۲۶ مهرماه برابر با ۱۷ اکتبر روز جهانی «تروما» نامگذاری شده است. بروز یک آسیب بر اثر حادثه و ضربات و آسیب ناشی از یک واقعه نامعمول یا تصادفات در دسته تروما قرار می‌گیرد یعنی آسیب‌ها و ضربات جسمی و روحی که به دلیل عامل و حادثه خارجی بر بدن وارد می‌آید.
به تازگی سرپرست بیمارستان «شهدای هفتم تیر» تهران با اشاره به آمار بالای مرگ و میر ناشی از آسیب‌های روحی در ایران به خبرگزاری ایسنا گفت: «در سایر نقاط دنیا سهم سکته‌های مغزی و سرطان‌ها در مرگ و میر بالاتر است اما در کشور ما چنین نیست. تروما بیشتر در افراد جوان و مشغول به کار اتفاق می‌افتد و همین موضوع آسیب‌های بیشتری دارد.»
به گفته سرپرست این بیمارستان، میانگین سنی بروز ترومای ناشی از تصادفات در کشور بین ۳۰ تا ۴۰ سال برآورد می‌شود و در این بین مردان سهم بیشتری در آمارها دارند. وی با بیان اینکه بروز ترومای PTSD (روحی) در زنان بیشتر است، تصریح کرد: این نوع از تروما به راحتی قابل تشخیص نیست.
عبدالهادی دانشی در مورد وضعیت بروز حوادث منجر به ترومای جسمی در کشور اعلام کرد: «سال ۱۳۸۴ حدود ۲۵ هزار نفر در سال مرگ و میر ناشی از حوادث در کشور داشتیم که این آمار اکنون (سال ۱۴۰۱) تقریبا به ۱۷ هزار نفر رسیده است. کاهش آمار نیز به دلیل تلاش نیروی انتظامی و راهنمایی و رانندگی و آموزش مردم است. با وجود کاهش آمار اما باز هم باید کاری کنیم که این آمار کاهشی‌تر باشد.»
او در مورد وضعیت بروز معلولیت‌های ناشی از تروماهای ناشی از حوادث ترافیک توضیح داد: «معمولا سه تا چهار برابر آمار مرگ و میر ناشی از حوادث ترافیکی، افرادی هم دچار معلولیت می‌شوند؛ کسانی که به دلیل آسیب به دست و پا و یا ستون فقرات و… حتی نتوانند به کار قبلی خود ادامه دهند.»
در همین ارتباط کمال هادیانفر رئیس پلیس راهور فراجا با بیان اینکه ۴٢ درصد از فوتی‌های تصادفات در بیمارستان‌ها رخ می‌دهد، اعلام کرد: «چرا امکانات موجود در بیمارستان‌ها آنقدر کم است که نتوان تروما را تشخیص داد؟ طرف با طحال پاره به بیمارستان می‌رود اما چون بیمارستان‌ها ابزار تشخیص ندارند و فرد را مرخص می‌کنند، مصدوم یک ساعت بعد فوت می‌کند!»
سعید کریمی معاون درمان وزارت بهداشت در واکنش به اظهارات هادیانفر به وبسایت «حیات» گفت: «پلیس به علت عدم اطلاعات مورد نیاز پزشکی نباید در خصوص مسائل بهداشتی و درمانی اظهار کند، همانطور که ما در حوزه بهداشت و درمان در خصوص مباحث پلیسی اظهار نظر و تحلیل نمی‌کنیم. »
وی با اشاره به تناقض آمارهای پلیس درمورد مصدومان و فوتی‌های تصادفات تأکید کرد: «ما سالانه چیزی حدود ۶۰۰ الی ۷۰۰ هزار مصدوم ترافیکی داریم در صورتی که پلیس به علت عدم اطلاعات کافی این آمار را بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر اعلام می‌کند.»
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با اشاره به آمار بالای مرگ و میر ناشی از تروما و آسیب‌های روحی در ایران تاکید کرد: «ایران بعد از سیرالئون دومین کشور جهان از لحاظ میزان حوادث تروما است.»
در همین ارتباط ۶ سال پیش دکتر جواد حاجی میراسماعیل که در کنگره جامع کشوری مدیریت مصدومین ترومایی سخنرانی کرده بود ایران را یکی از کشور های بلاخیز در تروما دانست.
وی ۵۱ درصد جانباختگان کشور در سال ۹۵ را مربوط به افرادی دانسته بود که در صحنه پیش‌بیمارستانی و بیمارستانی جان خود را از دست داده‌اند و از سوی دیگر هم ۵۱ درصد جانباختگان حوادث ترافیکی در ایران بین سنین ۲۱ تا ۵۰ سال است.
به گفته وی براساس آمار پزشکی قانونی در سال ۹۴ بیش از۱۶هزار و ۵۰۰ نفر در حوادث ترافیکی جان خود را از دست داده بودند.
میراسماعیل با بیان اینکه ۵۷ تا ۶۰ درصد مرگ ناشی از حوادث جاده‌ای در ایران قبل از رسیدن به بیمارستان رخ می دهد متوسط سن قربانیان حوادث جاده‌ای را ۲۴ سال و تعداد معلولیت در سال را ۲۰۰ هزار مورد اعلام کرده بود.
وی با بیان اینکه سالانه هزاران مرگ و میلیون‌ها جراحت ناشی از تروماهای مختلف به وقوع می‌پیوندد، توضیح داده بود: «در ایران اگرچه بیماری‌های قلبی- عروقی، اولین عامل مرگ و میر هستند، اما بیشترین عمر از دست رفته در کشور ما در اثر تروماست، چون بیماری‌های قلبی– عروقی بیشتر در افراد مسن روی می‌دهند، ولی ابتلا به تروما معمولا در افراد جوان اتفاق می‌افتد.»
دکتر حاجی میراسماعیل با استناد به آمار پزشکی قانونی، نیمی از مرگ‌های غیرطبیعی را مربوط به حوادث ترافیکی دانسته و تاکید کرده بود: «در کشور ما مرگ‌های ناشی از حوادث به ترتیب به ترافیک، تروما و سقوط مربوط است و یکی از معضلات کشور ما آسیب‌های ناشی از سوانح رانندگی و تروما است.»
در آبان ماه ۱۳۹۳ نیز دبیر علمی قطب تروما و انجمن جامعه جراحان ایران ۳ عامل عمده مرگ و میر در ایران را سرطان، بیماری‌های قلبی و تروما اعلام کرده و گفته بود: «هر ۲۰ دقیقه یک نفر به علت تروما فوت می‌کند چرا که بنا به علت‌های دیگری همچون بعد مسافت، شلوغی خیابان‌ها، گاهی دو و نیم ساعت طول می‌کشد تا بیمار به بیمارستان برسد و چون معمولاً ۳۰ دقیقه اول بعد از تصادف برای تروما منطقه حیاتی محسوب می‌شود، بسیاری از حادثه‌دیدگان را از دست میدهیم.»
ترومای روحی در اغلب موارد به خودکشی ختم می‌شود.
جدیدترین آمارهای مرتبط با خودکشی در ایران همزمان با «روز جهانی سلامت روان» از افزایش ۱۰۸ درصدی خودکشی کامل (منجر به مرگ) در ایران طی ۱۵ سال گذشته حکایت داشت.
رئیس سازمان روانشناسی و مشاوره (دهم اکتبر) ۱۸ مهرماه، در روز «روز جهانی سلامت روان» و همزمان با هفته سلامت روان در ایران، از افزایش آمار خودکشی در کشور خبر داده و گفته بود که «تعداد موارد خودکشی کامل در سال ۱۴۰۰ در مقایسه با سال ۱۳۹۹، ۱۲/۷ درصد رشد داشته است. همچنین تعداد موارد خودکشی کامل طی ۱۵ سال از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۴۰۰ حدود ۱۰۸ درصد رشد داشته است. این آمار قابل تأملی است.»
افزایش ۱۰۸ درصدی میزان خودکشی منجر به مرگ در ایران نشان می‌دهد میان نابرابری اقتصادی، بیکاری و تورم، به عنوان عوامل اقتصادی که تبعات اجتماعی آنها فراگیر است، با خودکشی ارتباط مستقیم وجود دارد.
سالانه بیش از ۱۰۰ هزار نفر زیر ۵۵ سال در ایران دچار مرگ زودرس می‌شوند
اینهمه در حالیست که بر اساس آمارهای رسمی منتشرشده سالانه بیش از ۱۰۰ هزار نفر زیر ۵۵ سال در ایران دچار مرگ زودرس می‌شوند.
بجز تصادفات رانندگی، سرطان و تروما عوامل مختلف دیگری نظیر اعتیاد، آلودگی هوا، سوانح در هنگام کار و خودکشی نیز سالانه شهروندان ایرانی بسیاری را به کام مرگ فرو می‌برد.
روزنامه «سپید» در تیرماه ۱۴۰۱ گزارش داده بود که سالانه ۴ هزار نفر در ایران بر اثر اعتیاد به مواد مخدر جان خود را از دست می‌دهند.
همچنین مقامات وزارت بهداشت آمار قربانیان ناشی از آلودگی هوا در کشور را حدود ۴۱ هزار نفر در سال اعلام کرده‌اند.
ازسوی دیگر سالانه ۱۷ هزار نفر در جاده‌های ایران کشته می‌شوند که عمدتا به دلیل استاندارد نبودن جاده‌ها و همچنین کیفیت نازل اتومبیل‌های تولید داخل است. همچنین سالانه بیش از ۱۰۰۰ کارگر ساختمانی در ایران جان می‌بازند. در کنار همه اینها، سالانه ۱۱۲ هزار نفر در ایران به انواع سرطان مبتلا می‌شوند و این بیماری تا ۱۵ سال آینده علت ۸۰ درصد مرگ و میرها در ایران خواهد بود.
با یک محاسبه ساده بدون‌در نظر گرفتن آمار خودکشی در ایران می‌توان ادعا کرد سالانه بیش از ۱۷۰ هزار ایرانی بر اثر عواملی نظیر تصادفات جاده‌ای، آلودگی هوا، سرطان و اعتیاد جان خود را از دست می‌دهند.
