با پایان بررسی‌های نهایی لایحه بودجه ۱۴۰۳ مشخص شده امسال نهادهای ایدئولوژیک و نه تنها بی‌خاصیت بلکه زیانبار حکومتی بیش از پیش، ده‌ها هزار میلیارد تومان از منابعی را که باید برای رفاه مردم و توسعه کشور هزینه می‌شد می‌بلعند.
نهادهای حکومتی از حوزه‌های علمیه تا سازمان تبلیغات اسلامی هر ساله بخش زیادی از ردیف‌های هزینه‌ای در لایحه بودجه را به خود اختصاص می‌دهند. در این میان برخی نهادهای تأسیس شده برای پولپاشی به خانواده‌ها و جریان‌های حکومتی، از جمله موسسه نشر و حفظ آثار خمینی که توسط حسن خمینی اداره می‌شود و دقیقا مشخص نیست خروجی این موسسه چیست، نیز بخش زیادی از بودجه کشور را سالانه می‌بلعند.
برخی سازمان‌ها مانند صداوسیما که نه یک رسانه ملّی، بلکه بازوی پروپاگاندای جمهوری اسلامی هستند نیز با وجود ریزش شدید مخاطبان اما هر ساله با افزایش قابل توجه بودجه پاداش می‌گیرند!
مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) وابسته به جهاد دانشگاهی در ایران سال گذشته نتیجه یک نظرسنجی را منتشر کرد که بیانگر کاهش مخاطبان صداوسیمای حکومت بود. در سال ۱۳۸۳ این سازمان دولتی با بیش از ۷۰ درصد، بیشترین مرجعیت رسانه‌ای برای کسب اخبار روزمره را داشت، این رقم در سال ۱۴۰۱ به ۴۵ درصد و در سال ۱۴۰۲ به ۳۸ درصد رسید.
کاهش مخاطب صداوسیمای جمهوری اسلامی اما مورد توجه مقامات حکومتی قرار نگرفته و همچنان بودجه مهمترین بازوی رسانه‌ای پروپاگاندای حکومت با افزایش پاداش می‌گیرد.
بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۳ از رقم کلی بودجه نهادهای فرهنگی و مذهبی، ۲۲ هزار و ۲۰۸ میلیارد تومان، مربوط به سازمان صدا و سیما است؛ بودجه‌ای که سال گذشته بیش از ۱۵ هزار میلیارد بود و حال با افزایش ۴۷/۴ درصدی، روی این رقم ایستاده است. این یعنی، سازمان صدا و سیما روزانه معادل ۶۰ میلیارد و ۸۴۳ میلیون تومان خرج بر دست دولت می‌گذارد.
این سازمان درآمدهایی نیز از طریق پخش تبلیغات و برگزاری برنامه‌های مشارکتی دارد که رقم دقیق آن مشخص نیست و اعلام هم نمی‌شود اما برآوردهای مختلف از رقمی سالانه ۱۰ تا ۶۰ هزار میلیارد تومان به عنوان درآمدهای سازمان صداوسیما خبر می‌دهند. حتی اگر رقم درآمد ۱۰ هزار میلیارد تومان در سال معیار قرار بگیرد، هر روز سازمان صداوسیمای حکومت بیش از ۸۷ میلیارد تومان برای فعالیت‌های خود هزینه می‌کند.
افزایش نجومی بودجه این سازمان مدافعان سرسختی نیز دارد؛ جبار کوچکی‌نژاد عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه، در واکنش به انتقادها به وبسایت «دیده‌بان ایران» گفته بود: «افزایش بودجه سازمان‌هایی مانند صداوسیما و برخی از نهادها بیشتر در حوزه زیرساخت است. افزون بر این ما در یک جنگ رسانه‌ای قرار داریم و باید صداوسیما را تقویت کنیم.»
او در پاسخ به اینکه آیا عملکرد این سازمان در مقایسه با میزان بودجه‌اش قابل قبول است یا نه گفت: «صدا و سیما به عنوان یک رسانه ملی در بسیج مردم نقش دارد. اکنون در بحث انتخابات صداوسیما دارد تلاش می‌کند و به صورت فنی ورود پیدا کرده تا مشارکت مردم را بالا ببرد.»
به گفته کوچکی‌نژاد، «در مقابل رسانه‌های بیگانه که مدام به تحریم انتخابات می‌پردازند»، ضروریست که صداوسیما در این «جنگ رسانه‌ای» مجهز باشد و «عملکرد خوبی هم داشته است».
حوزه علمیه هم از جمله نهادهایی است که بودجه‌های متنوع و البته هنگفتی را در ردیف‌های مختلف لایحه بودجه و با عناوین مختلف دریافت می‌کند.
وبسایت «اقتصاد۲۴» گزارش داده که بودجه مرکز خدمات حوزه علمیه برای سال جاری نیز ۷ هزار و ۵۴۴ میلیارد تومان تعریف شده است، عددی که سال گذشته ۶ هزار و ۴۰۲ میلیارد تومان بود. برای شورای عالی حوزه‌های علمیه نیز ۵ هزار و ۲۳۶ میلیارد تومان تعریف شده است، عددی که سال گذشته ۳ هزار و ۷۵۶ میلیارد تومان بود.
همچنین شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران نیز از بودجه هزار و ۲۱ میلیاردی سال گذشته با افزایش ۶۹ درصدی، به بودجه پیشنهادی هزار و ۷۲۶ میلیارد تومان رسیده است.
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم نیز در ردیفی جداگانه بودجه ۸۳۱ میلیارد تومانی دریافت خواهد کرد که نسبت به سال گذشته ۱۰۰/۶ درصد رشد را نشان می‌دهد. برای شورای برنامه‌ریزی مدیریت حوزه‌های علمیه خراسان نیز ۹۰۰ میلیارد تومان بودجه پیشنهاد شده است.
گزارش «اقتصاد ۲۴» افزوده که سازمان تبلیغات اسلامی و زیرمجموعه‌هایش نیز در مجموع بیش از ۴ هزار و ۷۸۰ میلیارد تومان بودجه در اختیار دارند:
– در جدول ۱۲ مقدار بودجه اختصاصی این سازمان به مقدار ۳ هزار و ۱۳۵ میلیارد تومان ذکر شده است.
– اما در جدول ۷، این مقدار ۳ هزار و ۹۰ میلیارد تومان اعلام شده است. اگرچه مقدار بودجه اختصاصی سازمان تبلیغات اسلامی در دو جدول مختلف متفاوت است، اما مقدار ۳ هزار و ۱۳۵ میلیارد تومان به عنوان بودجه اختصاصی این سازمان تایید شده است.
بودجه اختصاصی سازمان تبلیغات اسلامی برای اهداف مختلفی تخصیص داده شده است که عبارتند از:
– تقویت و گسترش سنت حسنه اعتکاف ویژه نوجوانان و جوانان (ستاد مرکزی اعتکاف): ۳۰۰ میلیارد تومان
– کمک به مساجد کشور در طرح مسجد محوری: ۵۰۰ میلیارد تومان
– گسترش فعالیت‌های حفظ موضوعی قرآن کریم و تقویت فعالیت‌های موسسات قرآنی کشور (صندوق توسعه قرآنی): هزار میلیارد تومان
– تقویت و گسترش فعالیت‌ها و رویداد‌های فرهنگی-دینی جریان‌ساز و میدانی در سراسر کشور: ۳۴۰ میلیارد تومان
– حمایت از حلقه‌های میانی مردمی فرهنگی: ۲۰۰ میلیارد تومان
– کمک به سازمان هیات و تشکل‌های دینی: ۲۰ میلیارد تومان
– تقویت پایگاه جریان‌ساز برای حلقه‌های میانی جبهه فرهنگی-فکری انقلاب اسلامی (سرچشمه نور انقلاب اسلامی): ۱۴۰ میلیارد تومان
– ترویج گفتمان انقلاب اسلامی: «شورای سیاستگذاری ائمه جمعه» نیز یکی دیگر از زیرمجموعه‌های سازمان تبلیغات اسلامی است که خودش ۲۱۰ میلیارد تومان بودجه دارد. این شورا به غیر از بودجه اصلی خود، قرار است ۱۰۰ میلیارد تومان نیز برای «ترویج گفتمان انقلاب اسلامی» دریافت کند.
– حمایت از فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی در مساجد: «مرکز رسیدگی به امور مساجد» هم مانند قبلی‌ها، زیرمجموعه سازمان تبلیغات است؛ غیر از ۱۲۰ میلیارد تومان بودجه جدول ۷، این مرکز ۲۵۰ میلیارد تومان نیز بودجه اختصاصی دارد. محل هزینه‌کرد این ۲۵۰ میلیارد تومان نیز «حمایت از فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی در مساجد» عنوان شده است.
– گسترش فرهنگ اقامه نماز: دیگر زیر مجموعه سازمان تبلیغات، «ستاد اقامه نماز» است؛ این ستاد ۹۸ میلیارد تومان بودجه عمومی دارد و ۲۰۰ میلیارد تومان نیز بودجه اختصاصی. «گسترش فرهنگ اقامه نماز» دلیل هزینه‌کرد این ۲۰۰ میلیارد تومان عنوان شده است.
برای سال ۱۴۰۳، موسسه نشر آثار امام خمینی هم ۱۶۰ میلیارد تومان بودجه خواهد داشت. خانواده روح‌الله خمینی اما از راه‌های دیگر هم بودجه‌های کلان دریافت می‌کنند. از جمله تحت عنوان «آستان مقدس حضرت امام» رقمی معادل ۲۱۶ میلیارد تومان به جیب می‌زنند.
فهرست بلند بودجه اختصاص یافته به نهادهای حکومتی نشان می‌دهد در سال جدید ️سازمان اوقاف ۱۳۲ میلیارد تومان، کمک به معیشت روحانیون ۱۲۲۷ میلیارد تومان، بنیاد حفظ آثار دفاع مقدس ۲۶۰۲ میلیارد تومان، ستاد مرکزی راهیان نور ۴۹ میلیارد تومان، مجمع جهانی اهل بیت ۲۵۷ میلیارد تومان، خبرگزاری جمهوری اسلامی ۳۷۴ میلیارد تومان، شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی ۲۶۸ میلیارد تومان، موسسه آموزشی امام خمینی ۴۳۷ میلیارد تومان، شورای سیاستگذاری ائمه جمعه ۳۱۱ میلیارد تومان و ستاد احیای امر به معروف ۲۵۶ میلیارد تومان از بودجه کشور را می‌بلعند.
جدا از بودجه‌پاشی به نهادهای رسمی و عریض و طویل حکومتی و تبلیغاتی، برخی بودجه‌های اختصاص یافته در ابعاد کوچکتر هم قابل توجه است. برای مثال روزنامه «اعتماد» گزارش داده ۵۰ میلیارد تومان برای «کمک به تکمیل ساختمان حوزه علمیه امیرالمومنین تهران (لویزان) اختصاص یافته است». این حوزه علمیه به ریاست «علیرضا تقوایی» سال ۱۳۸۸ تاسیس شده است. او منصب حکومتی یا دولتی ندارد اما نزدیک به جریان آیت‌الله مصباح یزدی و از اصولگرایان است.
وبسایت «اقتصاد ۲۴» به بودجه‌های مبهم در لایحه بودجه نیز اشاره کرده است؛ از جمله ۱۵۰۰ میلیارد تومان برای «جبران تلاش» کارکنان وزارت کشور و بودجه ۶۴۰ میلیارد تومانی برای اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران!
