پیمان صالحی معاون پژوهشی وزیر علوم با اشاره به اینکه «امروز بیشترین سلب اعتبار را از تولیدات علمی می‌بینیم که شاخه علوم پزشکی در آن اول است»، اضافه کرده است: «هرچه تعداد مقاله در یک حوزه بیشتر می‌شود، احتمال افزایش میزان سلب اعتبار از آن تولیدات علمی هم ممکن است بیشتر شود؛ این یک ضریب احتمال است. بحث جدی ما در ایران در خصوص سلب اعتبار از کارهای علمی، عدم آگاهی افراد از قوانین است.»
حمید امین‌اسماعیلی معاون پژوهشی اسبق جهاد دانشگاهی نیز با بیان اینکه نگاه امنیتی– نظامی و قرارگاهی موجود در دانشگاه‌ها شرایطی ایجاد می‌کنند که مانع از رشد علمی، رشد فناوری و استقلال و تبادل علمی می‌شوند گفته: «همه اهالی علم آگاه هستند که یکی از مهم‌ترین ملزومات رشد علمی، تبادل دانش و علم با جهان است. وقتی هیچ تبادل جدی با مراکز پیشرو علمی در جهان نداریم و همه این موارد زیر سیطره نگاه امنیتی و نظامی است و هر فردی برای انجام فعالیت علمی باید از ده‌ها گذرگاه برای گرفتن تاییدیه و مجوز گذر کند، قطعا در حوزه علم دچار مشکل می‌شویم.»
بر اساس گزارش جدید ژورنال نیچر، در سال ۲۰۲۳ بیش از ۱۰ هزار مقاله پژوهشی در ژورنال‌های مختلف سلب اعتبار شده‌اند، درمیان کشور‌هایی که پژوهش‌هایشان بیشترین میزان سلب اعتبار را داشته، عربستان سعودی، پاکستان و روسیه رتبه اول تا سوم را داشته‌اند و جمهوری اسلامی ایران هم در جایگاه هفتم قرار دارد.
بر اساس این گزارش، این میزان مقاله پژوهشی سلب اعتبار شده در مجله‌های مختلف، یک رکورد جدید به شمار می‌آید و افزایش قابل توجهی نسبت به سال‌های گذشته داشته است.
منظور از سلب اعتبار یا استرداد مقاله این است که اعتبار مقاله زیر سوال رفته و در نتیجه پژوهش از پایگاه اطلاعاتی ژورنال مورد نظر حذف می‌شود.
در همین ارتباط پیمان صالحی معاون پژوهشی وزیر علوم ۱۹ مهرماه در مورد بیشترین سلب اعتبار از مقالات در کشور به خبرگزاری ایلنا گفته بود: «یک ترند جهانی در این خصوص وجود دارد که بیشترین سلب اعتبار مربوط به مقالات علوم پزشکی است و در ایران نیز وضعیت همینطور است. شاید خاصیت کار علمی در حوزه علوم پزشکی دلیل این میزان سلب اعتبار است.»
به گفته وی «در بیشتر کشورهای جهان مثل ایران، بیشترین تولید علمی مربوط به علوم پزشکی است. در سیستم‌های علم‌سنجی مانند سایمگو، اسکوپوس و… کل علم را در یک طبقه‌بندی قرار می‌دهند. به همین دلیل کل شاخه‌های علم تحت نام (medicen) با هم در یک دسته‌بندی قرار می‌گیرند و زمانی که می‌خواهیم سلب اعتبارها از کارهای تحقیقاتی را بسنجیم، می‌بینیم که علم پزشکی بیشترین سلب اعتبار را دارد در حالی که اگر مثلا فیزیک یا علوم پایه را از علوم پزشکی در محاسبات جدا کنیم، اعداد و ارقام میزان سلب اعتبار متفاوت می‌شود.»
صالحی با اشاره به اینکه امروز بیشترین سلب اعتبار را از تولیدات علمی می‌بینیم که شاخه علوم پزشکی در آن اول است اضافه کرده بود: «هرچه تعداد مقاله در یک حوزه بیشتر می‌شود، احتمال افزایش میزان سلب اعتبار از آن تولیدات علمی هم ممکن است بیشتر شود؛ این یک ضریب احتمال است. بحث جدی ما در ایران در خصوص سلب اعتبار از کارهای علمی، عدم آگاهی افراد از قوانین است. ما موظفیم به عنوان وزارت علوم، وزارت بهداشت و سایر وزارتخانه‌ها طوری به اساتید اطلاع‌رسانی کنیم تا کمتر دچار خطا شوند.»
پیمان صالحی معاون پژوهشی وزیر علوم ادامه داده بود: «خیلی از اساتید، قوانین و علل سلب اعتبار از تولیدات علمی را نمی‌دانند. مواردی که موجب این خطاها می‌شود بسیار زیاد است و ما وظیفه داریم تا پایان سال در راستای آشنایی هر چه بیشتر اساتید با قوانین کسب و سلب اعتبار از تولیدات علمی و تحقیقات، دوره برگزار کنیم.»
روزنامه «هم‌میهن« نیز در ۲۴ اردیبهشت ماه به نقل از وحید احمدی، معاون پژوهشی وزارت علوم در دولت روحانی نوشته بود: «در برنامه‌های چهارم،پنجم و ششم توسعه کشور مداوم متذکر شده‌ایم که میزان تخصیص اعتبار برای پژوهش در کشور باید افزایش یابد و به حدود ۳ تا ۴ درصد از تولید ناخالص ملی برسد، اما این میزان اعتبار هرگز محقق نشده است. در حال حاضر درصد اعتبارات پژوهشی کشور به‌صورت واقعی حدود نیم درصد هم نیست.»
در یکم اسفندماه ۱۴۰۱ روزنامه فرهیختگان نیز گزارشی از یک میزگرد تلویزیونی «شیوه» با موضوع سیاست‌گذاری علم را منتشر کرد.
در این میزگرد، رضا منصوری از اساتید بازنشسته و فعلی دانشگاه صنعتی «شریف» (آریامهر) اعلام کرده بود: «از سال ۶۶ که اولین برنامه پنجساله نوشته شد، قرار بود بودجه تحقیقات افزایش پیدا کند و به شش دهم درصد تولید ناخالص ملی کشور برسد. این موضوع برای برنامه اول پنجساله است و درحال‌حاضر هیچ کس درباره بودجه تحقیقات صحبت نمی‌کند، برای اینکه تاکنون هیچ گاه افزایش پیدا نکرده و اکنون بودجه تحقیقات زیر نیم‌درصد است. همه‌جا صحبت از ۳ درصد است اما تحقیق در این حد مانده. من ندیدم که کمیسیون مجلس در این خصوص مطالبه کند.»
وی با طرح این پرسش که «آیا در کنفرانس‌های مهم علمی هیچ‌کدام از ما به‌عنوان مدعو دعوت می‌شویم؟» گفته بود: «ما ۸۰هزار هیات‌علمی داریم که اگر بخواهیم یک درصد آن را هم در نظر بگیریم، حدود ۸۰۰ نفر می‌شود اما همین تعداد هم در کنفرانس‌های مهم علمی حضور ندارند. ما علم را در ایران نمی‌فهمیم و باید این موضوع را مدنظر قرار داد که علم با دانش علمی تفاوت دارد.»
وی که مدتی مسئول رصدخانه ملی نیز بوده است اضافه کرده بود: « این رصدخانه در دولت قبل افتتاح شد و حتی تلسکوپ نداشت. چندماه قبل نیز دولت آن را افتتاح کرد و هنوز چیزی که در عرف جهانی برای تجهیزات علمی وجود دارد، مهندسی نشده است. این تجهیزات هیچ ابزارگانی ندارد. ظاهر وضعیت فعلی برای انسان‌های متوهم خوب است.»
منصوری با اشاره به اینکه «در سال ۶۵ زمانی که در فرصت مطالعاتی بودم، اولین بار کتاب‌های ISI را خواندم و وضعیت ایران را در یک لیست آوردم» ادامه داده بود: «آن زمان ایران را با عراق و عربستان و کویت مقایسه کردم. وضعیت ما به حدی بد بود که تنها یک‌سوم عراق مقاله داشتیم. نامه‌ای با مهر محرمانه برای شورای انقلاب فرهنگی زدم و ارسال کردم. شورای انقلاب جلسه‌ای تشکیل داد و در آن اعلام شد که این حرف اشتباه است، وضعیت خوبی داریم.»
این استاد دانشگاه با بیان اینکه مهم‌ترین سند سیاست‌گذاری در دنیا، ۷۷ سال پیش در آمریکا نوشته شد و برای تحقق این سند بودجه تعیین شد توضیح داده بود: «حتی این سند تبدیل به روش‌های گرفتن هزینه از بودجه‌های دولتی برای حوزه علم شده که ما کوچک‌ترین شناختی از آن نداریم. این سند علمی برای ۷۵ سال آینده دنیا نوشته شده اما بنده هیچ امیدی ندارم که حتی در ۱۴ سال آینده دولت ما متوجه شود که ما چه مشکلی در این حوزه داریم؟ سوال این است که مشکل ما بهشت رفتن مردم است؟»
منصوری تاکید کرده بود: «زمانی که ما علم را به درستی درک نمی‌کنیم، خیال می‌کنیم باید پولی را به دانشگاه بدهیم. پژوهشگر با روزی یک دلار یا سالی ۱۴-۱۵ میلیون تومان بودجه حتی یک مجله علمی نمی‌تواند منتشر کند، آنوقت ادعای رقابت با دنیا را داریم؟»
