سطح پایین رهبران شرکت کننده در مراسم «ادای احترام» به ابراهیم رئیسی که چهارشنبه دوم خردادماه در محل «اجلاس سران» در تهران برگزار شد، تصویری تمام‌عیار از جایگاه نازل و اعتبار پایین جمهوری اسلامی در عرصه بین‌المللی را به نمایش گذاشت.
اگرچه گفته شد بیش از ۶۰ تا ۷۰ مهمان خارجی در این مراسم حضور یافتند اما فقط پنج کشور در سطح مقامات عالی در آن حضور داشتند.
شهباز شریف نخست وزیر پاکستان، نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان، قیس سعید رئیس جمهور تونس، تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر، محمد السودانی نخست وزیر عراق و امامعلی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان تنها مقامات عالی‌رتبه‌ای بودند که به تهران رفتند.
در این میان شایعه شد که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز قرار است با اسکورت چهار جنگنده سوخو-۳۵ به تهران سفر کند که بلافاصله تکذیب شد.
احتمالاً در تهران همه مسئولان نظام می‌دانستند که آمدن پوتین به تهران محال است اما در میان تمام رهبران و شخصیت‌های ارشد بین‌المللی از هیچکدام به اندازه رجب طیب اردوغان توقع نداشتند که در مراسم ادای احترام به رئیسی شرکت کند. اردوغان اسلامگرا است و حتما می‌داند که حضور او در مراسم سوگواری مقام ارشد یک نظام اسلامگرا تا چه اندازه اهمیت دارد. ضمن اینکه ایران و ترکیه همجوار هستند و حق همسایگی نیز ایجاب می‌کرد او برای تسلیت مرگ رئیس جمهوری اسلامی به تهران برود.
از این نظر، توقع جمهوری اسلامی از اردوغان چندان بیجا نبود تا جایی که حتا عمر چلیک سخنگوی حزب «عدالت و توسعه» (حزب اردوغان) نیز ادعا کرد که رئیس جمهور ترکیه در مراسم تدفین رئیسی در مشهد شرکت خواهد کرد اما ساعاتی بعد این حزب در یک بیانیه سفر اردوغان به ایران را تکذیب نمود.
چپگرایانی مانند الکساندر لوکاشنکو رئیسی جمهوری بلاروس و نیکلاس مادورو رئیس جمهوری ونزوئلا نیز روابط گرمی با جمهوری اسلامی دارند و از دوستان رئیسی به شمار می‌رفتند ولی در این مراسم حضور نیافتند. رهبران الجزایر، ازبکستان، قزاقستان و لبنان نیز هیچکدام برای آخرین بدرقه‌ی رئیسی شرکت نکردند.
عدم استقبال رهبران جهان از حضور در مراسم ادای احترام به رئیسی می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که یکی از آنها قطعا عملکرد ابراهیم رئیسی است. او به صورت رسمی در دنیا به عنوان یکی از ناقضان حقوق بشر شناخته شده و دستش به خون مردم آلوده است، چنانکه پس از مرگش برخی مقامات غربی و رسانه‌های بین‌المللی از او به عنوان «هیولای قاتل»، «قصاب تهران»، «آدمکش» و «جلاد» یاد کردند. بین ایرانیان وی به خاطر جنایاتش در دهه شصت و به ویژه کشتار زندانیان سیاسی در سال ۶۷ به «قاضی مرگ» مشهور است.
دلیل دیگر عدم استقبال از آخرین بدرقه‌ی رئیسی می‌تواند زنجیره‌ای از مسائل امنیتی باشد که محور آنها ترس از پرواز در آسمان ایران است به ویژه آنکه ابراهیم رئیسی و همراهانش در سانحه مشکوک سقوط هلی‌کوپتر کشته شدند که هنوز دلایل اصلی آن مشخص نیست. حتماً برای اردوغان اصلاً جذاب نبود در سفر به تهران بخواهد بر فراز همان مناطقی پرواز کند که هلی‌کوپتر رئیسی در آنجا سقوط کرد. به اضافه آنکه بعد از درگیری‌های شدید میان جمهوری اسلامی و اسرائیل که با پرتاب بیش از ۳۵۰ موشک و پهپاد از خاک ایران به اسرائیل همراه بود، تعداد زیادی از ایرلاین‌های بین‌المللی پروازهای خود را به ایران متوقف کردند. شدت ناامنی آسمان ایران حتا با کاهش نسبی تنش‌ها به حدی بوده که آنها در چند نوبت دستورالعمل توقف پروازها از آسمان ایران را تمدید کردند.
مسئله دیگری که قابل توجه است، سرعت تشییع و تدفین اجساد است. با اینکه گفته شد بعضی از اجساد به صورت کامل سوخته‌اند اما بلافاصله اعلام کردند برای تشخیص هویت آنها به آزمایش DNA نیاز نیست. اگرچه شاید از شکل ظاهری یا نشانه‌های بیرونی هویت اجساد قابل تشخیص بوده باشد اما بدیهی است برای بررسی دقیق علت سقوط چه بسا نیاز به انجام کالبدشکافی یا انجام برخی آزمایش‌ها روی بدن خلبان‌ها از جمله آزمایش سم‌‌شناسی یا بیولوژیک لازم بود. تدارک برای دفن سریع اجساد و محدود بودن زمان برنامه‌ریزی و تدارکات برای سفر رهبران و مقامات نیز می‌تواند از دلایلی باشد که منجر به عدم استقبال از مراسم ادای احترام به رئیسی شد.
برای کاستن از این بی‌اعتباری‌ها منابع دولتی با تیترهای اغراق‌آمیز برای جبران آن دست به کار شدند از جمله خبرگزاری دولتی «ایرنا» به «بررسی تسلیت جهانی به شهادت رئیس جمهور و همراهان» پرداخت و مدعی «تعظیم جهان در برابر سوگ و عظمت ایران» شد!
با اینهمه چند منبع خبری داخلی از جمله کانال تلگرامی «بامداد نو» به سطح پایین حضور مهمانان خارجی در مراسم «ادای احترام» به رئیسی پرداختند. در همین ارتباط یک فایل صوتی ناخواسته در کانال تلگرامی این وبسایت منتشر شد که در آن سردبیر کانال «بامداد نو» از خبرنگار این رسانه می‌خواهد که در گزارشی به پایین بودن سطح مهمانان بپردازد. خبرگزاری ایسنا آن را تلاش عامدانه برای کوچک‌نمایی حضور مقامات خارجی دانست و آن را رسوایی خواند.
به هر حال، این واقعیت که کدام مقامات از کدام کشورها و در چه سطحی در این مراسم شرکت کرده‌اند، عیار و اعتبار جمهوری اسلامی را در سطح بین‌المللی نشان می‌دهد.
