وزیر دفاع بریتانیا روز دوشنبه ۱۵ ژانویه (۲۵ دیماه) در یک سخنرانی با اشاره به اینکه جهان در مرحله «پیش از جنگ» قرار دارد با هشدار نسبت به احتمال وقوع «جنگ سوم جهانی» گفت، بریتانیا در پنج سال آینده با جنگهایی در روسیه، چین، ایران و کرهشمالی روبرو خواهد شد اما هنوز برنامهای برای تقویت ارتش ندارد.
گسترش تروریسم، فعالیتهای اتمی جمهوری اسلامی و حمایت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از شبهنظامیان در خاورمیانه از نکاتی بودند که گرانت شاپس در این سخنرانی خود چند بار بر آنها تأکید کرد.
وی در بخشی از سخنانش گفت: «امروز روسیه و چین قدرتهای هستهای هستند و کره شمالی تهدید میکند زرادخانه هستهای خود را گسترش دهد و جمهوری اسلامی ایران نیز سطح غنیسازی اورانیوم را تا ۸۳/۷ درصد افزایش داده است، سطحی که هیچ کاربرد غیرنظامی ندارد.»
این مقام ارشد دفاعی افزود: «در دوران جنگ سرد این احساس وجود داشت که ما با بازیگران منطقی سر و کار داریم اما این قدرتهای جدید بسیار ناپایدارتر و غیرمنطقیتر هستند.»
وزیر دفاع بریتانیا ابراز تاسف کرد که راهبرد «نابودی متقابل تضمینشده» (توازن قوا) که در گذشته جنگها را متوقف میکرد، اکنون با وجود سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و یا کره شمالی کارآیی خود را از دست داده است. گرانت شاپس تأکید کرد «میترسم نتوانیم جنگها را متوقف کنیم… به ویژه آنکه اکنون ملاحظات نگرانکننده جدیدی وجود دارد: دشمنان ما اکنون با یکدیگر ارتباط بیشتری دارند به عنوان مثال، ما دیدیم که چگونه نیروهای نیابتی [رژیم] ایران از اسرائیل تا دریای سرخ ویرانی به بار آوردهاند.»
وزیر خارجه بریتانیا: باید به جمهوری اسلامی فهماند که اقدامات بدخواهانه را تحمل نمیکنیم
– دیوید کامرون که این هفته از منطقه دیدن کرد و با همتای مصری خود در مورد جنگ اسرائیل در غزه و همچنین وضعیت ناآرام دریای سرخ به گفتگو پرداخت، تهران را به کمک به «گروههای نیابتی» متهم کرد.
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) December 24, 2023
وزیر دفاع بریتانیا در بخش دیگری از سخنرانی خود به ارسال تسلیحات نظامی توسط جمهوری اسلامی به روسیه برای استفاده علیه اوکراین اشاره کرد. وی گفت: «پوتین به پهپادهای ایرانی و موشکهای بالستیک کره شمالی برای تقویت بمباران غیرقانونی خود در اوکراین متکی است… با وجود دوستانی از این دست، جهان جای خطرناکتری میشود و در سالهای اخیر چنین شده است.»
گرانت شاپس در این سخنرانی به نکات تازهای نیز اشاره کرد از جمله اینکه گفت هزینه نظامی کشورهایی مثل روسیه، چین و ایران در حال افزایش است که نشان میدهد «دوران سود صلح به پایان رسیده و در پنج سال آینده، ما میتوانیم به تماشای چندین تئاتر با حضور روسیه، چین، ایران و کره شمالی بنشینیم… از خود بپرسید- با نگاهی به درگیریهای امروز در سراسر جهان- آیا احتمال افزایش یا کاهش این رویدادها بیشتر است؟ من گمان میکنم که همه ما پاسخ را میدانیم- این رویدادها احتمالاً افزایش مییابد. بنابراین سال ۲۰۲۴ باید یک نقطه عطف را مشخص کند. برای اوکراین، این سالی خواهد بود که ممکن است سرنوشت ملت آنها تعیین شود. اما حوثیها با تهدید کردن کشتیهای تجاری در منطقه، دائماً قوانین را زیر پا گذاشتهاند.»
وزیر دفاع بریتانیا با اشاره به وضعیت بحرانی دریای سرخ، به عملیات نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا علیه حوثیها نیز اشاره کرد و گفت که این عملیات پیام روشنی به حوثیها بود که از حمایت رژیم ایران برخوردارند. وی بار دیگر از حوثیها خواست دست از تهدید اقتصاد جهانی بردارند.
چند هفتهای است مواضع دولت بریتانیا نسبت به جمهوری اسلامی از نرمش و مماشات به سختگیری و قاطعیت تغییر کرده است. این تغییر را در لحن مقامات ارشد این کشور از جمله ریشی سوناک نخست وزیر و گرانت شاپس وزیر دفاع میتوان دید. به نظر میرسد ادامه حملات حوثیها به کشتیهای تجاری با پشیبانی سپاه پاسداران از عواملی است که بریتانیا ترجیح داده نسبت به رژیم ایران مواضع جدّیتری اتخاذ کند هرچند که در عمل هنوز اقدام ویژهای صورت نداده است.
شاپس پیش از این به رژیم ایران هشدار داده بود که «صبر ما و صبر جهان تمام شده است». این مقام نظامی بریتانیا در مصاحبه با روزنامه «تلگراف» که شنبه ۱۳ ژانویه (۲۳ دیماه) منتشر شد گفته بود «رژیم ایران باید به حوثیها و سایر گروههای نیابتی در خاورمیانه بگوید حملاتشان را متوقف کنند و دست بردارند.»
دیوید کامرون وزیر خارجه بریتانیا نیز پیش از این در مصاحبه با روزنامه «تلگراف» گفته بود باید به جمهوری اسلامی فهماند که اقدامات بدخواهانه را تحمل نمیکنیم.
مدتهاست که مخالفان جمهوری اسلامی از دولت بریتانیا خواستهاند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست سازمانهای تروریستی قرار دهد. اقدامی که تا کنون با مخالفت دولت روبرو بوده است. به نظر میرسد مقامات بریتانیا ترجیح میدهند فعلاً به اعمال تحریم علیه سپاه پاسداران و شرکتهای مرتبط با آن اکتفا کنند.