بهرام فرخی – جنبش جهانی ۱۹۶۸ (۱۳۴۷ خورشیدی) با عنوان «جنبش دانشجویی» یا «جنبش دانشجویی ۱۹۶۸»، یکی از مهمترین و پرکششترین جنبشهای اجتماعی و فرهنگی در قرن بیستم بود. تأثیرات عمیق این جنبش در فرهنگ و روابط اجتماعی جهان قابل مشاهده بود و برای امروز نیز به عنوان نقطه عطفی در تاریخ مدرن به یاد مانده است.
این جنبش بهعنوان یک واکنش گسترده به وضعیت اجتماعی، فرهنگی و سیاسی حاکم در آن زمان، شناخته میشود. از جنبشهای ضدجنگ و ضداستبداد گرفته تا فعالیتهای حقوق مدنی، حقوق زنان، حقوق نژادی و محیط زیست، این جنبش در انواع فعالیتهای اجتماعی و سیاسی دخیل بود.
تأثیرات این جنبش در جوامع غربی و جهانی به صورت گستردهای احساس میشد. افزایش آگاهی از مسائل اجتماعی و سیاسی، پذیرش تنوع فرهنگی، تقویت حقوق شهروندی و افزایش آگاهی محیط زیستی از جمله اثرات این جنبش بود.
فرهنگ انتقادی و ضداستبدادی در این دوره شکل گرفت و هنرمندان و نویسندگان بسیاری، از جمله جان لنون، یوکو اونو و اندی وارهول، در اعتراضات مختلفی شرکت کردند. همچنین شخصیتهای فرهنگی معروفی مانند آلبر کامو و ژان پل سارتر نقش مهمی در این جنبش داشتند.
تأثیرات این جنبش همچنان در جوامع امروزی قابل رؤیت است. از افزایش حقوق زنان و حقوق انسانی تا پذیرش تنوع فرهنگی و افزایش آگاهی محیط زیستی، این جنبش به عنوان یک نقطه عطف در تاریخ مدرن تأثیر بسیار داشته است.
بنابراین آیا میتوان گفت ۶۸ دیگری در راه است؟ احتمالاً بله.
اندیشهها و ایدههایی که در آن دوره ظهور یافتند، هنوز هم تأثیر قابل توجهی در جوامع ما دارند و احتمالاً در آینده نیز به شکلی یا شاید حتی با الفاظ جدیدی، بازتولید خواهند شد.
جنبشهای مهم در آمریکا و اروپا در سال ۱۹۶۸ شامل اعتراضات علیه جنگ ویتنام، جنبش حقوق مدنی سیاهپوستان، حرکت زنان، جنبش حقوق بشر و اعتراضات دانشجویی بودند.
در اروپا، اعتراضات دانشجویی و کارگری در فرانسه، جنبشهای مختلف حقوق بشر و اجتماعی و تجمعهای دانشجویی و کارگری در بریتانیا و آلمان غربی نیز مهم بودند و به تظاهرات بزرگی منجر شدند.
جنبش ۱۹۶۸: ارتقاء نهضت اجتماعی و فرهنگی
جنبش ۱۹۶۸ به عنوان یکی از بزرگترین و مهمترین جنبشها در تاریخ به شمار میآید.
در این مقاله، به بررسی چند ویژگی بارز و عوامل موثر در شکلگیری و تقویت جنبش ۱۹۶۸ و در پایان به نقاط مشترک با جنبش کنونی دانشجویی در آمریکا می پردازم.
۱. منشأ فرهنگی و اجتماعی
جنبش ۱۹۶۸ بیشتر در دامنه فرهنگی و اجتماعی شکل گرفت. این جنبش به مسائلی مانند مخالفت با جنگ ویتنام، حقوق مدنی، حقوق زنان، و فرهنگ جوانان توجه ویژهای داشت.
با توجه به اهمیت این مسائل در جامعه، جنبش ۱۹۶۸ تبدیل به یک صدای قدرتمندی در جهانی شدن این مطالبات گردید.
۲. جهانی شدن جنبش
جنبش ۱۹۶۸ به سراسر جهان گسترش یافت و واکنشهای فراوانی ایجاد کرد. از آمریکا تا اروپا و آسیا، افراد بسیاری به مشارکت و پشتیبانی معترضین ترغیب شدند.
این جنبش نه تنها مسائل داخلی یک کشور را به چالش کشید، بلکه ارتباطات جهانی را نیز تقویت نمود و به رویکردهای انسانی و فرهنگی جهانی تأکید داشت.
۳. مانیفستها و تظاهرات فرهنگی
جنبش ۱۹۶۸ با تظاهرات عمومی، مانیفستها، و انقلابهای فرهنگی در عرصههای مختلف فرهنگی و اجتماعی نمایان شد. از جمله در سینما، موسیقی، ادبیات، و هنر. این جنبش به عنوان یک نیروی انقلابی در تحولات فرهنگی آن برهه زمانی ظاهر شد.
۴. تأثیرات بلندمدت
جنبش ۱۹۶۸ تأثیرات بلندمدتی بر فرهنگ و اجتماع داشت، که تا امروز در جوامع مختلف قابل مشاهده است. این جنبش نه تنها از لحاظ سیاسی و اجتماعی، بلکه در زمینههای فرهنگی و هنری نیز اثرات چشمگیری گذاشت.
عوامل موثر در شکلگیری جنبش ۱۹۶۸
الف. تفاوت نسلی
فاصله و جدایی نسلی در جنبشهای اجتماعی، از جمله جنبش ۱۹۶۸، نقش مهمی ایفا کرد. این فاصله بر اساس تفاوتهای فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بین نسلها ایجاد شده بود و تأثیرات قابل توجهی بر پویایی جامعه داشت.
ب. شرایط جنگی حاکم بر اخبار دنیا
شرایط جنگی و نگرانیهای امنیتی در دهه ۱۹۶۰ نقش مهمی در شکلگیری جنبش ۱۹۶۸ داشت. جنگ ویتنام و نگرانیهای مرتبط با آن، اعتراضات جهانی را برانگیخته بود و ارزشهای جدیدی را در جامعه به چالش میکشید.
در دورانی که جنگ و مسائل امنیتی به عنوان اولویتهای اصلی جامعه بینالمللی مطرح هستند، رسانهها نیز بر اساس این شرایط عمل میکنند. اخبار دنیا در دورانی که شرایط جنگی و تنشهای بینالمللی حاکم است، معمولاً تمرکز بیشتری بر رویدادها و تحولات مربوط به این زمینه را دارند.
این شرایط باعث میشود که موضوعاتی مانند جنگ، مذاکرات صلح، تحریمها، حملات تروریستی و مسائل مربوط به امنیت ملی و بینالمللی، به عنوان اولویتهای اصلی در روزنامهنگاری و گزارش های خبری به شمار بیایند و توجه بیشتری از رسانهها و خوانندگان را به خود جلب کنند.
ت .مشکلات حزب دموکرات در آمریکا و ضعف بیش از حد رئیس جمهور وقت
ضعف حزب دموکرات در دوران ریاست جمهوری لیندن جانسون درواقع تأثیر بسیار مهمی در جنبش حقوق مدنی و نیز در جنبش ۱۹۶۸ داشت. زمانی که جانسون رئیس جمهور بود، مسائلی مانند جنگ و نابرابریهای اجتماعی، بسیار مهم بودند که بر همبستگی درون حزب تأثیر میگذاشتند.
این مسائل باعث شد که برخی اعضای حزب دموکرات، به ویژه اعضای جوان و فعالان جنبش حقوق مدنی، از حزب خسته شده و از اوضاع موجود ناراضی شوند. این نارضایتیها و تقاضای تغییرات، نقش مهمی در برانگیختن جنبش ۱۹۶۸ داشتند.
پ.سوء استفاده شخصیتها و کمک مالی اشخاص پشت پرده برای پروژههای احتمالی
در جنبش ۱۹۶۸، شخصیتهای ثروتمند و گروههای بزرگ صنعتی نیز نقش مهمی داشتند. برخی از آنها حمایت مالی و سیاسی از جنبش کردند، برخی دیگر به عنوان نیروهای قدرتمند از نظر اقتصادی و سیاسی در فرآیند اصلاحات و تغییرات اجتماعی و سیاسی در آن دوره موثر بودند.
این نوع تأثیرگذاریها و وابستگی به حمایت مالی و سیاسی افراد ثروتمند میتوانست منجر به نقصان اعتبار و شفافیت در فرآیند تصمیمگیری شود و بر اعتماد عمومی به نهادهای دموکراتیک تأثیر منفی داشته باشد.
جنبش ۶۸: بازنمایی ایدهها و اعتراضات نسل جدید
نسل پدران که شاهد جنگ جهانی دوم بودند و هزاران جوان آمریکایی که برای آزادی جهان از خطر نازیسم و فاشیسم جان خود را از دست داده بودند، به تدریج در گذر زمان به فراموشی سپرده میشدند. این فراموشی، با ورود نسل جدیدی که در دوران رشد اقتصادی و رفاه اجتماعی پس از جنگ بزرگ شده بود، تا حدی عمیقتر میشد. این نسل جدید که با پدران خود فاصله نسلی و فرهنگی داشتند ایده وطنپرستی و پدرسالاری را به عنوان ارزشهای محوری جامعه آن دوران به پرسش میکشیدند و با جنبش ۶۸ به عنوان یکی از بزرگترین جنبشهای اجتماعی و فرهنگی قرن بیستم، این اعتراضات را به شکل گستردهتری بیان کردند.
دلایل شروع جنبش
بحران اقتصادی: بحران اقتصادی، بیکاری و فقر برای بسیاری از جوانان و گروههای مختلف جامعه، محرکی بود که اعتراضات را تشدید کرد.
نارضایتی سیاسی: نقض حقوق مدنی و سیاسی، به ویژه در زمینه حقوق سیاهپوستان در آمریکا، احساس ناامنی و بیعدالتی را برمیانگیخت و نیاز به تغییرات سیاسی را مطرح میکرد.
اعتراضات اجتماعی: تبعیض نژادی، جنسیتی و اجتماعی، همچنین بیعدالتیهای اجتماعی، نیاز به تغییرات اجتماعی را رقم می زد.
اعتراضات فرهنگی: اعتراضات فرهنگی نیز مانند نقد و مقاومت در برابر سیاستهای فرهنگی محافظهکارانه، نشان از نیاز به تغییرات فرهنگی داشت.
خواستههای سرمایهداری: برخی نیروهای سرمایهداری و صنعتی نیز از جنبش برای دستیابی به منافع صنفی خود استفاده میکردند، که این امر نشان از پیچیدگی و گسترش جنبش به درون فرهنگ سرمایهداری بود.
نتیجهگیری
جنبش ۶۸ به عنوان یکی از بزرگترین جنبشهای اجتماعی و فرهنگی قرن بیستم، با ترکیب عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، و حتی خواستههای سرمایهداری، به وجود آمد. این جنبش نه تنها به بازنمایی ایدهها و اعتراضات نسل جدید پرداخت بلکه بر تحولات اجتماعی و سیاسی جامعه نیز تأثیر گذاشت بطوری که آثار آن تا امروز قابل مشاهده است.
تاثیرات جنبش ۶۸ بر فرهنگ اجتماعی جهان
جنبش ۱۹۶۸ به عنوان یکی از مهمترین وقایع دهه ۶۰ میلادی، تاثیرات عمیقی در فرهنگ اجتماعی جهان داشت. جنبش هیپیها نیز یکی از پیامدهای ۶۸ بود که با تاکید بر عشق، صلح، و فرهنگ ضداستبدادی، در نهایت با به پرسش کشیدن ارزشها و نگرشهای سنتی به فرهنگی غالب منتهی شد.
بچههای گل نیز به دستاوردها و اهداف جنبش مدنی آمریکایی در دهه ۱۹۶۰ و به ویژه در سال ۱۹۶۸ اشاره دارد، که برای حقوق مدنی، برابری نژادی، و عدالت اجتماعی مبارزه میکردند. این جنبش به تغییرات بزرگی در سیاست، فرهنگ، و اجتماع آمریکا منجر شد.
و اما امروز
جنبشهای دانشجویی همواره نقش مهمی در تحولات اجتماعی و فرهنگی داشتهاند. با تغییرات اجتماعی و فرهنگی، احتمالاً نوع جدیدی از جنبشهای دانشجویی در آینده شکل خواهد گرفت که ممکن است به دنبال آن، نوعی از روش زندگی جدید در جوامع مدرن ظاهر شود.
این تحولات نشان میدهد که جنبش ۶۸ بطور گسترده تاثیرات خود را در سطح جهانی و در زمینههای مختلف از جمله فرهنگ، اجتماع، و سیاست گسترش داده و همچنان اثرات آن در زمینههای مختلف ادامه دارد.
حمایتهای کنونی حزب دموکرات از جنبش دانشجویی و دلایل آن
حمایت حزب دموکرات و لیبرالها از جنبش دانشجویی در آمریکا، یکی از پدیدههای مهم و موثر در صحنه سیاسی این کشور است. این حمایتها از دیدگاههای مختلفی دارای اهمیت و اثرات قابل توجهی است که در این مقاله به بررسی آنها میپردازم.
۱. کاهش بدهی دانشجویی و افزایش کمکهای مالی
یکی از دلایل اصلی حمایت حزبهای دموکرات و لیبرال از جنبش دانشجویی، تمرکز بر کاهش بدهی دانشجویی و افزایش کمکهای مالی دولتی به دانشجویان است. این حزبها به دلیل اعتقاد به اهمیت دسترسی آزادانه به آموزش عالی، تمایل دارند تا بدهی دانشجویی را کاهش داده و به دانشجویان در این زمینه کمک کنند.
افزایش مشارکت سیاسی
حمایت از جنبشهای دانشجویی میتواند به افزایش مشارکت سیاسی جوانان منجر شود. این افزایش مشارکت، به نفع حزبهای دموکراتیک و لیبرال است، زیرا جوانان معمولاً به عنوان یکی از پایههای اجتماعی و پشتیبانی این حزبها شناخته میشوند.
ترویج ایدئولوژیهای خاص
حزبهای دموکرات و لیبرال ممکن است ایدئولوژیهایی را که با ارزشهای جنبش دانشجویی همخوانی دارند، ترویج کنند. این ایدئولوژیها معمولاً شامل ارزشهایی مانند عدالت اجتماعی، حقوق دانشجویی، و ترویج آموزش عالی برای همه است.
نتیجهگیری
تشدید جنبش دانشجویی میتواند برای حزب دموکرات به عنوان یک عامل موثر در انتخابات ۲۰۲۴ محسوب شود، اما برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری، دموکراتها نیاز به ارائه برنامهها و سیاستهایی دارند که بتوانند نیازها و خواستههای گستردهتر جامعه را پوشش دهند و همچنین توانایی جلب حمایت از انتخاباتی دیگر دارند.
بطور کلی، حمایت حزبهای دموکرات و لیبرال از جنبش دانشجویی نشان از تلاش برای ایجاد یک جامعه عادلانهتر و فراگیرتر دارد که این امر میتواند اثرات مثبتی بر سیاستها و زندگی اجتماعی داشته باشد.
برخورد حزب جمهوریخواه و نئوکانها با جنبش دانشجویی در آمریکا، چالشها و چشماندازها
با پیشرفت جنبش دانشجویی در آمریکا، برخورد حزب جمهوریخواه و نئوکانها با این جریان به عنوان یک فرصت برای بررسی گستردهتر مسائل اجتماعی و سیاسی مطرح میشود. تحلیل این برخوردها نشان میدهد که نگرانیها و راهکارهای هر دو طرف در قالب دیدگاهها و سیاستهای متفاوت قرار دارند.
اگرچه حزب جمهوریخواه تمایل دارد به نظم و ارزشهای محافظهکاری پایبند بماند، اما با روشهای قانونی و اصولی، مخالفت خود را با جنبش دانشجویی اعلام کرده است.
از سوی دیگر، نئوکانها، که تمایل به محافظهکاری دارند، ممکن است جنبش را به عنوان تهدیدی برای اهداف و مقتضیات خود ببینند و با تنش و مخالفت دانشجویان مواجه شوند.
تشدید جنبش دانشجویی میتواند برای یک رهبر سیاسی اتفاقی بزرگی باشد، اما تاثیر آن بر محبوبیت ترامپ بستگی به چگونگی مدیریت او در این وضعیت دارد. اگر او به دقت به نیازها و نگرانیهای دانشجویان پاسخ دهد، ممکن است محبوبیتاش را حفظ کند. اما در صورت واکنشهای مخالف و افراطی، ممکن است مورد انتقاد و کاهش محبوبیت قرار گیرد.
در نهایت، برخورد حزب جمهوریخواه و نئوکانها با جنبش دانشجویی نشان میدهد که سیاستها و دیدگاههای مختلف در قبال این جریان، چالشها و فرصتهای جدیدی برای ارتقا و تغییرات اجتماعی و سیاسی ایجاد میکند.
حمایت مالی از جنبش دانشجویی: نگاهی به نقش جرج سوروس
جنبشهای دانشجویی همواره نقش مهمی در شکل دادن به ایدهها، اعتقادات و تحولات اجتماعی داشتهاند. یکی از عوامل کلیدی در پشتیبانی از این جنبشها، حمایتهای مالی از سوی افراد یا نهادهای مالی است. جرج سوروس یکی از شخصیتهای سرشناس در صحنه مالی و سیاسی جهان است و با حمایت مالی از جنبشهای دانشجویی برای ترویج ارزشهایی همچون دموکراسی، حقوق بشر و عدالت اجتماعی استفاده میکند. این ایدهها نه تنها برای تأثیرگذاری بر سیاست و جامعه مورد استفاده قرار میگیرند، بلکه جزو اهداف اصلی وی در فعالیتهای اجتماعی و سیاسی محسوب میشوند. برخی دلایل این حمایتها میتواند در نقش فزاینده این فیلانتروپ (بشردوست) در مخالفت با نئوکانها در صحنه سیاسی آمریکا باشد.
حمایتهای مالی از جنبشهای دانشجویی نه تنها به ترویج ارزشها و ایدههای اجتماعی کمک میکند، بلکه نقش مهمی در شکلدهی به جامعه مورد نظر در ایالات متحده دارد.
بنیاد سوروس مشهورترین بنیادی است که به جنبشهای اجتماعی و فعالیتهای مرتبط با آنها در سراسر جهان کمک میکند. اما بسیاری از شخصیتها و بنیادها همچنین به جنبشهای دانشجویی و فعالیتهای اجتماعی کمک مالی میکنند، از جمله بنیادهایی مانند بنیاد بیل و ملندا گیتس و بنیاد فورد.
آیا جنبش دانشجویی حال حاضر آمریکا فقط ضد اسرائیلی است؟
جنبش دانشجویی حال حاضر در آمریکا با وجود تأثیراتی که بر روابط آمریکا و اسرائیل و جامعه یهودی ایالات متحده میتواند داشته باشد، به بسیاری از ابعاد جهانی و سیاسی نیز توجه میکند. این تحرکات میتواند فشارهایی را برای تغییر سیاستهای آمریکا در قبال اسرائیل ایجاد کند و به تغییراتی در انگیزهها و مواضع سیاسی جامعه یهودی آمریکا منجر شود.
در جریان جنبش دانشجویی در آمریکا، گروههای مختلفی از جمله گروههای مارکسیستی و اسلامی نیز به همکاری پرداختهاند. این همکاریها ممکن است از مواضع مختلفی نسبت به اسرائیل و سیاستهای آمریکا دیدگاه مشترک داشته باشند، اما نشان میدهد که جنبش دانشجویی آمریکا به گسترش و پیوستگی فعالیتهای سیاسی و فرهنگی بینالمللی توجه دارد.
همچنین در جریان این جنبش، انتقاد از سیاستهای خارجی آمریکا نیز به ویژه در مواردی که با ارزشها یا اصول جنبش دانشجویی تضاد دارد، مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. این نشان میدهد که این جنبش به گسترش آگاهی و اعتراض در مواجهه با مسائل جهانی متمرکز است و نه تنها به مسائل مربوط به اسرائیل.
خشونت آمیز بودن دو جنبش ۶۸ و جنبش دانشجویی کنونی آمریکا
پیشبینی دقیق درباره آینده بسیار دشوار است، اما تاریخ نشان داده است که شرایط مختلفی میتوانند به خشونت یا صلحآمیز بودن جنبشهای دانشجویی منجر شوند. هر جنبش دارای شرایط و زمینههای خاصی است.
در دهههای گذشته، جنبشهای معترضی همچون جنبش سیاهپوستان در سال ۱۹۶۸ با خشونتهایی همراه بودند که به دخالت پلیس و گارد ملی آمریکا منجر شد. در این رویدادها گروه های سیاهپوست و پلیس درگیریهای مسلحانه داشتند و تجاوزها و خشونتهای بسیاری اتفاق افتاد. اعضای جنبش در این تظاهرات ممکن بودند کشته یا زندانی شوند.
جنبشهای مسلح تروریستی در آمریکا «Black panthers» و اروپا «Brigate Rosse» در ایتالیا، Rote Arme» Fraction» در آلمان در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ شکل گرفتند، اما ارتباط آنها با جنبش ۱۹۶۸ متناوب بوده است. همین جنبش ۱۹۶۸ به عنوان یکی از مهمترین جنبشهای اعتراضی تاریخ آمریکا در آن سال در ایالات متحده رخ داد، اما مستقیم به شکلگیری جنبشهای مسلحانه ختم نشد.
گروههای مسلح و تروریستی اروپا شماری از فعالین سیاسی بودند که به حرکت های تروریستی رو آوردند و از دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ دست به فعالیت زدند، اما هیچ ارتباط مستقیمی با جنبش ۱۹۶۸ نداشتند. هر یک از این گروهها دارای اهداف و رویکردهای خودشان بودند و در مناطق و زمانهای مختلف فعالیت میکردند.
از آن زمان تا کنون، جنبشهای دانشجویی در آمریکا با توجه به مسائل مختلفی از جمله جنگهای خارجی و سیاستهای دولتی، به اعتراضات مسالمتآمیز میپردازند.
با افزایش انتقادها از حمایت آمریکا از اسرائیل در مبارزه آن با گروه حماس، تظاهرات طرفداران فلسطینیها نیز تشدید شده است. اما از نقش مهاجران مسلمان در کشورهای غربی و دستنشاندههای کشورهای آنتاگونیست مثل رژیم اسلامی ایران و روسیه نیز نباید غافل شد.
در برخی موارد البته بحث در مورد اعزام گارد ملی به دانشگاهها به منظور مقابله با اعتراضات دانشجویی به سطح بالای سیاسی در کنگره آمریکا می کشد. سناتورها از هر دو حزب با توجه به تجربیات گذشته و شرایط فعلی، نظرات متفاوتی دارند.
سناتور تیم کین از حزب دموکرات، اعزام گارد ملی به دانشگاهها را ایده بسیار بدی دانسته و به مدیریت اعتراضات با استفاده از امنیت دانشگاه و ارائه فرصتهای بیشتر برای گفتمان مدنی و سازنده اشاره کرده است.
در مقابل، سناتور جی دی ونس از حزب جمهوریخواه اظهاراتی در تایید استفاده از نیروی پلیس در حریم دانشگاهها داشته است.
به هر حال، باید دید که آیا این اختلافات نظری به خشونت یا صلحآمیز ماندن جنبشهای دانشجویی منجر خواهد شد.
شخصیتهای معروف سیاسی در هر دو جنبش دانشجویی
در جنبش مدنی و حقوقی ۱۹۶۸ نامهای مهمی مانند مارتین لوتر کینگ جونیور، بابی کندی، نلسون ماندلا، آنجلا دیویس، و آلفونسینا پوتشی در آمریکا و اروپا نقش مهمی داشتند و از تصاویر مهاتما گاندی، چه گوارا و هوشی مین به تکرار در این اعتراضات استفاده میشد.
در حال حاضر نام افرادی مانند آلکساندرا اوکیزیو-کورتیز و ایلاه عمار در جنبش دانشجویی آمریکا شنیده میشوند و از نمادهای فلسطین مانند چفیه و پرچم آن زیاد استفاده میشود.
رهبران معروف جنبش دانشجویی در دهه ۶۰ و ۷۰ توماس هیوز، مارک راد، آببی هافمن، جری روبین در آمریکا و دانیال کهن بندیت در اروپا بودند.
تفاوتها و اشتراکات بین جنبشهای دانشجویی در دو دوره زمانی: ۱۹۶۸ و ۲۰۲۴
در دو دوره مختلف زمانی، جنبشهای دانشجویی در آمریکا نقش مهمی در تغییرات اجتماعی و سیاسی ایفا کردهاند. اما تفاوتها و اشتراکات بین این دو جنبش میتواند به موارد زیادی بستگی داشته باشد.
تفاوتها
در دهه ۱۹۶۸ جنبش دانشجویی بیشتر بر مسائلی مانند مخالفت با جنگ و تبعیض نژادی تمرکز داشت، در حالی که جنبش دانشجویی امروز بیشتر به مبارزه برای حقوق مهاجرین، تبعیض جنسیتی، و موضوعات اجتماعی دیگر متمرکز است.
در دهه ۶۰ جنبش دانشجویی تحت تأثیر فعالیتهای انقلابی و ضدجنگ ویتنام بود، در حالی که امروزه شرایط اجتماعی و فرهنگی متفاوتی وجود دارد که به شکل گرفتن ائتلافهای گستردهتر و تغییرات اجتماعی و فرهنگی بیشتر کمک میکند.
در دهه ۶۰ شخصیتهای مالی یهودی مانند آبراهام هِسکِل و آرتور گُلدنبرگ نقش مهمی در حمایت مالی از جنبش دانشجویی داشتند، در حالی که امروزه افرادی مانند جرج سوروس در پیشبرد پروژههای سیاسی خود به جنبش دانشجویی کمک میکند.
اشتراکات
شرایط جنگی دو دهه اخیر که با حمله تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ شروع شد و هزینههای سرسامآور اشغال افغانستان و عراق و خروج مفتضحانه غرب از هر دو کشور و عدم شکلگیری دموکراسی در هر دو کشور و جوّ حاکم بر جهان و ترس از تروریسم و جنگ اخیر روسیه علیه اوکراین که با جنگ اسراییل علیه تروریسم اسلامی حماس که در پندار جوانان حامی فلسطین جنگ علیه مردم بیگناه فلسطین تداعی میشود، نوعی همخوانی با ده شصت میلادی دارد. آن زمان جنگ بی نتیجه کره و اوج جنگ ویتنام و بمبارانهای بیوقفه آمریکا در آن کشور در نهایت با خروج مفتضحانه ایالات متحده از ویتنام همراه شد و با دهها هزار جوان کشته شده که اغلب از اقشار ضعیف جامعه آمریکا بودند.
در هر دو جنبش جوانان علیه جنگ بسیج شدهاند و متهم اصلی نیروهای «دموکراسیخواه و طرفدار غرب» در جنگ هستند.
مشکلات حزب دموکرات که قادر به رهبری جامعه آمریکا نیست و قدرت رئیس جمهور در حال افول دموکرات، جو بایدن و ترس از پیروزی کاندیدای جمهوریخواه دونالد ترامپ شباهتهای فراوانی به آن دوران دارد. در آن زمان هم بسان امروز وضعیت جامعه آمریکا پولاریزه شده و حزب دموکرات و بهخصوص رئیس جمهور بیرمق و فاقد جذابیت درست مانند لیندون جانسون بر سر قدرت است و این از دلایلی بود که حزب دموکرات سعی بر سوار شدن بر موج اعتراضات دانشجویی در آن سالها داشت تا از رسیدن ریچارد نیکسون به قدرت جلوگیری کند.
هر دو دوره دارای نیازمندیهایی برای تغییرات اجتماعی و سیاسی بودهاند که جنبشهای دانشجویی به آنها واکنش نشان دادهاند.
در هر دو دوره، اعتراضات علیه نابرابری، تبعیض نژادی، و دیگر مسائل اجتماعی و سیاسی مهمی بودهاند که جنبشهای دانشجویی آنها را به چالش جدی کشیدهاند.
هر دو دوره شاهد فعالیتهای مدنی گسترده از جانب دانشجویان برای حمایت از اهداف خود بودهاند.
در نهایت، هر دو جنبش دارای ویژگیهای منحصر به فرد خودشان هستند که تحت تأثیر شرایط زمانی و فرهنگی مختلف شکل گرفتهاند. اما اشتراکاتی در مواردی مانند اعتراضات علیه نابرابری و تغییرات سیاسی و اجتماعی نیز در آنها مشاهده میشود. در هر حال به نظر میرسد تابستان داغ و پرالتهابی در انتظار مردم نیمکره غربی باشد.
*بهرام فرخی دانشآموخته علوم سیاسی و روابط بینالملل از دانشگاه رم و ساکن ایتالیا است.