علیرضا سرداری عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با بیان این مطلب به وبسایت «رکنا» گفت: «در شرایطی که می‌توان مطالعات بسیاری در خصوص دوره‌های مختلف تاریخی محوطه‌های باستانی انجام داد، تپه‌ها و محوطه‌های باستانی که بقایای شهرها و روستاهای باستانی هستند و امکان جابجایی ندارند زیر میلیون‌ها مترمکعب آب غرق و نابود می‌شوند.»
وی با بیان اینکه همیشه اولویت در پروژه‌های عمرانی به ویژه سدسازی، با ساخت و تامین آب بوده است افزود: «صحبت از انجام مطالعات میراث فرهنگی همیشه در حاشیه قرار گرفته است.»
به گفته سرداری، «در بسیاری از مواقع محیط زیست توانسته است موفق شود و حق‌اش را بگیرد؛ ولی میراث فرهنگی تا ۲۰ سال پیش، مغفول مانده بود. بر روی بسیاری از سدهای کشور اصلا مطالعات میراث فرهنگی انجام نشده است.»
وی با اشاره به اینکه بیش از ۱۱۰ اثر تاریخی در سد «سیمره» واقع در استان ایلام غرق شد اضافه کرد: «این سد آثار شاخصی به علت موقعیت جغرافیایی مهم (مسیر راه‌ها و شاهراه‌های ارتباطی ایران و بین‌النهرین) داشت که از بین رفتند.»
به گفته وی آغاز ساخت آن مربوط به دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی و بهره‌برداری از این سد، مربوط به اواخر دوره ریاست جمهوری احمدی‌نژاد است.
سرداری با بیان اینکه هنوز در سد «خرسان ۳» فرصت برای نجات آثار و محوطه‌های تاریخی وجود دارد، تاکید کرد: «در این سد، گورستان بزرگی به وسعت ۱۲ هکتار مربوط به چهار هزار سال پیش وجود دارد. آثاری از این محوطه به دست آمده که شواهد تمدنی آغاز تاریخی ایران و ارتباطات مردم بین شرق و غرب ایران را نشان می‌دهد. حفاری و کاوش در این گورستان، سال‌ها طول می‌کشد؛ چراکه اگر هر روز هم کار شود، تقریبا به ۱۰ سال برای ۵ تیم کاوش زمان نیاز است.»
او همچنین اشاره کرد که «در مخزن «سد سیوند»، آثار باستانی مربوط به دوران پیش از تاریخ داشتیم. در سراسر زاگرس، استان فارس، خوزستان، کرمانشاه و… که محل‌هایی برای استقرارهای انسانی و کشاورزی بوده‌اند، سدهایی ساخته شده که این آبادی‌ها در دوران تاریخی را از بین برده‌اند.»
عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور به ساخت «سد سیوند» نیز اشاره کرد و گفت: «ساخت این سد، اطلاعات ما را در مورد دوره هخامنشی برای همیشه ناقص گذاشت. همچنین ساخت «سد مشمپا» در زنجان، شواهد تاریخی در مورد ارتباط مردم بین ایران در شمال غرب و فلات مرکزی ایران در دوران را از بین می‌برد.»
سرداری با اشاره به اینکه در چین، ترکیه، سوریه و عراق، هنگام سدسازی زمانی برای مطالعه هیات‌های باستان‌شناسی در نظر گرفته می‌شود، افزود: «باستان‌شناسان از کشورهای مختلف در این مناطق حاضر می‌شوند و تا حد امکان کاوش می‌کنند و آثار را نجات می‌دهند. اما در ایران بعضی وقت‌ها در پروژه‌های سدسازی، حدود ۹۵ درصد پیشروی می‌کنند بعد یادشان می‌افتد که در یک زمان کوتاه، سراغ میراث فرهنگی بیایند که بی‌فایده است. از طرفی، منابع مالی کافی برای پژوهش‌های باستان‌شناسی وجود ندارد. هیات‌های خارجی و باستان‌شناسان بین‌المللی هم به ندرت به ایران می‌آیند و این نشان می‌دهد نتوانسته‌ایم از این فرصت استفاده کنیم.»
یکی از جنجالی‌ترین پروژه‌های سدسازی که از آغاز پروژه احداث تا کنون به یکی از مهم‌ترین چالش‌های زیست محیطی و میراث فرهنگی کشور تبدیل شده، سد گتوند است که بر مسیر رودخانه کارون احداث شد. این سد که محمود احمدی‌نژاد آن را از افتخارات دولت خود ارزیابی کرده در نزدیکی معدن نمک احداث شد و در اوایل بهره‌برداری، صخره نمکی بزرگی وارد دریاچه آن شد که موجب شوری آب رود کارون و باعث آسیب صدها هکتار زمین کشاورزی شد. از سوی دیگر در نتیجه آبگیری سد گتوند که از سال ۹۱ آغاز شد، نزدیک به ۳۵ روستا در معرض خطر آبگیری قرار گرفتند. از این تعداد ۲۵ روستا طی دو مرحله آبگیری سد به زیر آب رفتند و آنطور که فعالان میراث فرهنگی استان خوزستان اعلام کرده بودند ۱۰ روستای دیگر نیز در سومین مرحله از آبگیری غرق خواهند شد. همه این روستاها بازمانده از معماری بومی و دارای آثار و محوطه‌های تاریخی ارزشمند هستند. کارشناسان می‌گویند که هیچ گزارشی از بررسی، شناسایی و حتی کاوش‌های باستان‌شناسان از روستاها و محوطه‌های تاریخی در معرض خطر آبگیری اعلام نشده است.
سد «شفارود» نیز که در ۶ کیلومتری جنوب غربی رضوانشهر و ۶۵ کیلومتری رشت روی رودخانه شفارود در حال ساخت است تاییدیه ارزیابیِ محیط زیستی ندارد و در عین حال در پرباران‌ترین استان کشور در حال ساخت است که صدها هکتار از بهترین جنگل‌های باستانی هیرکانی را هدف تخریب قرار داده و پیش‌بینی می‌شود با ساختن آن ۹۳ هکتار جنگل تخریب، ۴۵۰ خانواده آواره و حداقل ۳ روستا تخلیه خواهد شد.
در آبان ماه ۹۳ دکتر لیلا خسروی باستان‌شناس و پژوهشگر از کشف آثار متعلق به دوران تاریخی اشکانی در اطراف سد «مشمپا» خبر داد. به گفته این باستان‌شناس نتیجه بررسی انجام شده، شناسایی و ثبت مجموعه‌ای متشکل از آثار باستانی مهمی شامل محوطه‌ها، تپه‌ها ، گورستان‌ها و آثار معماری است که تعداد ۳۵ مورد از آنها در معرض خطر به دلیل رطوبت ایجاد شده توسط سد این دریاچه، قرار دارند. آثار شناسایی شده در نقاط مختلف شامل دشت‌های کوچک میان‌کوهی، کنار رودخانه قزل اوزن و نهرهای فصلی، دامنه کوه‌ها، داخل تنگه‌ها و روی تپه‌ماهورها قرار داشتند.
در مهرماه ۹۲ نیز گزارشی از عملیات احداث سد «بالارود» در اندیمشک منتشر شد که خبر می‌داد محوطه باستانی بردپنیر متعلق به هزاره چهارم میلادی در معرض خطر آبگیری و عملیات ساخت و ساز سد قرار گرفته است. با اینکه مسئولان سد اعلام کرده بودند که خطر نفوذ آب به این محوطه باستانی صفر است اما متولیان میراث‌فرهنگی و کارشناسان این جمله را نوعی بی‌اعتنایی به محوطه بردپنیر دانستند. محوطه باستانی بردپنیر متعلق به هزاره چهارم پیش از میلاد است. این محوطه با اینکه در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده اما تا کنون هیچ بررسی باستان‌شناختی و ضوابط عرصه و حریم میراث‌فرهنگی را تجربه نکرده است و بخشی از این تپه متعلق به پیش از تاریخ در محوطه کارگاه سدسازی قرار گرفت و محل دپوی خاک سدسازان شد.
همچنین محوطه‌ای تاریخی در منطقه چمشیر گچساران کشف شد که قدمت آن به دوره ساسانی می‌رسید اما با این حال با آبگیری سد چمشیر در تابستان امسال این محوطه تاریخی هم به زیر آب رفت
در سال ۱۳۸۶ نیز شش سد آماده آبگیری شده بودند، سدهای سلمان فارسی در شیراز، سد کلان ملایر، کالپوش در شاهرود، جره در رامهرمز خوزستان، سد کارون چهار در چهارمحال و بختیاری و گلابر در زنجان از جمله سدهایی بودند که در دریاچه آنها آثار باستانی و محوطه‌های تاریخی وجود داشتند و پس از آبگیری سدها، این محوطه‌ها غرق شدند. برای نمونه سد سلمان فارسی که در جنوب غربی شیراز واقع شده، محوطه‌هایی متعلق به دوران تاریخی، فراهخامنشی، ساسانی و پس از آن را غرق کرد.
