حنیف حیدرنژاد- دولت آلمان بعد از سال‌ها بحث و بررسی بالاخره موفق شد در مارس سال ۲۰۲۳ پیش‌نویس «قانون مهاجرت نیروی کار ماهر و حرفه‌ای- Fachkräfteeinwanderungsgesetzes» را تنظیم کند. پس از بارها بررسی در پارلمان، سرانجام این قانون در ژوئیه ۲۰۲۴ به تصویب مجلس «شورای ایالت‌ها- Budesrat» رسید. بخش‌های مختلف این قانون از نوامبر ۲۰۲۳، دسامبر ۲۰۲۳ و نهایتا از اول مارس ۲۰۲۴ لازم‌الاجرا شد. هدف این قانون در اساس ساده‌تر کردن شرایط جذب نیروی کار ماهر و حرفه‌ای از خارج از آلمان است. بازار کار آلمان در حوزه‌های مختلف با کمبود نیروی کار مواجه است به نحوی که سالانه به بیش از ۴۰۰ هزار نفر نیروی کار جدید، از جمله در این حوزه‌ها نیاز دارد: حمل و نقل و لجستیک کالا، بهداشت و درمان و خدمات پزشکی، تعلیم و تربیت و آموزش و پرورش.
از آنجا که بسیاری از پناهجویان در آلمان نیروی کار ماهر بوده و در کشور خودشان تجربه کار داشته‌اند، تغییرات قانونی تلاش کرده تا در کنار جذب نیروی ماهر از خارج کشور، قوانین مرتبط به اشتغال پناهجویان را هم تا حدی ملایم‌تر کند. در این ارتباط به چند تغییر مرتبط به پناهجویان اشاره می‌شود:
تعویض مسیر (Spurwechsel)
تا پیش از این کسانی که در آلمان درخواست پناهندگی داده و پناهندگی‌شان رد شده بود، امکان این را نداشتند که درخواست پناهندگی خود را پس گرفته و نوع دیگری از اقامت درخواست دهند. تغییرات جدید، «تغییر باند» از مسیری به مسیر دیگر را برای دسته محدودی از پناهجویان امکانپذیر می‌کند.
با تغییرات جدید افرادی که تا تاریخ ۲۹ مارس ۲۰۲۳ وارد آلمان شده، درخواست پناهندگی داده و پرونده آنها هنوز در حال بررسی باشد، این امکان را دارند اگر شرایط اشتغال به عنوان کارگر ماهر داشته باشند، درخواست پناهندگی خود را پس گرفته و درخواست اقامت به عنوان کارگر ماهر یا متخصص ارائه دهند. این همچنین شامل افرادی می‌شود که درخواست پناهندگی داده، هنوز جواب نگرفته‌اند، یا جواب رد گرفته‌اند، یا به دادگاه شکایت کرده و هنوز پرونده بطور قطعی و نهائی و غیرقابل اعتراض (Unanfechtbar) بسته نشده است. همچنین پناهجویانی که درخواست آنها به عنوان آشکارا بی‌پایه و اساس رد شده یا کسانی که شامل قانون دوبلین (سفر از کشور امن به آلمان) شده اما شکایت کرده‌اند نیز تا زمانی که هنوز حکم قطعی و نهائی و غیرقابل اعتراض در مورد آنها صادر نشده است، می‌توانند از این امکان استفاده کنند.
درخواست اقامت می‌تواند بر اساس یکی ازمواد زیر باشد: ماده ۱۸a یا ۱۸b یا بر اساس بند ۲ از ماده ۱۹c قانون اقامت.
ماده ۱۸a تاکید دارد که به یک متخصص با آموزش و تجربه کاری، اجازه اقامت برای انجام هرگونه شغل واجد شرایط صادر می‌شود.
ماده ۱۸b مقرر می‌کند که یک متخصص با آموزش آکادمیک و تجربه کاری، برای انجام هرگونه شغل واجد شرایط مجوز اقامت صادر می‌شود.
بند ۲ از ماده ۱۹c مشخص می‌کند یک خارجی با دانش و تجربه کاری تخصصی می‌تواند مجوز اقامت برای انجام کار واجد شرایط دریافت کند، در صورتی که مقررات استخدامی در قانون کار آن را تائید کند.
در همه موارد فوق داشتن مدارک آموزشی و سابقه کاری حداقل دو ساله ضروری است.
با آنچه در بالا آمد مشخص می‌شود که شرایط تعیین شده برای دریافت اقامت از این طریق بسیار سختگیرانه بوده به نحوی که در عمل درصد بسیار کمی از پناهجویان شانس دریافت چنین اقامتی دارند. به دلیل همین سختگیری‌ها توصیه می‌شود اگر کسی مایل است از یکی از این گزینه‌ها استفاده کند، قبل از آنکه شخصا چنین درخواستی را به اداره خارجیان ارائه دهد، با یک وکیل باتجربه در امور اقامت و خارجیان تماس بگیرد. از آنجا که در ارتباط با این قانون، ایالت‌ها آئین‌نامه اجرائی خود را به اجرا می‌گذارند، مشورت با یک وکیل با تجربه خیلی مهم‌تر می‌شود، زیرا ممکن است در آئین‌نامه‌های اجرائی ایالتی، شرایط طوری تغییر کند که دریافت اقامت ساده‌تر شود (اطلاعات بیشتر در این مورد، صفحه ۱۳ تا ۱۶)
اعطای اقامت بر اساس ماده۱۶g قانون اقامت
پناهجویانی که به آنها ترک خاک ابلاغ شده و بر اساس بند یک، ماده ۶۰ قانون اقامت «دولدونگ- Duldung» دارند می‌توانند تحت شرایطی بر اساس ماده ۱۶g قانون اقامت، درخواست اقامت داده و اگر شرایط لازم را داشته باشند می‌توانند این اقامت را دریافت کنند. این شرایط عبارتند از:
– کسی که دولدونگ دارد، در حال گذراندن یک دوره آموزش فنی حرفه‌ای (آوسبیلدونگ- Ausbildung) باشد یا اگر هنوز دوره را شروع نکرده، قرارداد آن را امضا کرده یا درخواست آن را به ثبت رسانده باشد.
– هزینه ماهیانه زندگی فرد باید توسط خودش تامین شود یا درخواست او برای گرفتن بورسیه ماهیانه (BAföG) درحد حداقل ۷۳۶ یورو در ماه پذیرفته شده باشد. استثناء شامل کسانی می‌شود که در رشته پرستاری یا بهیاری دوره می‌گذرانند، ولی از یک صندوق دولتی کمک هزینه تکمیلی دریافت می‌کنند.
– در طول دوره آموزش حرفه‌ای، اشتغال تا هفته‌ای ۲۰ ساعت مجاز است.
– هویت فرد باید تعیین شده یا حداقل باید نشان دهد که اقدامات لازم برای تهیه پاسپورت را انجام داده است.
– در زمانی که درخواست برای این نوع اقامت داده می‌شود نباید هیچ اقدامی برای اخراج او به اجرا در آمده باشد (نامه اداره خارجیان و اعلام قرار مشخص برای اخراج).
– پس از اتمام دوره آموزش حرفه‌ای و در صورتی که قرارداد کاری مرتبط با آن دوره ارائه شود، اقامت بر اساس ماده۱۹d قانون اقامت صادر خواهد شد.
دولدونگ شغلی (Beschäftigungsduldung)
آندسته از پناهجویان که درخواست پناهندگی‌شان رد شده، اما اداره خارجیان نمی‌تواند به دلایل مختلف اخراج را به اجرا بگذارد، برگه‌ای دریافت می‌کنند که دولدونگ نام دارد (دولدونگ شغلی- Beschäftigungsduldung)
از سال ۲۰۱۹ این امکان در قانون اقامت ایجاد شد که بر اساس ماده ۶۰d پناهجویانی که بیش از ۱۸ ماه دولدونگ دارند، بتوانند تحت شرایط خاصی اجازه کار دریافت کرده و دولدونگ آنها تا مدت ۳۰ ماه اعتبار داشته باشد. پس از آن می‌توان بر اساس ماده۲۵b درخواست اقامت داد. این قانون قرار بود در ۳۱ دسامبر ۲۰۲۳ ملغی شود، در تغییرات انجام شده اما کماکان معتبر می‌ماند.
