احمد رأفت – هفتاد و هفتمین جشنواره فیلم کن، از مهم‌ترین جشنواره‌های سینمایی جهان، که سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت با اکران «پرده دوم» ساخته کوئنتین دوپیو، فیلمساز فرانسوی افتتاح می‌شود، جمعه ۴ خرداد با انتخاب بهترین‌ها به کار خود پایان خواهد داد. در بخش اصلی و رقابتی جشنواره امسال کن، محمد رسول‌آف با آخرین فیلم خود «دانه انجیر معابد» که بدون رعایت سانسور اجباری و بدون مجوز ساخته شده است نیز حضور دارد.
علی عباسی، کارگردان ایرانی- دانمارکی نیز در همین بخش با «کارآموز» برای به دست آوردن «نخل طلائی» با کارگردانان صاحب نامی چون فرانسیس فورد کوپولا، پائولو سورنتینو، یورگوس لانتیموس، دیوید کروننبرگ، و همچنین آگاته رایدینگر رقابت می‌کند. «کارآموز» علی عباسی در رابطه با سال‌های جوانی رئیس جمهور سابق (و شاید آینده) آمریکا دونالد ترامپ است. داستان این فیلم درباره دوره ابتدایی فعالیت‌های تجاری دونالد ترامپ در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ میلادی در نیویورک است، و بر روابط او با وکیل پرحاشیه‌ای به نام روی کوهن تمرکز دارد.
«کارآموز» عنوان برنامه‌ای تلویزیونی با اجرای دونالد ترامپ بود که در ۱۵ فصل در آمریکا و بسیاری از کشورهای جهان پخش شد. علی عباسی با فیلم قبلی‌اش «عنکبوت مقدس» دو سال پیش در کن حضور داشت. زر امیرابراهیمی برای نقش‌آفرینی در این فیلم که قتل‌های مذهبی در شهر مشهد را روایت می‌کند، برنده جایزه بهترین بازیگر زن هفتاد و پنجمین جشنواره کن شد.
«دانه انجیر معابد» یا «دانه انجیر مقدس» آخرین ساخته محمد رسول‌اف کارگردان معترض ایرانی، داستانی در رابطه با خیزش مردمی «زن، زندگی، آزادی» را روایت می‌کند. این فیلم که بدون مجوز و رعایت حجاب اجباری ساخته شده، داستان یک قاضی دادگاه انقلاب تهران است که در بحبوحه شدت گرفتن اعتراضات سراسری با گم شدن اسلحه‌اش دچار سوء ظن و پارانویا حتی نسبت به همسر و دختران جوانش می‌شود. انتشار خلاصه داستان و چند تصویر از فیلم «دانه انجیر معابد» حکایت از این امر دارد که این فیلم محمد رسول‌اف در مسیر کارهای پیشین این سینماگر یعنی ساختن فیلم‌های انتقادی با موضوع‌های اجتماعی کمتر گفته‌شده در جامعه‌ای است که در آن افرادی پایبند به اصول و ارزش‌های جهانشمول در مقابل سرکوب ساختاری و فساد سازماندهی شده قرار دارند. محمد رسول‌اف در کارنامه سینمائی خود فیلم‌هائی چون «دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند»، «لِرد»، «شیطان وجود ندارد» و «جنایت عمدی» را دارد.
محمد رسول‌اف آخرین بار در تیرماه سال ۱۴۰۱ در پی امضای بیانیه‌ای با عنوان «تفنگت را زمین بگذار» بازداشت و البته در بهمن همان سال آزاد شد، اما همچنان ممنوع‌الخروج ماند. حکم اخیر ۸ سال زندان برای این کارگردان اعتراض‌هائی را به دنبال داشت. «کانون نویسندگان ایران» خواستار لغو «بی‌درنگ و بی‌قید و شرط» این حکم شده است. «کانون فیلمسازان مستقل ایران» در بیانیه‌ای در این رابطه می‌نویسد: «بار دیگر حکم قوه قضاییه درباره محمد رسول‌اف ثابت کرد که قانون فقط ملعبه‌ای برای لجبازی و انتقامجویی در دستگاه حقوقی آلوده به فقاهت حکومتی است. اقتدارگرایان وامانده‌ای که با تظاهر به قدرت‌نمایی، زنان را مورد خشونت قرار می‌دهند، کودکان و نوجوانان معترض را می‌کشند، مردم را تحت فشار تورم اقتصادی می‌گذارند و هنرمندان را سرکوب می‌کنند تا هراس‌های مدام خود را پنهان کنند و بنای قدرت فروریخته‌شان را حفظ و حقارت‌ها و شکست‌های داخلی و خارجی‌شان را جبران کنند. اما برای حکومتی که کودک می‌کُشد و هنرمند را به زنجیر می‌کِشد، راه بقایی نیست و به زودی بنای پوسیده‌ای که بر خون و رنج مردم استوار کرده، بر سرش آوار خواهد شد. سینماگران مستقل و آزادیخواه، حکم بی‌اعتبار قوه قضاییه علیه محمد رسول‌اف را محکوم می‌کنند و کنار او و همه هنرمندانی می‌ایستند که سانسور حکومتی را به مضحکه می‌گیرند.»
محمد رسول‌اف پس از عباس کیارستمی، اصغر فرهادی، جعفر پناهی، محسن مخملباف، سمیرا مخملباف، ناصر تقوایی، ابوالفضل جلیلی و سعید روستایی، دیگر کارگردان سینمای داخل ایران است که فرصت حضور در بخش رقابتی جشنواره کن و تلاش برای دریافت نخل طلا را یافته است.
تنها عباس کیارستمی در سال ۱۹۹۷ با «طعم گیلاس» توانست، البته به صورت مشترک با کارگردان ژاپنی، شوهی ایمامورا، نخل طلائی را به دست آورد. البته در دیگر بخش رقابتی جشنواره کن با نام «نوعی نگاه»، محمد رسول‌اف در سال ۲۰۱۷ با «لِرد» و در سال ۲۰۱۱ با «به امید دیدار» توانست به عنوان بهترین فیلم انتخاب شود. در همین بخش علی عباسی با «مرز»، جعفر پناهی با «طلای سرخ»، بهمن قبادی با «کسی از گربه‌های ایرانی خبر ندارد»، و آیدا پناهنده با «ناهید» نیز جوایزی در گذشته دریافت کرده‌اند.
امسال حدود ۴۰ فیلم از سینمای ایران به دفتر جشنواره فیلم کن ارسال شد که از آنها ۳۵ فیلم در ایران ساخته شده بودند. فیلم‌هائی در رابطه با مهاجرت، روابط خانوادگی و همچنین داستان‌هائی در رابطه با جنبش «زن، زندگی، آزادی». همه فیلم‌هائی که یک فضای ملتهب با پیش‌زمینه‌های اجتماعی را به تصویر می‌کشند.
