سطح پایین دستمزد کارگران در ایران انگیزه اشتغال در بازار کار کشور را از آنها گرفته است. شمار زیادی از کارگران به مشاغل کاذب روی آورده و شماری دیگر به کشورهای همسایه از جمله عراق مهاجرت کرده‌اند. آندسته از کارگران که در بخش‌های مختلف صنعتی، تولیدی و خدماتی شاغل‌اند نیز با ماه‌ها حقوق عقب‌افتاده روبرو هستند.
در شرایطی که رقم سبد معیشت از سوی کارشناسان ماهانه ۳۰ میلیون تومان عنوان می‌شود، دستمزد اکثر کارگران با احتساب مزایای شغلی به ۱۰ میلیون تومان هم نمی‌رسد. فعالان کارگری می‌گویند دستمزد کارگران در بهترین حالت کفاف یک هفته تا ده روز هزینه زندگی در ماه را می‌دهد.
دستمزدهای ناچیز سبب شده کارگران ایرانی انگیزه اشتغال در بخش‌های مختلف صنعتی و خدماتی را نداشته باشند. بخشی از کارگران برای درآمد بیشتر جذب مشاغل کاذب شده‌اند و آن دسته از کارگران که توانایی و امکان مهاجرت داشته‌اند به کشورهای همسایه مهاجرت کرده‌اند.
ناصر چمنی رئیس پیشین کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران در مورد ریزش کارگران کارخانجات به دلیل دستمزدهای پایین به «اعتماد» گفته که «سرکوب دستمزدها از سوی دولت انجام می‌شود و همواره در شورای عالی کار تلاش شده تا نقش دولت را در خصوص دستمزدها کم کنیم چرا که در آیین‌نامه‌ها آمده که دولت باید در مورد حقوق و دستمزدها بی‌طرف باشد و سعی کند تا نظرات دو گروه کارگری و کارفرمایی را به یکدیگر نزدیک کند.»
ناصر چمنی توضیح داده که «با تورم‌های بالایی که در کشور وجود دارد و ساعت کاری زیاد کارخانجات، عملا دستمزدها دیگر کفاف زندگی کارگران را نمی‌دهد و با وجود وعده پایین آوردن تورم تا ۱۵ درصد باز هم شاهد رشد تورم بین ۴۵ تا ۵۰ درصدی هستیم و پیش‌بینی‌ها از کاهش نرخ تورم غلط از آب درآمده است.»
این فعال کارگری گفته در نتیجه‌ی دستمزدهای ناچیز، کارگران به سمت شغل‌های کاذب یا رانندگی در اسنپ که این روزها آمار آن رو به افزایش است می‌روند که درآمدشان به صورت نقدی است و از کار در کارخانه هم برایشان به‌صرفه‌تر است و یقینا در جامعه کارگری به خاطر حقوق و دستمزد کمتر اشتیاق کمتری به کار در کارخانه پیدا می‌کنند.
بخش زیادی از کارگران نیز برای داشتن دستمزد بالاتر به کشورهای همسایه مهاجرت می‌کنند. دست‌کم چهار سال است گزارش‌هایی از مهاجرت کارگران ایرانی به کشورهای منطقه و به امید داشتن درآمدی بیشتر منتشر می‌شود؛ از جمله مهاجرت گسترده کارگران ساختمانی به عراق.
«کیهان لندن» چهار سال پیش در گزارشی بخشی از مشکلات این کارگران از جمله کار اقماری، هزینه زیاد رفت و آمد و چند بار در سال پرداخت عوارض خروج از کشور، و اسکان و امکانات نامناسب در عراق اشاره کرده بود.
اینهمه در حالیست که در دو سال اخیر روند مهاجرت کاری کارگران به کشورهای دیگر، به ویژه کشورهای همسایه، سرعت گرفته است.
در همین رابطه ناصر چمنی گفته که جامعه کارگری ایران به دنبال مهاجرت به عراق و به خصوص شهر اربیل هستند چرا که حقوق پایه در این کشور ۲۵ تا ۳۰ میلیون تومان است و به دلیل دستمزدهای بالا در کشورهایی مانند عربستان، بحرین و کویت هم تعداد کارگران ایرانی کم نیست.
این فعال کارگری افزوده که «فرار مغزها از جامعه نخبگان به سرمایه‌داران و پس از آن به مهاجرت کارگران رسیده که با یادگیری یک مهارت صنعتی به کشوری دیگر مهاجرت می‌کنند تا بتوانند زندگی بهتری داشته باشند و این موضوع به این معنی است که ایران سرمایه‌های خودش را با دست خودش به کشورهای همسایه تقدیم می‌کند تا از این سرمایه‌های ملی برای پیشرفت کشورشان استفاده کنند و به رونق اقتصادی برسند.»
آن دسته از کارگرانی هم که همچنان با حقوق‌های ناچیز در بخش‌های مختلف صنعت، تولید و خدمات کشور اشتغال دارند با حقوق‌های عقب افتاده روبرو هستند و گزارش‌های مختلفی از نارضایتی کارگران به دلیل پرداخت نشدن دستمزدها منتشر شده است.
خبرگزاری کار ایران، «ایلنا»، طی روزهای گذشته چند گزارش از دستمزدهای معوق کارگران در استان‌های مختلف منتشر کرده است.
کارگران کیش‌چوب در هرمزگان نیز به پرداخت نشدن معوقات مزدی و عیدی خود اعتراض کردند. به گزارش ایلنا، حدود ۱۲۰ کارگر در مجموعه کیش‌چوب و تقریبا ۲۰ تا ۳۰ کارگر در کارگاه مبلمان‌سازی زیرمجموعه کیش چوب مشغول به کارند که حقوق ماهانه‌شان را با تاخیر سه تا چهار ماهه دریافت می‌کنند. این معوقات مزدی چهار ماهه هم به صورت هفتگی و چرخشی بابت یک ماه پرداخت می‌شود و عیدی سال ۱۴۰۱ آنها نیز پرداخت نشده است.
کارگران شهرداری خاش نیز ماه‌ها است که با تجمع‌هایی به دریافت نکردن حقوقشان اعتراض می‌کنند. این کارگران که بین سه تا پنج ماه است حقوق نگرفته‌اند شرایط معیشتی نامناسبی دارند. آنها در هفته‌های گذشته پیوسته از مسئولان استانی خواسته‌اند به مسئله پرداخت مطالبات عقب‌افتاده آنان رسیدگی کنند.
ده‌ها کارگر قراردادی کارخانه «آب معدنی داماش» که در مناطق جنگلی روستای توریستی داماش در استان گیلان مشغول به کارند، دو ماه است حقوق نگرفته‌اند؛ بطوری که آخرین حقوق دریافتی آنها مربوط به شهریورماه بوده است.
اتحادیه آزاد کارگران نیز هفته گذشته از اعتصاب کارگران فضای سبز فاز دوم شهر پرند به دلیل دریافت نکردن چند ماه حقوق خبر داده بود.
با توجه به اینکه آثار کسری بودجه دولت در ماه‌های پایانی سال نمایان‌تر می‌شود، پیش‌بینی می‌شود در هفته‌های آینده حقوق معوقه کارگران به دلیل عدم تسویه حساب وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها با پیمانکاران، گسترش پیدا کند.
