانی در سال ۲۰۱۷ تحت بازجویی پلیس قرار گرفتند و به دادگاه احضار شدند.
میزان گسترش جغرافیایی دبلیو.کی.اف برای حضور در بازی‌های المپیک کافی نیست
گسترش جغرافیایی کاراته با دو مؤلفه جذب اسپانسر و پخش تلویزیونی ارتباط تنگاتنگ دارد. عدم شفافیت مالی دبلیو.کی.اف می‌تواند بزرگترین مانع در جذب اسپانسر باشد ضمن اینکه قوانین پیچیده و گاه سردرگمی داوران در نحوه قضاوت مسابقات از تعداد تماشاگران کاراته نیز کاسته است.
فدراسیون جهانی کاراته در بسیاری از کشورهای جهان از محبوبیت چشمگیری برخوردار نیست. آمار مسابقات جهانی ۲۰۱۸ مادرید که از بدو شکل‌گیری دبلیو.کی.اف به لحاظ تعداد شرکت‌کننده بالاترین رکورد مسابقات جهانی را به خود اختصاص داده نشان می‌دهد که میزان گسترش جغرافیایی کاراته کفاف حضور در بازی‌های المپیک را نمی‌دهد. در این دوره از مسابقات که در مادرید برگزار شد ۱۱۱۷ ورزشکار شرکت داشتند. از قاره آمریکا فقط ۲۱ کشور با مجموع ۱۷۴ ورزشکار شرکت کرده بودند که سهم برزیل یک مدال نقره و شیلی یک مدال برنز از ۶۴ مدال شد. باقی ۱۹ کشور از جمله ایالات متحده، کانادا و مکزیک بدون کسب مدال به کار خود پایان دادند. در این دوره ورزشکاران ۱۴۰ فدراسیون ملی برای کسب سهمیه المپیک رقابت کردند و این در حالی بود که ۱۲۹ کشور نتوانسته بودند در همه گرایش‌ها ورزشکار داشته باشند. تعداد ورزشکاران آفریقایی نیز در مسابقات جهانی مادرید از ۱۴۹ نفر تجاوز نکرد با این توضیح که ورزشکاران دوتابعیتی نیز که عمدتاً در بلژیک و فرانسه سکونت دارند با سهمیه قاره آفریقا به مادرید آمده بودند. از بین تیم‌های آفریقایی فقط سه کشور مصر، مراکش و الجزایر موفق به کسب مدال شدند. مصر سه برنز، مراکش دو و الجزایر یک برنز به دست آوردند.
مقام نخست به تیم ملی ژاپن رسید. ژاپنی‌ها در مادرید چهار مدال طلا کسب کردند. ایرانی‌ها با دو مدال طلا، یک نقره و چهار برنز دوم شدند و فرانسوی‌ها در جایگاه سوم قرار گرفتند.
*فرزاد یوشانلو مربی باشگاه کاراته چلسی لندن
