رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چهارشنبه ۲۲ نوامبر (اول آذرماه) هشدار داد ممانعت از «دسترسی بازرسان باتجربه آژانس» به تأسیسات اتمی ایران «ضربه بسیار جدّی» به توانایی این نهاد برای انجام وظایف خود جهت راست‌آزمایی از فعالیت‌های اتمی جمهوری اسلامی است.
به گزارش آسوشیتدپرس، رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت، در حالی که این نهاد به مأموریت نظارتی خود ادامه می‌دهد، رژیم ایران بازرسانی را هدف قرار داده است که «تجربه زیادی به ویژه در غنی‌سازی [اورانیوم] و سایر ظرفیت‌ها دارند.»
گروسی در اولین روز از نشست عادی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین به خبرنگاران گفت: «آماده ساختن بازرسانی که تجربه، مهارت و توانایی لازم برای انجام کار خود را دارند، زمان زیادی می‌برد.»
رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اشاره‌ای به تعداد بازرسانی که جمهوری اسلامی آنها را اخراج کرده نکرد اما گفت که این ممنوعیت مربوط به یک سوم از گروه اصلی باتجربه‌ترین بازرسان آژانس تعیین شده برای ایران است.
گروسی همچنین ابراز امیدواری کرد مقامات تهران از این کار صرف نظر کنند. وی گفت موضوع را با محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی مطرح کرده است.
این اظهارات پس از آن صورت گرفته که هفته گذشته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی محرمانه اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران همچنان چندین بازرس این سازمان را از نظارت بر برنامه هسته ای کشور منع می‌کند و تهران ذخایر اورانیوم نزدیک به درجه تسلیحات خود را افزایش داده است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که بر اساس ارزیابی خود، تا ۲۸ اکتبر، ایران ۱۲۸/۳ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی ذخیره کرده است. این مقدار نسبت به مدت مشابه سه ماه پیش ۶/۷ کیلوگرم افزایش پیدا کرده است.
اگرچه رژیم ایران ادعا می‌کند به دنبال دستیابی به بمب اتم نیست اما مدیرکل آژانس هشدار داده است که اگر تهران بخواهد تسلیحات اتمی تولید کند، اورانیوم غنی شده کافی برای دست‌کم سه بمب در اختیار دارد.
بازرسان با تجربه از فهرست حذف شدند
جمهوری اسلامی از نظر قانونی این اختیار را دارد که مجوز ورود بازرسان به تأسیسات اتمی را پس بگیرد یا لغو کند اما تأکید گروسی بر این است که جمهوری اسلامی دست روی بازرسان باتجربه آژانس گذاشته است. در همین ارتباط خبرگزاری رویترز به نقل از یک دیپلمات گزارش داد تعداد بازرسانی که ورودشان به ایران ممنوع شده هشت نفر است که همگی فرانسوی و آلمانی هستند. این گزارش افزوده که تنها یک کارشناس غنی‌سازی در تیم بازرسان تأسیسات ایران باقی مانده است.
محمد اسلامی: حذف سه چهار بازرس آژانس عددی نیست! «اطلاعات درمی‌آوردند!»
یک دیپلمات ارشد تعداد دیگر کارشناسان غنی‌سازی با دانش لازم را احتمالاً کمتر از پنج نفر اعلام کرده است. وی توضیح داد «بازرسان زیادی با این نوع تخصص وجود ندارند و معمولاً کشورهایی که چنین کارشناسانی دارند، تمایلی به ابراز وجود چنین متخصص‌هایی ندارند. آنها بازرسانی بودند که با تجهیزات آشنا هستند و سال‌ها آنجا کار کرده و تأسیسات را بازرسی می‌کردند.»
رویترز می‌نویسد، اهمیت کار بازرسان باتجربه زمانی بیشتر مشخص می‌شود که دانست همین بازرسان مجرّب آژانس بودند که در ژانویه ۲۰۲۳ تغییراتی را در خروجی آبشار یا خوشه سانتریفیوژهای غنی‌سازی اورانیوم متوجه شدند که جمهوری اسلامی آن را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش نداده بود. این تغییرات غنی‌سازی اورانیوم را تا درجه‌ی ۸۳/۷ درصد که رکورد به شمار می‌رفت می‌رساند.
بسیاری از دیپلمات‌ها گفتند، بازرسی که این تغییر را کشف کرد، یک کارشناس غنی‌سازی روس بود که بعدا همین امسال کمی پیش از دیگر بازرسان به کار وی پایان داده شد.
محمد اسلامی اواسط مهرماه گفته بود حذف سه چهار بازرس آژانس عددی نیست. وی ادعا کرده بود آنها «اطلاعات درمی‌آوردند!» وی همچنین افزوده بود آنهایی را که «مرتب رفتار تند سیاسی علیه جمهوری اسلامی دارند از لیست حذف کردیم».
