نشریه تایمز لندن دریافته که اطلاعات وارد شده در ویکی‌پدیا برای کاهش رتبه اعمال وحشیانه ضد حقوق بشر و سایر موارد نقض این حقوق در ایران تغییر کرده و نگرانی‌هایى را برانگیخته که عوامل یا حامیان رژیم برای دستکاری اطلاعاتى که درباره جمهوری اسلامی در دسترس عموم قرار می‌گیرد، سوء استفاده می‌کنند.
این اطلاعات همچنین برای بی‌اعتبار کردن گروه‌های ناراضى و مخالف ایرانی تغییر داده شده، در حالی که نشریات وابسته به حکومت جمهورى اسلامى به عنوان منابع خبری مدعى بی‌طرفى در این «دانشنامه» آنلاین رایگان معرفی می‌شوند.
در یک مورد، جزئیات کلیدی اعدام‌های دستجمعی جمهورى اسلامى حذف گشته و این واقعیت که مسئولان و گردانندگان ارشد فعلی رژیم در کمیته‌های اعدام سال ١٩٨٨ نیز که در آن هزاران زندانی سیاسی کشته شدند، عمدأ حذف شده است.
چگونه جمهوری اسلامی ایران در حال انتشار اطلاعات نادرست در بریتانیا است؟
در عین حال افرادی که می‌خواستند درباره وضعیت وحید بهشتی فعال حقوق بشر که در بریتانیا دست به اعتصاب غذا زده بود، مطالبی در ویکی‌پدیا منتشر کنند، بارها تلاش آنها ناکام ماند.
متی هیون همسر بهشتی گفت که چهار تلاش برای راه‌اندازی این صفحه انجام شده، زیرا اطلاعات نادرست زیادی در فضای مجازی درباره همسرش وجود داشته. همسر وی همچنان بر دولت بریتانیا فشار می‌آورد تا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار دهد.
متی هیون که وی نیز ایرانی است، گفت که متن بارها حذف شده و صفحه مربوط به همسرش نتوانست منتشر شود. او گفت: «ما معتقد بودیم که این اعمال نفوذ ارتش سایبری رژیم ایران است.»
بنیاد ویکی‌مدیا که سازمان غیرانتفاعی ویکی‌پدیا را اداره می‌کند، اعلام کرده: تمام محتواى این وبسایت توسط جامعه جهانی ویراستاران داوطلب به آن وارد شده است. یک سخنگوی بنیاد گفته که سیاست‌های آن مستلزم بی‌طرف بودن اطلاعات و تأیید توسط منابع موثق است و افزود که اقدامات حفاظتی متعددی برای مقابله با اطلاعات نادرست از جمله ممنوعیت مجرمان سریالی وجود دارد.
یکی دیگر از موارد حذف شده مربوط به زندانی شدن حمید نورى، یک مقام مسئول جمهورى اسلامى در سوئد است که در سال ٢٠٢٢ به دلیل نقض حقوق بشر در سوئد محاکمه شد. همچنین اخراج غلامحسین محمدنیا سفیر رژیم ایران و یک دیپلمات دیگر جمهوری اسلامی از آلبانی در سال ٢٠١٨، به دلیل ادعای دست داشتن در توطئه بمب‌گذاری علیه مخالفان از دیگر موارد است.
به نوشته «تایمز»، این ویرایش‌ها توسط مشارکت‌کنندگان ناشناس ویکی‌پدیا انجام شده، بنابراین نمی‌توان به انگیزه آنها پى برد.
متی هیون مشاور سیاسى و حامى سازمان بین‌المللی برای حفظ حقوق بشر، گفته: «پخش اطلاعات نادرست در فضاى مجازى ابزار کلیدی جمهورى اسلامى است. رژیم ولایت فقیه، هر کارى را به میل خود، بدون توجه به رفتار و عملکردشان انجام مى‌دهد اما برایشان مهم است که جهان چگونه درباره آنها فکر می‌کند. اگر رژیم بتواند، به گسترش اطلاعات غیرواقعى و گیج کننده بیافزاید، این کار را انجام خواهد داد.»
مقامات امنیتی بطور فزاینده‌ای از تاکتیک‌های رژیم ایران انتقاد و اذعان می‌کنند که تهدیدها علیه بریتانیا افزایش یافته است. MI5 (سازمان اطلاعات خارجى بریتانیا) و پلیس گفته‌اند که از آغاز سال ٢٠٢٢ حداقل ۱۵ توطئه برای ربودن یا کشتن مخالفان ایرانی در بریتانیا را خنثى کرده‌اند.
ماه گذشته شخصى که براى رژیم جمهورى اسلامى جاسوسى مى‌کرد، به دلیل مأموریت شناسایی خصمانه در تدارک حمله تروریستی به تلویزیون «ایران اینترنشنال» یک کانال فارسی‌زبان مستقر در بریتانیا که تصاویری از اعتراضات و ارعاب «با حمایت دولت» در تهران را منتشر کرده بود، محکوم شد.
اطلاعات نادرست آنلاین نیز ابزاری کلیدی برای رژیم ایران است. در سال ٢٠١٩ نیز تفاوت‌های کلیدی بین مطالب مربوط به ایران در ویکی‌پدیای فارسی در مقایسه با مطالب مشابه به زبان انگلیسی وجود داشت. همچنین صفحه فارسی در مورد دخالت رژیم ایران در جنگ داخلی سوریه بیشتر بر اساس بیانیه‌های توطئه‌‌محورِ مسئولان جمهورى اسلامى تنظیم شده در حالی که صفحه انگلیسی روایت دقیق‌تر و واقعی‌تری داشت. ولی اکنون به نظر می‌رسد که تحریف و تغییر در ویکی‌پدیای انگلیسی‌زبان نیز انجام شده است. بسیاری از ویرایش‌های جمهورى اسلامى مربوط به صفحات یک گروه مخالف به نام مجاهدین خلق ایران مربوط می‌شود که از سرنگونی رژیم تهران حمایت می‌کنند.
در صفحه ویکی‌پدیای انگلیسی مجاهدین خلق در تابستان، مجموعه‌ای از اطلاعات در مورد نقض حقوق بشر توسط مسئولان رژیم جمهورى اسلامى حذف شد. کاربران ناشناس که محتوا را تغییر داده‌اند، با این ادعا که مطالب پیش‌پاافتاده و بى‌اهمیت بوده، به نیاز در «پیرایش» اشاره کرده‌اند.
در ماه ژوئن سال گذشته جزئیاتی از بخشی در کمیته‌های مرگ ١٩٨٨ که شامل مصیبتی بود که بر زندانیان سیاسی می‌رفت و بسیاری از آنان زن و کودک بودند و شمار زیادى از قربانیان که به دلیل فعالیت‌های مسالمت‌آمیز مانند پخش اعلامیه، دوران محکومیت خود را مى‌گذراندند، همچنین مطالبى در مورد اعدام‌هایی که «توسط چند تن از مسئولان رده بالاى کنونى جمهورى اسلامى انجام شده است» حذف شده است.
یک ماه پیش از آن، همین کاربر ناشناس مطالب نوشته شده در مورد اخراج دو دیپلمات جمهورى اسلامى از آلبانی به دلیل مشارکت در طرح بمب‌گذاری علیه مجاهدین خلق در سال ٢٠١٨ و محکومیت حمید نورى از اعضاى سابق سپاه پاسداران و دستیار دادیار زندان گوهردشت به دلیل مشارکت در اعدام زندانیان سیاسى مجاهد و چپگرا در آن زندان که به محض ورود به فرودگاه آرلاندا استکهلم پایتخت سوئد دستگیر و به حبس ابد محکوم شده، حذف شده است. نوشته‌ها در مورد اعدام زندانیان سیاسی در آوریل ٢٠٢٢، که حدود ٣۵٠٠ زندانی مجاهدین خلق در اوایل دهه ١٩٨٠ در ایران کشته شدند نیز محو گشته است.
تجزیه و تحلیل تغییرات در صفحه نشان داد که برخی از ویرایش‌ها توسط سایر کاربران مجدداً در جای خود قرار گرفتند، اگرچه بسیاری از حذف‌ها در زمان انتشار دست نخورده باقی ماندند.
مارکو ویرایشگر ویکی‌پدیا که چندین سال در این پلتفرم مشارکت داشته، ویرایش‌ها را مشاهده کرده و آنها را به مدیران گزارش داد زیرا نگران بود که وبسایت برای اهداف تبلیغاتی دستکاری مى‌شود. او سپس به تایمز هشدار داد زیرا معتقد بود در این مورد اقدامات کافی صورت نگرفته است.
وى همچنین یادآور شده که اطلاعاتی از منابع خبری دولت ایران که ادعاى بی‌طرفى دارند، به موارد ویکی‌پدیا اضافه می‌شود و به نظر می‌رسد که مطالب مربوط به جنبش و خیزش اعتراضی مردم این کشور دستکاری شده است.
یکی از سخنگویان ویکی‌مدیا گفته است: «اطلاعات نادرست و غیرواقعى، موضوعاتى هستند که بنیاد و داوطلبان ویکی‌پدیا آنها را بسیار جدی می‌گیرند و تدابیر حفاظتی متعددی برای مقابله با آنها وجود دارد. ویراستاران و مدیران داوطلب به عنوان اولین خط دفاعی هوشیار در برابر دستکاری محتوا عمل می‌کنند و بطور منظم ورود ویرایش‌های بلادرنگ را بررسی می‌کنند. ربات‌ها بسیاری از اشکال رایج رفتار منفی را در وبسایت شناسایی کرده و برمی‌گردانند و مدیران داوطلب رفتارهای منفی را بیشتر بررسی و رسیدگی می‌کنند.
هنگامی که یک حساب کاربری یا آدرس IP بطور مکرر خط مشى‌ها را نقض می‌کند، مدیران ویکی‌پدیا می‌توانند اقدامات انضباطی انجام دهند و یک کاربر یا آدرس IP را مسدود یا ممنوع کنند. نقض‌ها می‌توانند شامل مواردی مانند خرابکاری مکرر، ویرایش‌های مالی فاش نشده یا جنگ در ویرایش باشند.
در حالی که این مسائل عموماً توسط داوطلبان عنوان مى‌شود ، بنیاد دارای یک عملکرد اعتماد و ایمنی است که هنگامی که به جامعه ویرایشگران گزارش می‌شود، چنین مسائلی را به آنها نشان می‌دهد. در برخی موارد، این بنیاد مسائل بزرگتر مانند اطلاعاتِ نادرست یا محتوای مضر را که ممکن است در وبسایت ظاهر شود، بررسی خواهد کرد.
فارسی ویکی‌پدیا، نسخه فارسی زبان ویکی‌پدیا است که در ماه دسامبر ٢٠٠٣ ثبت شده است. از ماه ژانویه ٢٠٢۴، این پلتفرم دارای ٩٨۶٨٢۵ مقاله، ١٢٧٧٢۴١ کاربر ثبت شده و ٨٨٢٢٣ فایل است، روزبه پورنادر اولین مدیر و توسعه‌دهنده این پروژه است.
او که ایرانى‌تبار است اکنون در آمریکا زندگی می‌کند. وى یکی از دستیاران اصلی و یکی از بنیانگذاران ویکی‌پدیای فارسی بود. روزبه پورنادر مدیر فنی پروژه Linux در دانشگاه صنعتی آریامهر (شریف) بود و قبلاً به عنوان مدیر فنی در فارسی تکس خدمت می‌کرد.
*منبع: تایمز
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن
