درحالی که ۱۶ استان کشور همچنان گرفتار سیل و آبگرفتگی هستند دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان «خراسان رضوی» ادعا کرده است «شناسایی مقصران احتمالی این حادثه در دستور کار قرار دارد.»
دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان «خراسان رضوی» با اشاره به سیل و جاری شدن سیلاب در این استان گفت: «شناسایی مقصران احتمالی حادثه مزبور بر اساس کار کارشناسی و بازدیدهای میدانی و فیلمهایی که از حادثه وجود دارد و مستندات موجود در دستگاههای متولی برای اقدامات پیشگیرانه و اصلاحگرایانه، در دستور کار قرار دارد.»
محمدحسین درودی تاکید کرده است: «با مقصران اعم از نهادهای عمومی یا غیرعمومی و اشخاص حقوقی و حقیقی احتمالی بدون تبعیض برخورد خواهد شد و در همین راستا با پیگیریهای صورت گرفته مدیر بحران، بیاطلاع از آخرین وضعیت با ارائه استعفا مسئولیت را تحویل داد.» دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان «خراسان رضوی» به برکنارشدن مدیر بحران شهرداری مشهد پس از تکذیب سیل اشاره کرده است.
روز چهارشنبه ۲۶ اردیبهشتماه، پس از بارش شدید باران در مشهد و وقوع سیل، در پی تماس یکی از خبرنگاران روزنامه خراسان با مدیر بحران شهرداری مشهد، وی شرایط بحرانی در شهر را انکار کرد. مدیر بحران شهرداری مشهد همچنین ماشینهایی را که در سیل گرفتار شده و آب آنها را برده بود «کارتنی» خواند و گفت که آنها آهنی نبودهاند!
کلیدری به خبرنگار روزنامه «خراسان» گفته بود: «سیل؟ کدام سیل؟ بارندگی، سیل نیست. همه جا در اختیار و کنترل است. مقداری آب جمع شده است و سیل نیست.»
زینب رحیمی خبرنگار محیط زیست در ایران روز جمعه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که «فرماندار تربت حیدریه مردم رو تهدید کرده که اگر کسی درباره سیل رعب و وحشت ایجاد کنه، باهاش برخورد میشه.»
جاری شدن سیل در روز چهارشنبه ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ در شهر مشهد صحنههای آخرالزمانی به وجود آورد. منابع محلی از کشتهشدن دستکم ۱۲ شهروند و زخمی شدن دهها تن دیگر خبر دادهاند. مقامات رسمی جان باختن هشت تن را تأیید کردهاند.
مجید دبیریان عضو شورای اسلامی شهر مشهد هم با اشاره به مفقود شدن ۱۲ نفر در سیل روز چهارشنبه گفته «برخی از مفقودیها بچههایی هستند که مدارسشان تعطیل شده بود.»
فعالان محیط زیست معتقدند کوهخواریهای غیرقانونی در ارتفاعات جنوب مشهد دلیل اصلی جاری شدن سیلاب ویرانگر روز گذشته در این شهر بوده است. از اوایل دهه هشتاد خورشیدی گزارشهایی درباره تراشیدن کوههای جنوب مشهد و ساختمانسازی در این مناطق منتشر شده بود.
در همین ارتباط روزنامه سازندگی نوشت: «یکی از بزرگترین مشکلها در بزرگراه کلانتری و میدان انقلاب بوده که دو فوتی هم در آن نقطه داشتیم. بزرگراه کلانتری یکی از مسیلهای اصلی عبور است. یکی از مشکلات میدان انقلاب این است که بسیار به کوه نزدیک است و وقتی آب به جریان میافتد اگر در همان نقطه مدیریت نشود، وارد بزرگراه و بعد زیرگذر میشود و شرایط مشابه آنچه روز چهارشنبه اتفاق افتاد، میافتد.»
موسیالرضا حاجیبیگلو دیگر عضو شورای اسلامی شهر مشهد دلیل وقوع سیل در مرکز استان «خراسان رضوی» را «ساخت و سازهای غیرمجاز و ساخت کمربند جنوبی» عنوان کرده است.
با اینهمه رییس سازمان مدیریت بحران کشور روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت ادعا کرده است که اغلب ساختمانهای درگیر سیل در مشهد بدون مجوز ساخته شده بودند!
ازسوی دیگر مدیرعامل جمعیت «هلال احمر» استان «خراسان رضوی» با اشاره به وارد شدن خسارت به ۳۳ نقطه روستایی و ۵ نقطه شهری اعلام کرده است که سیل در سطح استان از جمله در فریمان همچنان ادامه دارد.
محسن ذاکریان روز شنبه ۲۹ اردیبهشت با اعلام این مطلب به روزنامه «هممیهن» گفت: «گل و لای در همان ساعتهای اولیه سیل در شهر مشهد تخلیه و از روز گذشته هم توزیع جیرههای غذایی، موکت و پتو و همچنین شستشوی منازل آغاز شد. در مرحله دوم امدادرسانی، تثبیت منطقه انجام میشود، چون حادثه در داخل شهر مشهد رخ داده، دستگاههای خدمترسان زیادی هستند که به سرعت خسارتها را جبران میکنند.»
به گفته وی سیل در سطح استان از جمله در فریمان همچنان ادامه دارد. وی افزود: «ما صبح روز گذشته هم در فریمان سیل داشتیم، در کلات، سرخس و سبزوار هم احتمال تداوم بارندگیها وجود دارد، حدود ۶۵ تا ۷۰ خانوار در فریمان آسیب دیده و هنوز عملیات تخلیه گلولای در حال انجام است. درمجموع ۳۳ نقطه روستایی و ۵ نقطه شهری و ۵۶۳ خانواده از سیل آسیب دیدند، یعنی خانههایشان تخریب یا دچار خسارت شد.»
وی توضیح داده است: «در حال حاضر امدادرسانی در این استان وارد مرحله دوم شده است. تا جایی که ما اطلاع داریم آبگرفتگی در سطح شهر مشهد رفع شده است، ۱۸۲۷ نفر امدادرسانی و ۲۳۳ نفر هم اسکان اضطراری شدند یا به نقاط امن منتقل شدند. برای ۷۸۵ نفر هم اقلام غذایی توزیع شد. ۵۴۰ نفر موکت و پتو گرفتند و ۲۰۴ خانه هم از آب تخلیه شدند. درحالحاضر ۲۵ تیم در مشهد و بهطور کلی ۷۰۰ تیم در کل استان مشغول به فعالیت هستند، این تیمها با توجه به مشکل منطقه فعالیت میکنند؛ برخی به دنبال مفقودی هستند، تیم دیگر در حال آبگرفتگی هستند و جای دیگر امدادرسانی میکنند.»
در همین ارتباط یک فعال محیطزیست نسبت به وجود بمب ساعتی «بند گلستان» در مشهد و ادامه خطرناک ساخت و سازهای غیرمجاز در ارتفاعات جنوبی این شهر هشدار داده است. محمود ارجمندی فعال محیط زیست و کارشناس شهرسازی بهروزنامه «هممیهن» گفت: «ساخت کمربند جنوبی مشهد یک پروژه طولانیمدت است و هدف مدیریت شهری از اجرای آن، روانشدن ترافیک در حاشیه شهر مشهد بود، اما ترافیک داخل مشهد هم با اجرای این پروژه سنگین شده است. شش سال پیش آقای پژمانفر، نماینده مشهد و شورای شهر وقت هم قول دادند که پروژه خرید و فروش املاک ارتفاعات جنوبی و تخریب این محدوده برای همیشه متوقف شود. شهرداری هم درختکاریهایی انجام داد و فضای سبز ایجاد شد، اما با آمدن شورای شهر جدید روند ساختوسازها شدت گرفته است.»
به گفته وی «منطقه سیدی همیشه مسیر پخش سیلابی بوده که از داخل شهر مشهد عبور میکرد و بهسمت کال قرهخان میرفت، اما امروز این کانال به صورت کامل دفن و به یک کانال بسیار باریک در زیرزمین تبدیل شده است. کال قرهخان یک کانال فصلی سیلابی بود و ۱۰۰ سال پیش برای جمعآوری سیلاب احداث شده بود تا این آب را از ارتفاعات جنوبی جمع و بهسمت کشفرود ببرد. سرچشمه این کانال در بلوار فلسطین مشهد است، اما امروز به صورت کامل دفن و روی آن ساختوساز شده و به یک کانال خروجی تبدیل شده که آب را از مشهد خارج میکند؛ به این ترتیب در بافت مرکزی مشهد هم خطر شدیدی وجود دارد و اگر مدیریت شهری فکری برای آن نداشته باشد و به دوران ترسالی برگردیم که زمانش مشخص نیست، مشهد خسارت زیادی میبیند.»
وی با بیان اینکه منطقه سیدی روی دامنه کوه است و بهدلیل ساخت و سازهایی که در آن انجام شده، بستر کوه را آسفالت و بتنریزی کردند و به همین دلیل امکانی برای نفوذ آب و جاری شدن آن باقی نمانده افزود: «سیل از این منطقه شدت گرفت و وارد کلانتری شد و زیرگذرهایی که خروجی مناسبی ندارند، درگیر آب شدند. دو سامانه بارشی دیگر نیز در پیش است و امکان دارد بافت مرکزی مشهد هم درگیر صدمات شدیدتری شود. حرم مطهر هم یکی از اماکنی است که در معرض خطر است و همین الان هم چون قعر این بستر قرار دارد، در حرم فاضلاب در میآید.»
این فعال محیط زیست با بیان اینکه احتمال شکستهشدن بند گلستان روی رودخانه چهلبازه مشهد وجود دارد تاکید کرد که این موضوع «مثل یک بمب ساعتی عمل میکند. بند گلستان بیش از ۱۵۰ سال قدمت دارد و حالا ترک خورده است. این بند روی رودخانه چهلبازه قرار گرفته و از دو روز پیش در حال رها کردن آب پشت آن هستند، اما میزان آبی که رها میشود کم است و میگویند ما آب را در تابستان نیاز داریم. مدیریت آن هم با آستان قدس است. اگر این بند شکسته شود همه بلوار وکیلآباد تا ارتفاع دو متر به زیر آب میرود. در حال حاضر حریم رودخانه چهلبازه در حال خرید و فروش است و بعضی از دستگاهها برای تغییر کاربری این اراضی به مسکونی پافشاری میکنند.»
روزنامه «خراسان» نیز روز پنحشنبه ۲۷ اردیبهشت در گزارشی با عنوان «سیل سوء مدیریت جان گرفت» به پیگیری خبرنگار خود از مسئولان استان درباره سیل و انکار آنها درباره ابعاد تخریبها اشاره کرد و نوشت: «سیلی که میتوان رد پای ضعف در مدیریت بحران، بسته نشدن معابر در معرض سیل و اصلاح نشدن نقاط مستعد آبگرفتگی در شهر را در آن دید».
وبسایت «خبرآنلاین» نیز در گزارشی اعلام کرده که «عدم آمادهباش کامل شهرداری و آتشنشانی علیرغم هشدار هواشناسی در روز حادثه بسیار مشهود بوده است.»