«بحران قدرت خرید» در ایران؛ اقشار متوسط هم در تله فقر گرفتار شده‌اند

آمارها در حالی از تداوم تورم در اقتصاد ایران طی دی‌ماه امسال گزارش داده‌اند که یک کارشناس اقتصادی از پدیده «بحران قدرت خرید» خبر داده و گفته دهک‌های متوسط هم گرفتار تله فقر شده‌اند.

علیرضا حیدری کارشناس اقتصادی درباره گرفتار شدن بخش زیادی از جمعیت کشور در «تله فقر» گفته که برخی کالاها در دسته کالاهای ضروری قرار می‌گیرند و با نسبت به افزایش قیمت مقاوم‌تر هستند: «یعنی مابه‌ازای هر میزان قیمتی که افزایش پیدا کند، حساسیت برای مصرف آن کالا قابل توجه نیست مانند کالاهای سلامت‌محور و خوراک است که مردم به هر قیمتی این کالای ضروری را مصرف می‌کنند. اما امروز شرایط به گونه‌‌ای شده که متاسفانه اثر قیمتی مصرف‌کننده را وادار به تعدیل مصرف کرده‌ است. به این نقطه حساس «بحران قدرت خرید» گفته می‌شود.»

این کارشناس اقتصادی افزوده در این نقطه، مصرف‌‌کننده تلاش می‌کند سطح مصرف خود را برای برخی کالاها کاهش ندهد. اما وقتی در این شرایط قرار می‌گیرد و متوسط سرانه مصرف کاهش پیدا می‌کند یعنی برخی اقشار اساسا مصرفی ندارند و مصرف گروه‌هایی از جامعه به صفر رسیده یا به شدت کاهش یافته اما از سوی دیگر گروهی هم بیشتر از سرانه مصرف دارند و این خود به معنای تهدید غذایی است.

به گفته علیرضا حیدری، سال به سال دهک‌های درآمدی بالاتری گرفتار «تله فقر» می‌شوند بطوری که می‌بینیم که دهک‌های متوسط هم در حال کوچک کردن سبد غذایی خانوار هستند و خانوار دهک‌های کم درآمد تا متوسط تحت فشار هستند.

او معتقد است طبقات مزد بگیر  طی یک سال به صورت مستمر کاهش قدرت خرید را تجربه می‌کنند و این کاهش قدرت خرید خود را در حوزه معیشت، سلامت، آموزش و مشهودتر از همه در حوزه مسکن نشان داده‌ بطوری که سابقه نداشته محل سکونت طبقات اجتماعی به دلیل کاهش قدرت خرید اینطور مشهود تغییر کند و به شهرهای اقماری سرزمین اصلی مهاجرت کنند.

در این میان، تیم اقتصادی دولت رئیسی معتقد است توانسته تورم را مهار کند و کاهش دهد اما اعداد و ارقام مرکز آمار ایران چنین ادعایی را رد می‌کنند. آخرین گزارش مرکز آمار ایران از دی‌ماه نشان می‌دهد که تورم همچنان در روندی افزایشی قرار دارد. همانطور که علیرضا حیدری گفته یکی از آثار افزایش پی‌ در پی تورم «کاهش قدرت خرید» خانوارها است که دیگر نه تنها اقشار کم‌درآمد بلکه اقشار متوسط را نیز در بر گرفته است.

در همین رابطه مسعود بختیاری، عضو هیئت نمایندگان اتاق ایران، از رکود شدید حاکم بر بازار مواد غذایی خبر داده و گفته این رکود ناشی از کاهش قدرت خرید خانوارها است.

مسعود بختیاری گفته سیاست‌های دولت تولیدکنندگان مواد غذایی را برای صادرات کالا با مشکلاتی روبرو کرده و در بازار داخلی نیز تولیدات آنها خریداری ندارد. این فعال صنفی گفته دولت در پرداخت تسهیلات خرد به تولیدکنندگان، اصناف و بازاریان رفتاری انقباضی در پیش گرفته و از سوی دیگر با اِعمال سیاست‌هاى سختگیرانه‌اى همچون رفع تعهد ارزى، صادرات را با چالش مواجه کرده است، این امر کاهش صادرات و سرریز شدن محصولات به بازار داخل و در ادامه تشدید رکود را سبب شده است.

عضو هیئت نمایندگان اتاق ایران افزوده مشکل در صادرات در حالیست که از آنسو بازار داخل نیز قدرت خرید این اقلام را ندارد و تولیدکننده با توجه به هزینه تمام‌شده تولید کالا نمی‌تواند برای جذب تقاضا از قیمت خود بکاهد، در چنین شرایطی تولیدکننده نیز ناچار به کاهش تولید است.

تورم در دی‌ماه هم افزایش یافت؛ تورم ماهانه به ٢/۶ درصد رسید

بحران خانوارها برای تأمین مواد غذایی تنها شامل اقلامی مانند گوشت و میوه نیست و حتی در مورد غلات و نان به عنوان قوت غالب شهروندان نیز وجود دارد. وبسایت «جهان صنعت» در گزارشی با عنوان «کودتا علیه مصرف خانوار» به این موضوع پرداخته و نوشته نان و غلات که ستون فقرات تامین کالری مورد نیاز برای دهک‌های فقیر و کم‌درآمد کشور را شکل می‌دهند و از ابتدای سال جاری با کنترل‌گری بیشتر دولت روبه‌رو بوده‌اند و با ۴۸/۳ درصد رشد تورمی نسبت به مدت مشابه در سال گذشته، آژیر خطر را به صدا درآورده‌اند.

«جهان صنعت» در ادامه به دیگر کالاهای خوراکی اشاره کرده و نوشته در گروه فرآورده‌های گوشتی اوضاع به مراتب وخیم‌تر بوده و نرخ تورم این گروه کالایی نزدیک به ۱۲۰ درصد بیشتر از نرخ تورم کل کشور است و عملاً به معنای حذف این ارقام کالایی از سفره ۴ الی ۷ دهک درآمدی کشور است.

بر اساس این گزارش نرخ تورم سالانه برای این گروه کالایی، در بازه زمانی یک ساله معادل ۹۱/۷ درصد است که نشان می‌دهد سیاستگذاری یک سال گذشته دولت در این حوزه، به‌طور یکپارچه و استمراری، سفره مردم را هدف قرار داده است و تحولات قیمتی در بازه زمانی یک‌ساله را به هیچ وجه نمی‌توان نوسانات کوتاه‌مدت قلمداد کرد و باید آن را فرآورده و محصول نهایی سیاست‌های دولت بنامیم.

این گزارش افزوده تغییرات تورم نقطه ‌به‌ نقطه این کالاها هم نشان می‌دهد که سیاست‌های دولت در حالی که در افق بلندمدت از کنترل اوضاع در این زمینه کارگر نیفتاده و نابهینه و غیرکارا بوده، بلکه در برابر نوسانات ماهانه و کوتاه‌مدت نیز ناکارآمد بوده است و نتوانسته ثبات را به بازار بازگرداند. نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه این گروه کالایی با عبور از سطح ۹۵/۴ درصد، اثبات مدعای گزاره پیشین است.

در این میان حامیان دولت رئیسی همچنان مدافع سیاست‌های اقتصادی دولت هستند. روزنامه «کیهان» چاپ تهران بدون در نظر گرفتن‌ آمارهای اقتصادی ارائه شده از سوی نهادهای زیرمجموعه دولت مدعی شده دشمنان مشکلات کشور را بزرگنمایی می‌کنند!

در این مطلب آمده که «دشمنان در خارج و عوامل آنان در داخل تلاش می‌کنند با بزرگنمایی برخی مشکلات اقتصادی و معیشتی و حتی فرهنگی و اجتماعی سبب نا‌امیدی مردم به آینده و دلسرد کردن آنان از شرکت در انتخابات بشوند. در حالی‌که راه ‌حل مشکلات، انتخابات است و برای رفع مشکلات هم باید در انتخابات شرکت کرد.»

روزنامه «کیهان» در ادامه نوشته که «از ابتدای انقلاب تا امروز هیچ‌کس و هیچ گروه یا حزبی از تحریم انتخابات سود نبرده است. بلکه خودشان ضرر کرده‌اند.امروز ایران را که به قول شهید سلیمانی حرم است باید با شرکت فعال در انتخابات و حضور در پای صندوق‌های رای برای برداشتن گام‌های بلندتر قوی کرد.»