در پی کاهش دما و افزایش مصرف گاز در ایران، تأمین گاز بخش صنعت و خانگی با بحران روبرو شده است. دبیر کل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی ایران از قطع گاز اکثر پتروشیمی‌هایی که از گاز متان استفاده می‌کنند خبر داده است. فشار گاز در استان‌های شمال و شمال شرق کشور تا ۵۰ درصد کاهش یافته و احتمال قطع گاز خانگی در چند شهر کشور وجود دارد.
در پی ورود یک توده هوای سرد به ایران و درگیر شدن تمام استان‌های کشور با بارش شدید برف و باران، مصرف گاز افزایش یافته و ناترازی گاز که از مدت‌ها پیش توسط کارشناسان هشدار داده می‌شد شرایطی بحرانی ایجاد کرده است. میزان گاز تولیدی در ایران که دومین کشور دارنده ذخایر گاز طبیعی جهان است، کمتر نیاز مصرفی صنایع و بخش خانگی در روزهای سرد سال است.
مسلم رحمانی مدیر هماهنگی امور گازرسانی اعلام کرده که بر اساس گزارش مرکز راهبری شرکت ملی گاز، دیروز بیش از ۶۷۰ میلیون مترمکعب در روز، مصرف گاز کشور بوده که یک رکود در سال جدید به حساب می‌آید.
جواد اوجی وزیر نفت جمهوری اسلامی ساعتی پیش در ظهر روز چهارشنبه نهم اسفندماه مدعی شده در هیچ کجای کشور افت فشار گاز یا قطع گاز وجود ندارد. این در حالیست که دیگر مقامات و فعالان صنفی از قطع گاز پتروشیمی‌ها و کاهش فشار گاز در برخی مناطق شمال و شمال شرق کشور گزارش داده‌اند.
از جمله مسلم رحمانی مدیر هماهنگی امور گازرسانی امروز چهارشنبه نهم اسفندماه گفته با توجه به اینکه گاز را از جنوب کشور به شمال کشور انتقال می‌دهیم با افزایش مصرف، امکان کاهش فشار در مناطق شمال و شمال شرقی کشور وجود دارد.
غلامرضا کوشکی رئیس مرکز راهبری گاز کشور نیز از شرایط بحرانی در چند استان کشور خبر داده و گفته «اکنون شبکه گاز بعضی شهرها در استان‌های گلستان، مازندران، گیلان و خراسان رضوی و خراسان شمالی و خراسان جنوبی شرایط بحرانی دارند و نیاز به صرفه‌جویی و دقت لازم است.»
او همچنین درخواست کرده مردم پویش «هر خانه یک اتاق گرم» را اجرا، و از گرم کردن همه خانه صرف نظر کنند تا فشار گاز از این بیشتر کاهش نیابد و گاز خانگی قطع نشود.
قاسم مایلی رستمی مدیرعامل شرکت گاز مازندران هم ساعتی پیش با اعلام وضعیت قرمز در این استان هشدار داد به دلیل کاهش فشار گاز احتمال دارد که گاز خانگی در شهرستان‌های محمودآباد، آمل، بابل، بابلسر و فریدونکنار و شهرهای تابعه قطع شود.
شرکت ملی گاز و وزارت نفت هم با تولید اسلایدهای نوشتاری از مصرف‌کنندگان گاز درخواست کرده است تا در مصرف گاز صرفه‌جویی کنند.
احمد مهدوی ابهری دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی ایران در گفتگو با خبرگزاری «مهر» با اشاره به برودت هوا و محدودیت‌های جدید گازی گفته که «پتروشیمی‌ها کاملاً دچار محدودیت شدند و گاز اکثر پتروشیمی‌هایی که از گاز متان استفاده می‌کنند قطع هستند.»
دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی ایران با اشاره به اینکه پتروشیمی‌هایی که گاز متان صرف می‌کنند فعلاً از مدار خارج شده‌اند خاطرنشان کرد که «در سال گذشته به علت محدودیت‌های گاز ۷۰۰ میلیون دلار زیان برایمان به دنبال داشت.»
دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی ایران با اشاره به ناترازی گاز در کشور گفته «فریادهایی که ما می‌زنیم برای سرمایه‌گذاری در میادین گازی، مصرف بهینه و صرفه‌جویی به دلیل این است که لطمه‌ای به تولید وارد نشود در حالی که باید سال‌های گذشته به آن فکر می‌کردیم.»
احمد مهدوی ابهری افزوده «تأسف ما این است که مسؤولین وزارت نفت اعم از مسئولین گذشته و فعلی باید پاسخگو باشند که چرا به این مسائل فکر نکردند و به بخش خصوصی اجازه سرمایه‌گذاری ندادند زیرا زمانی که سرمایه‌گذار خارجی امکان سرمایه گذاری ندارد به بخش خصوصی اجازه ورود دهید.»
ابراهیم رئیسی رئیس دولت نیز صبح چهارشنبه نهم اسفندماه در نشست هئیت دولت طبق معمول دستور داد: «مدیریت مصرف با اولویت اداراه‌ها و سازمان‌های دولتی و سپس مردم به شکل جدی دنبال شود!»
ابراهیم رئیسی همچنین از رسانه‌ها «به ویژ صداوسیما»ی حکومت خواست در زمینه الگوسازی برای مصرف بهینه تلاش بیشتری داشته باشند.
شرکت ملی گاز ایران نیز دو روز پیش با انتشار اطلاعیه‌ای بر «مدیریت مصرف گاز» در استان‌های تهران، گیلان، البرز، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، مازندران، گلستان، اردبیل، آذربایجان‌غربی و آذربایجان شرقی تأکید کرده بود.
شرکت ملی گاز ایران تهدید کرده بود که در صورت «عدم مدیریت مصرف» احتمال قطع گاز در نیروگاه‌‌های تولید برق نیز وجود دارد و در پی آن «قطع برق منازل» رخ خواهد داد.
در دومین کشور دارنده بزرگترین ذخایر گاز جهان: نیمی از ایران به دلیل کمبود گاز تعطیل و نیمه‌تعطیل شد!
از اوایل هفته جاری و پس از دو روز بارش سنگین برف و باران در سراسر کشور، ادارات و مدارس در نیمی از شهرهای کشور تعطیل اعلام شد تا در مصرف گاز صرفه‌جویی شود. همچنین گاز صنایع در بسیاری از استان‌ها از جمله تهران با شدت بیشتری نسبت به قبل سهمیه‌بندی شد. با اینمهمه، ناترازی گاز همچنان احتمال قطع گاز خانگی را به همراه دارد.
ایران با بیش از ۳۲ تریلیون مترمکعب مخازن گازی دومین دارنده ذخایر گاز طبیعی در جهان است. با اینهمه سال‌ها ناکارآمدی جمهوری اسلامی در توسعه و به‌روزرسانی صنعت گاز، سبب کاهش سرمایه‌گذاری و کاهش تولید گاز شده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی دی‌ماه امسال در گزارشی نسبت به افزایش معنادار ناترازی تولید و مصرف گاز هشدار داده بود.
بر اساس این گزارش در سال ۱۴۰۱، میزان ناترازی به صورت متوسط در سه ماه سرد سال و در سردترین ماه سال به‌ترتیب ۲۲۷ و ۳۱۵ میلیون مترمکعب در روز بوده است. این گزارش هشدار داده بود که ادامه روند کنونی تأمین انرژی کشور را با چالش بسیار جدی‌تری روبرو خواهد کرد.
آرش نجفی رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران اما گفته که ناترازی گاز در آینده نزدیک به عدد ۵۰۰ میلیون مترمکعب خواهد رسید.
رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران هشدار داده که «سالانه بیش از ۳۰۰ میلیون مترمکعب در ایام سرد سال ناترازی داریم و با توجه به صنایعی که وارد خط مصرف گاز می‌شوند، برآورد می‌شود ظرف سه تا چهار سال آینده به ۵۰۰ میلیون مترمکعب ناترازی برسیم. «ناترازی انرژی یک موضوع سنواتی است، علت اینکه امروز ناترازی انرژی برخورد کردیم این است که از ابتدا تمهیداتی برای بهینه‌سازی و کنترل شدت مصرف انرژی نیندیشیدیم و با بی‌برنامگی برای کاهش مصرف اکنون دچار مصرف افسار گسیخته در حوزهٔ بنزین، گاز و برق هستیم.»
آرش نجفی معتقد است که شرایط تأمین تکنولوژی، آموزش و سرمایه‌گذاری وجود دارد، اما به‌دلیل عدم اطمینان به ایفای تعهدات و بازگشت سرمایه توسط دولت سرمایه‌گذاران دچار شک و شبهه هستند. ذی‌نفع نهایی هرگونه فرایند کاهش شدت مصرف انرژی در کشور دولت است و از این فرایند منتفع می‌شود و باید بازگشت سرمایه و تأمین انتفاع را برای سرمایه‌گذار تضمین کند. عمده مشکل ما در حال حاضر عدم پاسخگویی دولت به سرمایه‌گذاران و عدم جلب اطمینان آنها است.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی که دی‌ماه امسال منتشر کرد تأکید کرده بود که «راه‌حل اصلی برای حل مسئلهٔ ناترازی فصلی (ناترازی در دورهٔ اوج مصرف) گاز طبیعی، ذخیره‌سازی گاز در مخازن زیرزمینی در فصل گرم و برداشت گاز ذخیره‌شده در فصل سرد است. درحالی‌که متوسط نسبت ذخیره‌سازی گاز به‌کل مصرف در دنیا ۱۱ درصد است و در آمریکا، روسیه و اروپا این شاخص، حدود ۲۰ درصد است، ایران دارای ظرفیت ذخیره‌سازی ۱.۴ درصدی از کل مصرف است. لذا ضروری است ظرفیت ذخیره‌سازی گاز طبیعی حداقل به ۱۰ درصد مصرف سالیانهٔ گاز طبیعی کشور افزایش یابد.»
عرفان افاضلی دبیر کل فدراسیون صنعت نفت نیز آذرماه امسال اعلام کرد که ناترازی گاز که پارسال ۲۵۰ میلیون مترمکعب در روز بود امسال به ۳۰۰ میلیون مترمکعب در روز می‌رسد و تا پایان ۱۴۱۰ به ۵۰۰ تا ۵۵۰ میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید.
او با اشاره به آمارهای سال ۲۰۲۱ میلادی گفته رقم تولید گاز طبیعی در کشور ۲۷ میلیارد مترمکعب بوده که ۶/۴ درصد تولید کل گاز طبیعی در جهان است، در همین سال رقم مصرف گاز ۲۴۱ میلیارد مترمکعب بوده یعنی ما به لحاظ تولید سومین کشور بعد از روسیه و آمریکا و به لحاظ مصرف در مقام چهارم جهان هستیم.
