در روزهای گذشته چند مورد حمله به کادر درمان توسط همراهان بیماران، از پرستاران تا پرسنل اورژانس در شهرهای مختلف منتشر شده است. پدیده عجیبی که از یکسو بیانگر نبود زیرساخت‌های لازم در حوزه بهداشت و درمان است و از سوی دیگر خشم انباشته در میان مردم به دلیل انواع مشکلات اقتصادی و سیاسی و اجتماعی را به نمایش می‌گذارد.
محمد خواهانی پرستار بخش اورژانس بیمارستان «شهید جلیل» شهرستان یاسوج هفته گذشته هنگام ارائه خدمت در شیفت، مورد حمله همراهان بیمار قرار گرفت و با ضربات چاقو به شدت مجروح شد.
به گفته مدیر داخلی این بیمارستان، حمله ساعت ۳ بامداد رخ داده و طی چند ثانیه همراه یکی از بیماران با چاقو محمد خواهانی پرستار ۲۸ ساله اورژانس بیمارستان را از ناحیه گردن مجروح کرد.
پس از این حمله، تعدادی از پرستاران و چهره‌های شناخته شده شهر یاسوج با برگزاری تجمعی خواستار تأمین امنیت کادر درمان شدند. همچنین پرستاران با اعتصاب دستجمعی در سالن آمفی تئاتر بیمارستان «شهید جلیل» تجمع کرده و با ابراز گلایه از سهل‌انگاری مسئولان در استقرار مأمورین نیروی انتظامی در بیمارستان خواستار انجام اقدامات لازم جهت حفظ امنیت جانی خود شدند.
عباس عبادی معاون پرستاری وزارت بهداشت نیز با محکوم کردن اقدامات خشونت‌آمیز علیه کادر درمان، خواستار بازنگری در تأمین امنیت پرستاران در اورژانس‌های مراکز درمانی شد.
معاون پرستاری وزارت بهداشت، پرستاران و کادر درمان را وکیل مدافع سلامت مردم دانست و با قدرانی از زحمات پرستاران در مراکز درمانی کشور، گفت: «این اولین باری نیست که پرستاران ما در اورژانس بیمارستان‌ها مورد ضرب و شتم، جراحت و هتاکی قرار می‌گیرند و بازنگری در تامین امنیت این همکاران بسیار ضروری است.»
عباس عبادی افزوده بود که «انتظار داریم مراجع ذی‌صلاح با جدیت و قاطعیت با چنین مواردی برخورد قانونی قاطع و فوری کنند چرا که نباید با تکرار رخداد چنین حوادثی به انگیزه و امنیت پرستاران در ارائه خدمت به مردم لطمه وارد شود و بر افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت کار پرستاران و کادر درمان تأکید داریم.»
رضا قره‌باغی رئیس هیئت مدیره انجمن فوریت‌های پزشکی کشور در مورد افزایش خشونت علیه کادر درمان گفته که متأسفانه خشونت علیه کارکنان اورژانس هر روز بیشتر از قبل می‌شود و هیچ عامل بازدارنده‌ای در قانون وجود ندارد که مانع خشونت علیه کادر درمان بشود.
رئیس هیئت مدیره انجمن فوریت‌های پزشکی افزوده است: «نکته حائز اهمیت این است که چند سال گذشته خشونت کلامی نیز علیه کادر درمان افزایش داشته است؛ از سوی دیگر در بسیاری از درگیری‌ها رئیس بیمارستان است که از کارکنان درخواست می‌کند که شکایت را پس گرفته و موضوع مسکوت بماند که در برخی از موارد نیز رسانه‌ای نمی‌شود.»
همانطور که عباس عبادی گفته، این نخستین بار نیست که یکی از اعضای کادر درمان با خشونت و توهین بیماران یا همراهان آنها روبرو می‌شود.
چند روز پیش در استان گیلان و در شهر رشت نیز یکی از پرسنل اورژانس مورد ضرب و جرح یک شهروند دیگر قرار گرفت.
مسعود جوبنه سخنگوی اورژانس گیلان درباره جزئیات حمله به مأمور اورژانس گفته بود: «چهارشنبه ۸ آذرماه ۱۴۰۲ ساعت ۱۱:۰۳ طی تماسی با شماره ۱۱۵ مبنی بر درخواست کمک از اورژانس در یکی از تالارهای رشت، به دلیل حضور پایگاه‌های همجوار در مأموریت، همکاران پایگاه شهری توحید گلسار جهت کمک‌رسانی به محل مورد نظر اعزام شدند.»
به گفته مسعود جوبنه «مأموران اورژانس گیلان بلافاصله پس از رسیدن به محل حادثه بدون هیچ مکالمه‌ای از سوی شخصی، مورد حمله و ضرب و شتم قرار گرفته و دچار آسیب شد.»
سخنگوی اورژانس گیلان با بیان اینکه خدمات به مردم و بیماران در اولویت پرسنل اورژانس است، گفته بود «با وجود آسیب ناشی از این حادثه، همکاران اورژانس فرد بیمار را جهت مراقبت‌های درمانی بهتر به بیمارستان دکتر حشمت رشت انتقال دادند.»
محمد شریفی مقدم دبیرکل خانه پرستار در مورد خشونت علیه کادر درمان گفته بود که فقط پرستاران از سوی همراهان بیمار مورد خشونت قرار نمی‌گیرند، گاهی پزشکان هم آنها را مورد حمله قرار می‌دهند. به ترتیب ابتدا بیماران، دوم همراهان بیمار و سوم پزشکان هستند که گروه پرستاری را مورد خشونت کلامی و فیزیکی قرار می‌دهند. او البته به این نکته هم اشاره می‌کند که سیستم گزارش‌دهی این موارد ضعیف است و بسیاری از این اتفاقات گزارش نمی‌شود و بیمارستان پیگیری خاصی نمی‌کند.
دبیرکل خانه پرستار اما به نکته دیگری اشاره می‌کند. به گفته او، اگر بیمارستان امکانات خوبی در اختیار بیماران قرار دهد و تعداد پرستار و کادر درمان افزایش پیدا کند از بار خشونت‌ها هم کاسته می‌شود. از سوی دیگر، بیمارستان موظف است از نیروی انتظامی استفاده کند، اما به دلیل پرداخت نشدن حقوق این افراد، بسیاری از آنها بخش‌های ویژه بیمارستان را ترک کرده‌اند.
شریفی مقدم با سال‌ها سابقه کار در بخش عفونی بیمارستان «امام خمینی» بارها مورد حملات همراهان بیمار و خود بیماران قرار گرفته است. او گفت که این خشونت‌ها از پرتاب کردن لیوان از سوی بیمار تا حمله همراهان بیمار به‌دلیل سوء برداشت‌ها، همواره برای او و سایر همکارانش اتفاق افتاده است.
بطور کلی خشم و نزاع در سطح جامعه‌ی ایران با افزایش روبروست و این موضوع که ریشه در مشکلات اقتصادی و اجتماعی دارد، در آمارهای پزشکی قانونی نمایان است.
بر اساس داده‌های سازمان پزشکی قانونی کشور، در پنج ماه اول سال ۱۴۰۲ بیش از ۲۹۷ هزار نفر به دلیل نزاع و درگیری به پزشکی قانونی مراجعه کرده‌اند. آمار ارائه شده نشان می‌دهد از سال ۱۳۹۸ تا کنون، شمار کسانی که به دلیل دعوا به پزشکی قانونی مراجعه کرده‌اند، همواره افزایش یافته است.
بر اساس آمار ارائه شده، بیش از ۴۶ هزار تهرانی در دو فصل ابتدای سال جاری، به دلیل دعوا راهی پزشکی قانونی شده‌اند و به این ترتیب استان تهران در صدر آمار قرار دارد.
در استان خراسان رضوی بیش از ۲۶ هزار نفر به دلیل دعوا و نزاع به پزشکی قانونی مراجعه کرده‌اند و این استان در رده دوم بیشترین نزاع قرار گرفته است. استان اصفهان نیز با بیش از ۲۰ هزار نفر مراجعه به پزشکی قانونی بر اثر دعوا و نزاع در رتبه سوم قرار دارد.
آمارها در سال‌های گذشته روندی صعودی داشته بطوری که ۵۷۴ هزار نفر در سال ۱۳۹۸، ۵۸۵ هزار نفر در سال ۱۳۹۹، ۵۸۶ هزار نفر در سال ۱۴۰۰ و ۵۹۱ هزار نفر در سال ۱۴۰۱ به دلیل نزاع و درگیری به پزشکی قانونی مراجعه کرده‌اند.
بر اساس نتایج یک نظرسنجی که اسفندماه ۱۴۰۰ از سوی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) برگزار شده بود آستانه تحمل و تاب‌آوری مردم تا حد قابل توجهی کاهش یافته و در بسیاری موارد تنش‌های نه چندان جدی نیز می‌تواند به منازعات جدی منتهی شود.
۵۶/۷ درصد شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی به میزان کامل، زیاد و تا حدودی در معرض خشم قرار می‌گیرند. ۵۷/۹ درصد شرکت‌کنندگان در حوزه روابط اجتماعی دچار خشم می‌شوند.
به طور خاص در مورد کادر درمان اما مسائل دیگری نیز در افزایش خشونت از سوی بیماران و همراهان آنها دخیل هستند؛ مسائلی که یکی از اعتصاب‌کنندگان در بیمارستان «شهید جلیل» یاسوج پس از مجروح شدن همکارشان به آن اشاره کرده است. او گفته که «شاید مشکل اصلی از سوی همراهان بیمار نباشد بلکه مشکل به کمبودهای بیمارستان برمی‌گردد که هیچ چیزی در این بیمارستان برای خدمات‌دهی به بیمار وجود ندارد.»
به گفته این کادر درمان «وقتی همراهان بیمار می‌بینند امکانات بیمارستان کم است همه را به پای ما پرستاران می‌نویسند زیرا نمی‌دانند که در این بین مقصر ما نیستیم بلکه این تنها بیمارستان ترومای استان است که از داشتن کمترین تجهیزات و امکانات و وسایل محروم است.»
در همین رابطه محمود شهامت معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی یاسوج گفته که «تأمین امنیت پرستاران به یک چالش جدی در کهگیلویه وبویراحمد تبدیل شده است.»
جواد هاشمی مهر معاون سیاسی امنیتی استانداری کهگیلویه و بویراحمد اما به نبود امکانات در بیمارستان‌ها به عنوان عاملی برای بروز خشونت از سوی مردم علیه کادر درمان اشاره کرده و گفته که «باید درآمد حاصل از بیمارستان برای تامین تجهیزات مورد نیاز و تامین نیروی انسانی لازم برای جلوگیری از این مشکلات هزینه شود.»
رد پای نبود امکانات کافی برای خدمات‌دهی در حمله به پرسنل اورژانس در رشت هم نمایان است. بابک یکتاپرست مدیرکل روابط عمومی سازمان اورژانس کشور در اینباره گفته که «متأسفانه به دلیل مشکل کمبود آمبولانس و اینکه آمبولانس نزدیک‌ترین پایگاه در ماموریت بود، ستاد فرماندهی از پایگاه دیگری آمبولانس را به محل اعزام کرده و به همین دلیل نیز عوامل اورژانس با کمی تاخیر در محل حاضر شدند.»
او افزوده «زمانی که تکنسین‌های اورژانس در محل حاضر شدند، یکی از افراد که خود را از نزدیکان فرد بیمار معرفی کرده بود، ناگهان به سمت آنان حمله‌ور شد. این فرد از تاخیر پیش آمده در رسیدن آمبولانس گلایه داشت.»
روزنامه اصولگرای «جوان» نیز با اشاره به دو حادثه در یاسوج و رشت طی هفته گذشته نوشته که «بخشی از ماجرا‌های رخ داده در این دو حادثه، نبود زیرساخت‌های لازم در حوزه بهداشت و درمان را به تصویر می‌کشد؛ چالشی که موجب می‌شود همراهان بیمار که در فشار روحی شدیدی به سر می‌برند، دست به رفتار‌های غیر‌منطقی بزنند و گاهی هم در قالب پرداخت‌های دیر‌هنگام و ناچیز به پرستاران آنها را وادار به اعتراض و بیان مطالبات صنفی می‌کند.»
این روزنامه نسبت به دوقطبی ایجاد شده میان مردم و کادر درمان هشدار داده و نوشته که «دود تقابل میان مردم و کادر درمان به چشم همه می‌رود. اینها دو پرده از اتفاقاتی است که حال و هوای این روزهای نظام سلامت و دوقطبی‌سازی‌ها و تقابل میان مردم و کادر درمان را نشان می‌دهد.»
