انتشار گزارش تکاندهنده بیبیسی جهانی درباره چگونگی جان باختن نیکا شاکرمی نوجوان کشته شده در اعتراضات جنبش ملی ۱۴۰۱ با واکنشهای گستردهای روبرو شده است.
بر اساس گزارش بیبیسی جهانی سه مأمور سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که پس از بازداشت نیکا شاکرمی با او در پشت یک ون یخچالدار بودند، به او تعرض جنسی کرده و پس از مقاومت نیکا او را با ضربات باتوم و شوکر برقی به قتل رساندند.
این گزارش با واکنش گسترده فعالان و چهرههای سیاسی و مدنی و روزنامهنگاران، و کاربران شبکههای اجتماعی روبرو شده است.
شاهزاده رضا پهلوی در مطلبی به دو زبان فارسی و انگلیسی به این گزارش واکنش نشان داد. وی نوشت: «مرتکبان جنایت علیه نیکا شاکرمی و مسئول اصلی آن علی خامنهای به دست عدالت سپرده خواهند شد. در کنار مادر گرامی نیکا و خواهر شجاعش آیدا شاکرمی که با وجود همه تهدیدها و فشارها، مبارزه او برای آزادی را ادامه دادهاند، هستیم.»
شاهزاده رضا پهلوی افزوده «از همه مردم ایران بهویژه مردان سرزمینم میخواهم که، امروز بیش از هر زمان دیگری در کنار خواهران و مادران و دختران و همسران و همه زنان ایران بایستید و از آنان دفاع کنید. آنکه در این تجاوز سازمانیافته، زنان ایران را میآزارد دشمن است: دشمن شما و دشمن ایران. دفاع از زنان میهنمان یک وظیفه انسانی و ملیست. در این مسیر، آنها که به دفاع از زنان ایران برمیخیزند، پا جای پای سلسله بلندی از جاویدنامان در درازنای تاریخ پرشکوهمان میگذارند؛ دلاورانی که در برابر متجاوزان ایستادند، گارد جاویدان ایران بودند تا خاک و نام ایران جاویدان بماند.»
مرتکبان جنایت علیه #نیکاشاکرمی، و مسئول اصلی آن علی خامنهای به دست عدالت سپرده خواهند شد. در کنار مادر گرامی نیکا و خواهر شجاعش #آیداشاکرمی که با وجود همه تهدیدها و فشارها، مبارزه او برای آزادی را ادامه دادهاند، هستیم.
و بار دیگر از همه مردم ایران بهویژه مردان سرزمینم می… pic.twitter.com/wMpK0xzz5F
— Reza Pahlavi (@PahlaviReza) April 30, 2024
هشتگ «نیکا شاکرمی» تا عصر چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ با بیش از ۱۴۰ هزار بار انتشار توسط کاربران در شبکه ایکس ترند شده است. کاربران مقاومت نیکای نوجوان در برابر تعرض جنسی سه مرد تا آخرین نفس و تسلیم نشدن او را مورد توجه قرار میدهند.
شماری از خانوادههای دادخواه نیز به این گزارش واکنش نشان دادهاند. فاطمه حیدری خواهر جواد حیدری از جانباختگان اعتراضات جنبش ملی ۱۴۰۱ ساعاتی پس از انتشار گزارش بیبیسی نوشت: «تمام جرئتم رو جمع کردم که بتونم با مامان نیکا حرف بزنم؛ با اندوهِ انبوهِ همراه با خجالت و شرمندگی پرسیدم: حالتون خوبه؟ گفت: «اینجا الان داره بارون میاد فاطمهجان و انگار تموم غمهای عالم داره میباره روی سر من؛ نیکا عاشق بارون بود…»
تمام جرئتم رو جمع کردم که بتونم با مامان نیکا حرف بزنم؛ با اندوهِ انبوهِ همراه با خجالت و شرمندگی پرسیدم: حالتون خوبه؟
گفت: «اینجا الان داره بارون میاد فاطمهجان و انگار تموم غمهای عالم داره میباره روی سر من؛ نیکا عاشق بارون بود…»#نیکا_شاکرمی— فاطمه حیدرى (@fatemehheydari8) April 30, 2024
برخی کاربران مشخص شدن نام قاتلان نیکا را برجسته میکنند. سعید قاسمینژاد پژوهشگر ارشد بنیاد دفاع از دموکراسیها در واشنگتن نوشته «اسامی قاتلین مشخص است و راست راست دارن راه میرن.»
اسامی قاتلین مشخص است و راست راست دارن راه میرن.#نیکاشاکرمی
— Saeed Ghasseminejad (@SGhasseminejad) April 30, 2024
علی کریمی ستاره فوتبال ایران و از چهرههای فعال مخالف جمهوری اسلامی با انتشار متنی نوشته «شماها مزدوران خامنهای به دختران ایران تجاوز نکنید، نمیخواد برای پهلوی شکسته و فرق شکافته و واقعه کربلا گریه کنید.»
شماها مزدوران خامنهای به دختران ایران تجاوز نکنید،
نمیخواد برای پهلوی شکسته و فرق شکافته و واقعه کربلا گریه کنید #نیکا_شاکرمی #دختران_ایران_زمین pic.twitter.com/l0bHJeGtkV— ali karimi (@alikarimi_ak8) April 30, 2024
بسیاری از کاربران بر اساس متن اسناد بازسازی شده توسط بیبیسی جهانی در لابلای خطوط به شرح جزئیات دیگری از جمله شمار پیکر کشته شدگان در همان روز در پایگاهی که نیکا را نپذیرفت میپردازند. برخی کاربران مخالف جمهوری اسلامی نیز تأکید کردهاند که خشونت علیه زنان از جمله تعرض جنسی از نخستین روزهای پس از انقلاب ۵۷ همواره وجود داشته است.
اصلاحطلبان معرکه گرفته اند که باور نمیکنیم انقلاب شکوهمندمان به اینجا رسیده باشد
شوخی نکنید بی پدر و مادرها
انقلاب شکوهمندتان از اول همین لجنزاری بود که الان هم هست#نیکا_شاکرمی pic.twitter.com/4oOwHVEwun— ordinary man (@ordinaryman1980) April 30, 2024
مرکز رسانه قوه قضائیه روز چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت اعلام کرد علیه تعدادی از خبرنگاران و فعالان رسانهای که این گزارش را منتشر کرده و یا درباره آن مطلبی نوشتهاند اعلام جرم کرده است.
مرکز رسانه قوه قضاییه اعلام کرده برخی از فعالان رسانهای که با استناد به گزارش جعلی و پر از اشتباه بیبیسی، با همراهی گروههای ضد انقلاب اقدام به انتشار مطالب کذب در رابطه با پرونده نیکا شاکرمی کردهاند احضار شدهاند.
اعلام جرم و تشکیل پرونده قضائی علیه خبرنگاران و فعالان رسانهای که درباره «آخرین لحظات نیکا» مطلبی نوشتهاند!
چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ اعلام شد که دادستانی تهران علیه شماری از خبرنگاران و فعالان رسانهای که درباره گزارش بیبیسی جهانی در ارتباط با دستگیری و شکنجه و تعرض جنسی به… pic.twitter.com/2irRC74qzI
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) May 1, 2024
«میزان» افزوده «دادستانی تهران در راستای وظیفه قانونی عدلیه برای مقابله با برهم زنندگان امنیت روانی جامعه، ضمن اعلام جرم، برای این افراد پرونده قضایی تشکیل داد و جهت ارائه توضیحات به دادسرای تهران احضار شدند.»
سردار پاسدار احمد وحیدی وزیر کشور جمهوری اسلامی نیز گزارش بیبیسی را «دروغ و عملیات روانی دشمن» خواند و گفت این گزارش تلاش کرده «توجهها را از اعتراضات دانشجویی در آمریکا در حمایت از فلسطین» دور کرده و «عملیات وعده صادق را مخدوش کنند.»
وزیر کشور جمهوری اسلامی افزوده که «آنها آمدند و یک سوژه بسیار مضحک که همه ابعاد آن روشن است را مطرح کردند که پاسخ آنهم داده شد و مشخص شد؛ دشمن و رسانههای آنها به گزارشهای دروغ و دور از واقع متوسل شده اند تا عملیات روانی انجام دهند.»
به گزارش شبکه بیبیسی جهانی، اسناد قتل نیکا شاکرمی با مُهر «بسیار محرمانه» و حاوی اسامی مأموران قاتل نیکا شاکرمی و فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که تلاش کردند تعرض جنسی به نیکا شاکرمی و چگونگی قتل او را مخفی کردند.
این اسناد جزییات تکاندهدهای از آزار و تعرض جنسی به نیکا شاکرمی پشت یک وانت یخچالدار بدون آرم توسط مأموران قاتل او را شرح داده است. بیبیسی جهانی تأکید کرده ماهها برای این اسناد راستآزمایی کرده و از دولت و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توضیح خواسته که بیپاسخ مانده است.
بخشی از این اسناد توضیح داده پس از آنکه نیکا شاکرمی در شامگاه ۲۹ شهریور ۱۴۰۱ بازداشت شد، سه مأمور او را به پشت یک وانت یخچالدار انتقال داده و یکی از مأموران روی نیکا نشسته و او را مورد آزار و اذیت جنسی قرار داد.
در ادامه آمده با اینکه دستان نیکا با دستبند بسته شده بود تا مهار شود و نتواند حرکت کند اما این دختر نوجوان همچنان با لگد و دادن فحش به مأموران تلاش در دفاع از خود داشته است.
بر اساس این گزارش، نیکا در محدوده پارک لاله بازداشت شد. او با سه عضو «تیم ۱۲» به نامهای آرش کلهر، صادق منجزی و بهروز صادقی در قسمت عقب و بخش یخچال این ون در حال انتقال به یک بازداشتگاه بود. مرتضی جلیل سرپرست «تیم ۱۲» با راننده در قسمت جلوی ون نشسته بودند.
او بعد به یک پایگاه موقت پلیس برده میشود. ظرفیت این ایستگاه اما تکمیل بوده و در نتیجه نیکا ۳۵ دقیقه بعد به یک مرکز دیگر که بازداشتیها را به آنجا منتقل میکردند برده شد اما رئیس این پایگاه نیز چند دقیقه پس از قبول پذیرش نیکا، از این تصمیم منصرف شد.
بر اساس اسنادی که در اختیار بیبیسی جهانی قرار گرفته، رئیس این ایستگاه پلیس به بازپرس پرونده نیکا گفته «متهم [نیکا] مدام فحش میداد و شعار میداد. در آن زمان ۱۴ زن بازداشتی دیگر در بازداشت بودند و تصور من این بود که او ممکن است بقیه را تحریک کند و نگران بودم باعث شورش شود.»
پس از عدم پذیرش نیکا در دومین بازداشتگاه، مرتضی جلیل سرپرست «تیم ۱۲» با ستاد فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تماس گرفته و به او گفته میشود که نیکا را به زندان اوین منتقل کنند.
سه مأمور بار دیگر نیکا را به پشت ون منتقل میکنند و اصل ماجرای تکاندهندهای که به قتل سازمانیافته نیکا منتهی میشود آغاز میشود.
بهروز صادقی گفته «نیکا پس از اینکه بازداشتگاه او را نپذیرفت و او را به داخل وانت برگرداندند، شروع به فحاشی و داد و فریاد کرد. آرش کلهر با جورابش دهان وی را بست. اما همچنان به سمت ما لگد میزد. آخر صادق [منجزی] او را کف یخچال خواباند و رویش نشست. جوّ کمی آرام شد. اما چند دقیقه بعد نمیدانم چه شد که او شروع کرد به دست و پا زدن و فحاشی. واقعا من نمیدیدم؛ فقط صدای زد و خورد میشنیدم.»
آرش کلهر مأمور دیگری که در قسمت یخچال ون بوده گفته برای چند لحظه چراغ موبایلش را روشن کرده و به سمت نیکا و صادق منجزی گرفته و دیده صادق منجزی همانطور که روی نیکا نشسته، دستش در شلوار نیکا است.
آرش کلهر گفته پس از این لحظه بوده که اوضاع از دست همه ما خارج شد. او گفته نمیداند کدامیک از همکارانش اما صدای خوردن ضربات باتوم به نیکا و دیوارههای ون را شنیده است. آرش کلهر گفته خودش هم در حال زدن مشت و لگد بوده اما نمیدانسته ضربات او به نیکا میخورده یا به دو مأمور همکارش.
صادق منجزی که بر اساس این گزارش تعرض جنسی به نیکا را او مرتکب میشد، اتهام بردن دستش در شلوار نیکا را رد کرده و ناشی از «حسادت» همکارانش دانسته است. با اینهمه میگوید: «اما منکر نمیشوم که وقتی روی او نشسته بودم تحریک شدم و یکبار به باسن او دست زدم.»
در حالی که گفته شده دستان نیکا پشتش با دستبند بسته شده بود و در نتیجه او قادر به حرکت دستانش نبوده، اما صادق منجزی ادعا کرده نیکا او را چنگ زده و منجزی تعادلش بهم خورده و افتاده و نیکا شروع کرده به لگد زدن به او. منجزی گفته «ناچار» شده از خودش دفاع کند.
آرش کلهر اما گفته حاضر به سوگند خوردن درباره مشاهداتش است.
این در حالیست که بر اساس اسنادی که در دست بیبیسی جهانی است در ضرب و جرح نیکا «از سه باتون و سه شوکر استفاده شده» و البته مشخص نیست «کدام ضربه باعث مرگ شده است».