کافیست هشتگ رحم اجاره‌ای را در تلگرام یا اینستاگرام تایپ کنید تا صدها آگهی تبلیغاتی از نقاط مختلف کشور روبروی شما سبز شود: «نیازمند رحم اجاره از شهر شیراز و حومه هستم. سن خانم، نهایت تا ۳۲ سال، مطلقه (متعهد) یا متاهل باشند، دارای حداقل یک فرزند سالم باشند، قد و وزن نرمال داشته باشند، عدم مصرف هرگونه دود، سیگار، مشروب، عدم بیماری خاص، عدم مصرف داروی خاص (مشکل جسمی و اعصاب)».
یکی دیگر نوشته است: «نیازمند رحم اجاره‌ای هستیم از شهر تهران، شرایط: سن خانم ۲۰ تا ۳۳ سال مطلقه یا متاهل، دارای حداقل یک فرزند سالم باشند و خیلی از زایمان آخر نگذشته باشد (حداکثر۵ سال)، دارای قد و وزن نرمال (اضافه وزن نداشته باشند)، اهل دخانیات اعم از قلیان و… نباشند، از لحاظ جسمی سالم و بدون هیچ بیماری زمینه‌ای اعم از قلبی، دیابت، افسردگی و… نباشند. برای مصرف داروها منعی نداشته باشند و داروها را سر ساعت استفاده کنند. تمام آزمایش‌ها در کلینیک زیر نظر متخصص انجام می‌شود، در صورت مورد تایید بودن رحم و آزمایش‌ها توسط پزشک، قرارداد در محضر بین طرفین بسته خواهد شد، مبلغ: ۲۶۰ میلیون ماهی ۵ میلیون.»
دیگری نوشته است: «خانمی متاهل ۲۷ساله و سالم دارای یک فرزند دختر، زایمان طبیعی، رحم اجاره می‌شود، مکان: اصفهان، مبلغ:توافقی.»
و یکی هم نوشته: «خانمی مطلقه، سالم، زیبا، ۳۲ ساله با قد ۱۶۸ و وزن ۶۸، رحم اجاره می‌شود و تخمک هم اهدا می‌کند. مکان: کرج و هر جایی که اسکان بدهند، مبلغ: توافقی».
رحم اجاره‌ای یا به اصطلاح «مادر جایگزین» روشی است که در آن یک زن به عنوان مادر جایگزین، فرزند زوجی را که به روش‌های معمول قادر به بچه‌دار شدن نیستند در رحم خود حمل می‌کند. در این میان به شخصی که رحم خود را اجاره داده، عین روابط حقوقی اجاره خانه، «موجر» و به اجاره‌کنندگان رحم «مستاجر» می‌گویند. این قرارداد از ابتدای اجاره رحم بین فرد اجاره‌دهنده و گیرنده شکل می‌گیرد. قیمت رحم اجاره‌ای نیز متغیر است.
وبسایت «فراز» در گزارشی به این موضوع پرداخته و نوشته است: «نرخ رحم اجاره‌ای در ایران از ۴۰۰ میلیون تومان شروع و تا ۹۰۰ میلیون تومان هم می‌رسد. البته ماهیانه نیز به فرد اجاره دهنده ۴ تا ۷ میلیون تومان پرداخت می‌شود و در صورت دوقلو بودن فرزند، حدود ۲۰ میلیون تومان به این هزینه اضافه می‌شود. این درصد هزینه‌ها بسته به طرفین تغییر می‌کند. سن فرد و وضعیت سلامتی نیز نقش مهمی در تعیین قیمت دارد. معمولا داشتن سن زیر ۳۵ سال و سابقه حداقل یک حاملگی موفق، شرایطی است که فرد اجاره‌دهنده باید داشته باشد.»
بر اساس این گزارش، قانون مشخصی در خصوص رحم اجاره‌ای در ایران وجود ندارد که بر این موضوع نظارت کند اما در سال ۱۳۸۲ قانونی در مورد اهدای جنین در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در سال ۱۳۸۳ مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفت.
در این بین افرادی به عنوان دلال و یا واسطه از این موضوع برای کسب درآمد سوء استفاده میکنند و برای اینکه زوجین در صف انتظار قرار نگیرند، واسطه انجام این عمل می‌شوند.
اما مسئله‌ای که این روز‌ها به شدت در جامعه دیده می‌شود، زنانی هستند که به دلیل شرایط مالی و اقتصادی، مجبور می‌شوند رحم خود را اجاره دهند. در حالی که نبودن یک قانون یا سازمان مشخص در اینباره، برای فرد اجاره دهنده و گیرنده مشکل‌ساز شده است. در این میان واسطه‌هایی هستند که نه تنها سلامتی فرد اجاره دهنده رحم برای آنها ملاک نیست، بلکه تعهدی هم در قبال تحویل یک فرزند سالم به گیرنده ندارند و تنها واسطه‌هایی هستند که فقط به فکر منفعت و سود خودشان از این نیاز هستند.
فرزندآوری با امکانات صفر و هزینه‌های نجومی؛ نرخ رحم اجاره‌ای تا ۹۰۰ میلیون تومان!
پیشتر وبسایت «جریان نو» نیز گزارش داده بود که قیمت رحم اجاره‌ای متغیر است و در حال حاضر از ۴۰ میلیون تومان آغاز و تا ۹۰۰ میلیون تومان هم افزایش می‌یابد.
سن اجاره‌دهندگان در مبلغ پیشنهادی برای رحم بسیار نقش دارد. بر اساس این گزارش زنان متولد دهه هفتاد خورشیدی عمده اجاره‌دهندگان رحم هستند.
یکی از شرایط مهم برای اجاره رحم داشتن فرزندانی سالم، رضایت همسر، یا پدر و مادر، عدم زایمان نارس و سن زیر ۳۳ سال است.
تاثیر تحصیلات مادران رضاعی در افزایش قیمت
وبسایت «اقتصاد۲۴» در دی ۱۴۰۱ در گزارشی به این موضوع پرداخته و نوشته بود: «این روش حالا آنچنان فراگیر و گسترده شده است که صاحب انجمن است، انجمن رحم اجاره‌ای! و اگر وارد صفحه این انجمن و تارنمای اینترنتی آن شوید، با این توضیح مواجه خواهید شد «اولین و تنها انجمن اینترنتی رحم اجاره ای در ایران».
بر اساس این گزارش، با اینهمه هنوز در بسیاری از کشورهای جهان، روش درمانی رحم اجاره‌ای، یا رحم جایگزین ممنوع است. در برخی دیگر پرداخت و دریافت پول به این علت ممنوع شده و فردی که رحم خود را اجاره می‌دهد باید به شکل داوطلبانه حاضر به این کار شود. اما در ایران هر دو جایز است و در این روش زنی که تخمک متعلق به اوست مادر بوده و زنی که رحم خود را در اختیار قرار می‌دهد نیز «مادر رضاعی» خواهد بود و حدود ۱۳ سال است که زوج‌های نابارور در ایران می‌توانند از این شیوه برای داشتن فرزند استفاده کنند. به این شکل که اسپرم مرد و تخمک زن در آزمایشگاه لقاح داده می‌شوند و «گامت» به رحم زن دیگری منتقل می‌شود تا او این جنین را تا تولد در رحم خود نگهداری کند. در ایران این مجوز به زوج‌هایی که زن به دلایل پزشکی توان حمل جنین و وضع حمل را نداشته باشد داده می‌شود.
«اقتصاد ۲۴» می‌نویسد، البته این شیوه مشکلات حقوقی نیز در پی دارد، برای مثال سازمان ثبت احوال همچنان شناسنامه را به نام مادر رضاعی (زنی که جنین در رحم وی رشد کرده) صادر می‌کند و همین باعث می‌شود در بسیاری موارد پزشک و بیمارستان که در جریان نحوه تولد نوزاد هستند، بجای شناسنامه مادر رضاعی، شناسنامه مادر اصلی را که صاحب تخمک است ثبت کنند تا در نهایت شناسنامه به نام مادر ثبت شود.
البته در دی‌ماه ۱۴۰۱ که این گزارش تنظیم شد، کمترین مبلغ برای رحم اجاره‌ای حدود ۱۰۰ میلیون تومان به همراه ماهی ۲ میلیون تومان هزینه ۹ ماه بوده است که ۱۰۰ میلیون تومان می‌توانست در مواردی تا ۲۵۰ میلیون تومان افزایش یابد.
در سال ۱۴۰۰ اما قیمت رحم اجاره‌ای ۸۰ میلیون تومان بوده است. در آن سال قیمت رحم اجاره‌ای نسبت به دو سال پیش از آن نزدیک به ٢٠ میلیون تومان بود که با افزایش چهار برابری به ٨٠ میلیون تومان رسید. به این ترتیب قیمت رحم اجاره‌ای نیز پابپای تورم و گرانی گسترده در همه چیز، طی دو سال اخیر به شدت افزایش یافته است.
در آن گزارش اشاره شده بود که تهران، مشهد، اصفهان، شیراز، تبریز بیشترین آمار فرزندآوری از طریق رحم اجاره‌ای را دارند.
آن زمان یک مشاور اهدای رحم اجاره‌ای از فعالیت مترجمین زبان عربی در مراکز باروری خبرداده و گفته بود این مراکز، زوج‌های عرب را نیز می‌پذیرند. به گفته وی، این مشاورین بر اساس شنیده‌ها برای مرتبط کردن زنان با خانواده‌های عرب بالای ده میلیون تومان دریافت میکنند. همچنین هزینه رحم اجاره‌ای برای زوج‌های کشورهای عربی از ١۵٠ میلیون تومان شروع می‌شود.
