آخرین وضعیت بحرانی ۵ سد تهران حکایت از کسری ۳۰۰ میلیون متر مکعبی ذخایر سدها نسبت به شرایط معمولی دارد. ذخایر ۳ سد از مجموع ۵ سد زیر ۲۰درصد است که این سدها، همگی در سامانه شرقی تأمین آب تهران واقع شده‌اند.
ذخایر آب سد لار به ۱ درصد رسیده که باید گفت تقریبا خشک شده و آب باقیمانده برای آشامیدن قابل استفاده نیست. همچنین برداشت از منابع زیرزمینی نسبت به منابع سطحی، به نسبت کم‌سابقه ۷۰ درصد به ۳۰ درصد رسیده و در برخی روزها، میزان تأمین آب از محل چاه‌ها از مرز ۷۰درصد هم می‌گذرد. اینهمه در حالیست که رشد ذخایر ۳۲ سد کشور منفی است.
در سال آبی امسال ۵ میلیارد و ۲۷۰ میلیون مترمکعب آب وارد سدهای ایران شده که نسبت به پارسال کاهش ۳ درصدی داشته و در مجموع رشد ذخایر ۳۲ سد کشور نسبت به سال گذشته منفی است.
این برای نخستین بار در سال آبی جاری است که میزان مجموعه‌ی ورودی آب به سدهای کشور نسبت به زمان مشابه سال قبل منفی شده است.
این مسئله نشان میدهد در حالی که ورودی آب به سدهای کشور در پاییز رشد داشته، این میزان در هفته‌های آغازین زمستان به حدی کاهش یافته که آمار مثبت پاییز را نیز در مجموع منفی کرده است.
در همین زمینه فیروز قاسم‌زاده، سخنگوی صنعت آب به روزنامه «فرهیختگان» گفته است: «سدها در مقایسه با متوسط پنج سال گذشته دارای کاهش ۱۰ درصدی است. همچنین درصد پرشدگی سدهای پایتخت ۱۵ درصد است. مجموع ۱۳ سد مهم حوضه آبریز دریاچه ارومیه نیز حدود ۲۴ درصد پرشدگی دارد که نسبت به سال آبی گذشته ۱۵ درصد کاهش داشته است.»
در سدهای تهران، ۸۵ درصد مجموع ظرفیت مخازن سدها خالی است و تنها ۲۷۷ میلیون مترمکعب ذخیره آب در تهران وجود دارد.
وضعیت سدهای شرق تهران از سال قبل وخیم‌تر و وضعیت سدهای غرب تهران از زمان مشابه سال قبل، کمی بهتر است.
در زنجیره کارون که سدهای مخزنی کارون ۴، کارون ۳، شهید عباسپور، مسجد سلیمان و گتوند واقع شده، در حال حاضر مجموع ذخایر سدها ۷ میلیارد و ۶۱۸ میلیون مترمکعب است که حدود نیمی از این ذخایر، در مخزن بزرگ سد گتوند ذخیره شده است.
از سوی دیگر ورودی آب سد کرج نیز نصف میزان خروجی شده است. به گفته مدیرعامل آب منطقه‌ای استان البرز «متاسفانه دوره‌های خشکسالی تداوم پیدا کرده است. اگر لازم باشد برای تامین آب شرب از دشت‌های ممنوعه برداشت می‌کنیم.»
داوود نجفیان ۱۶ دی ماه اعلام کرد که امسال ۷۶۰ حلقه چاه آب غیرمجاز مسدود شده است و تا پایان سال تعداد آنها به هزار حلقه می‌رسد.
وی با بیان اینکه «میزان ورودی نصف میزان خروجی است و از ذخیره مخزن در حال برداشت هستیم» توضیح داده بود: «میزان کاهش بارش برف در سال جاری استثنایی است. در صورت تداوم این شرایط، مجبور به اتخاذ تصمیمات سخت خواهیم بود.»
سد امیرکبیر همان سد کرج است که بر رودخانه کرج در ۲۵ کیلومتری شمال شهر کرج و کنار جاده چالوس ساخته شده و یکی از منابع مهم تأمین آب شهر تهران به شمار می‌رود. به گزارش خبرگزاری تسنیم از این سد، سطح آب به طرز عجیبی پایین رفته و در برخی نقاط این کاهش به ۲۰ متر هم می‌رسد.
بارش‌های سال زراعی امسال در البرز نسبت به میانگین بلندمدت کاهش ۵۰ درصدی داشته و از ابتدای سال آبی جاری تا کنون ۵۹ میلی‌متر بارندگی در البرز ثبت شده است.
بر این اساس در حال حاضر ۱۷ سد مهم کشور زیر ۲۰درصد آب دارند؛ درواقع بیش از ۸۰ درصد ظرفیت مخازن این سدها خالی شده است. از جمله ۳ سد استان خراسان جنوبی خشک شده‌اند.
به گفته عباس سارانی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی، در حال حاضر حجم آب مخازن هشت سد خراسان جنوبی ۸/۸ میلیون مترمکعب است که این آمار در مدت مشابه سال قبل ۹/۸ میلیون مترمکعب بوده است.
۳مخرن سد «شهید پارسا»، سد دره‌بید و سد کریت خشک شده‌اند و در حال حاضر تنها ۱۱/۵۶ درصد از حجم مخازن سدهای استان خراسان جنوبی آب دارند.
همچنین سد کارده مشهد و سد چهچهه خراسان رضوی نیز خشک شده‌اند.
حجم ذخیره سد کارده در مشهد تقریباً به پایان رسیده و تصاویری که مردم از اراضی خشک و برهوت پشت این سد ثبت و منتشر کرده‌اند، هولناک و نگران‌کننده است.
اینهمه در حالیست که سد خاشرود در ولایت نیمروز افغانستان، نزدیک مرز آن کشور زنگ خطری برای ایران به شمار می‌رود. چرا که طالبان اعلام کرده که برنامه ساخت یک سد در خاشرود را دارد. خاشرود یکی از شاخه‌‌‌های رود هیرمند است که مدت‌‌‌هاست محل تنش بین ایران و افغانستان شده است.
در همین ارتباط محمد درویش فعال محیط‌زیست درباره خطرات سد جدید طالبان برای ایران به «انتخاب» گفته است: «ظرفیت این سد ۶۰میلیون مترمکعب است نه ۶ میلیون مترمکعبی که در اخبار مطرح شده بود.»
به گفته این فعال محیط زیست، «این سد در یکی از سرشاخه‌‌‌های حوضه آبخیز هیرمند است که به زابل و سیستان می‌رسد و هر سدی در مسیر آن ساخته شود برای ایران خطرآفرین است و شرایط خشکی را در پایین‌دست افزایش میدهد.»
از سوی دیگر در پی تنش آبی در تهران با کاهش سطح ذخایر سدها و کاهش شدید بارش‌ها، الگوی مصرف آب هر خانوار در تهران از ۱۴ مترمکعب می‌بایست به ۱۲ مترمکعب در ماه کاهش یابد.
به عبارت دیگر از این پس هر خانوار تهرانی که حداکثر ۱۲ مترمکعب در ماه مصرف آب داشته باشد، مصرف عادی و بیش از این مقدار، پرمصرف تلقی می‌شود.
محسن اردکانی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران ۱۳ دی‌ماه در این زمینه گفته بود که طرح جدید برخورد با مشترکان پرمصرف و بدمصرف آب نیز از هفته گذشته در تهران آغاز شده است.
بحران کم‌آبی در تابستان ۱۴۰۳؛ وزیر کشور پاسدار برای دریای مازندران نسخه می‌پیچد!
همچنین شرکت مدیریت منابع آب ایران نیز اعلام کرده شرایط بارش‌ها در پاییز ۱۴۰۲ به نسبت سال قبل شش درصد کاهش داشته که کاملا خلاف پیش‌بینی سازمان هواشناسی مبنی‌بر پاییزی پربارش است.
بر اساس آمار‌های سازمان منابع آب ایران، استان چهارمحال و بختیاری با ۵۸ درصد کاهش، استان فارس با ۴۸ درصد و استان‌های خراسان رضوی و زنجان با ۴۷ درصد بیشترین کاهش بارش را نسبت به سال آبی گذشته داشته‌اند.
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، نیز با وجود امید به جبران کم‌بارشی در سال جاری، شرایط آبی ایران بحرانی ارزیابی شده است. این در حالی است که کارشناسان تأکید دارند وضع ذخایر آبی در ایران بحرانی‌تر از چیزی است که در این گزارش به آن اشاره شده است.
ذخایر سدهای استان فارس، کرمانشاه، هرمزگان و خراسان رضوی نیز با کاهش حجم پرشدگی نسبت به سال قبل مواجه‌اند که این موضوع برای تأمین آب شرب در سال پیش رو نگرانی‌هایی ایجاد کرده است. در این گزارش تاکید شد که سدهای استان گلستان و شهرستان داراب در استان فارس تقریبا خشک شده‌اند و ذخیره آنها صفر است.
از سوی دیگر خبرگزاری «مهر» روز سی‌ام آذر، با اشاره به خشکسالی مطلق در جنوب کرمان نوشت که باتلاق جازموریان به بیابانی بی آب و علف تبدیل شده است.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان نیز ۱۷ خرداد امسال از خشک شدن «صد درصد» تالاب گاوخونی خبر داده و گفته بود که تنها دو یا سه درصد از قسمت شمالی تالاب کمی مرطوب است.
دریاچه ارومیه نیز سال‌ها به دلیل سیاست‌های نادرست جمهوری اسلامی با وضعیتی بحرانی روبرو شده و گزارش‌ها نشان میدهد بیش از ۹۰ درصد دریاچه خشک و ناقوس مرگ آن به صدا درآمده است.
به عقیده کارشناسان، یکی از اصلی‌ترین عوامل از بین رفتن منابع آب و خشکسالی، سدسازی‌های بی‌رویه و غیرکارشناسی جمهوری اسلامی بوده که از دوره ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی آغاز و تا کنون ادامه داشته است.
